MIDDEN-OOSTEN

ALGERIJE

BBP: 50,3 miljard dollar

BBP per hoofd: 1600 dollar

Aantal inwoners: 31,48 miljoen

Groei BBP: 5,5%

Inflatie: 5,5%

President Abdelaziz Bouteflika voert markthervormingen door om privé-beleggers aan te trekken. Er vinden enkele opvallende privatiseringen in de telecommunicatie-, energie- en financiële sectoren plaats. Kan het zijn dat Algerije eindelijk een verstandige economische weg inslaat?

De regering is van plan in 1998-2002 22 miljard dollar te investeren in olie en gas, waarvan zo’n 2,5 miljard dollar om de petrochemische industrie op te waarderen en 19,5 miljard dollar voor upstream-activiteiten. Sonatrach, het staatsolie- en gasbedrijf, gaat op zoek naar internationale partners.

Geweld waarbij islamitische ondergrondse groepen betrokken zijn blijft een destabiliserende factor. Politieke partijen die banden met de mohammedaanse oppositie hebben, voeren de druk op Bouteflika om hen een rol te laten spelen in het politieke systeem op.

EGYPTE

BBP: 96,0 miljard dollar

BBP per hoofd: 1430 dollar

Aantal inwoners: 66,99 miljoen

Groei BBP: 4,9%

Inflatie: 4,9%

De regering voert het tempo van privatisering en deregulering op zonder de bijbehorende reactie van groeiende werkloosheid. Zij roept ook de uitgaven een halt toe door de introductie van aan prestatie gerelateerde begrotingen op ministeries. Ze wordt echter ook geconfronteerd met politieke druk om de sociale uitgaven op peil te houden. Het economische beleid is op terugbetaling van de binnenlandse schuld gericht.

Egypte zal een prominente diplomatieke rol in het vredesproces in het Midden-Oosten spelen, vooral met het oog op de instabiele veiligheidssituatie na de Israëlische terugtrekking uit Zuid-Libanon en de dood van Syrische president, Hafez al-Assad.

In de gaten houden:

Egypte en Iran. Deze twee landen hervatten hun formele betrekkingen in 2001.

IRAN

BBP: 80,6 miljard dollar

BBP per hoofd: 1220 dollar

Aantal inwoners: 66,01 miljoen

Groei BBP: 3,5%

Inflatie: 25%

President Mohammed Khatami is kandidaat in de presidentsverkiezingen van 2001 – een verkiezing die hij vrijwel zeker wint, gezien de populaire steun die hij geniet. Conservatieve geestelijken dwarsbomen zijn programma van politieke liberalisatie. De traagheid waarmee veranderingen totstandkomen wekt meer wrevel.

Sterke olieprijzen ondersteunen een sterkere groei, hoewel de zwakke binnenlandse economie die belemmert. Door droogte getroffen boerenbedrijven houden de expansie beneden de officieel tot doel gestelde niveaus.

De Verenigde Staten heeft met zijn nieuwe regering de kans om zijn benadering van de islamitische republiek, inclusief haar economische sancties, te herzien. Er zijn tekenen van een verzachting van het Amerikaanse beleid.

In de gaten houden:

Religieuze conservatieven. Zij zijn voortdurend bezig de gematigden te ondermijnen, waarbij ze het risico lopen algemene publieke onrust te ontketenen.

IRAK

BBP: 18,7 miljard dollar

BBP per hoofd: 787 dollar

Aantal inwoners: 23,72 miljoen

Groei BBP: 15%

Inflatie: 80%

Saddam Hussein houdt vast aan de macht zolang hij in goede gezondheid verkeert. De overheidsinkomsten groeien, zowel direct door uitgebreide smokkelactiviteiten als indirect door het olie-voor-voedselprogramma van de Verenigde Naties. Mocht Saddam sterven, dan is een soepele opvolging geenszins gegarandeerd.

Het economische beleid is geconcentreerd op uitbreiding van oliesmokkelroutes. Het belasting- en monetair beleid blijft wispelturig en ineffectief en gestimuleerd door politiek opportunisme. Desalniettemin groeit het reële BBP met 15% in 2001, gevoed door olie-inkomsten. De olieproductie stijgt met 10%.

In de gaten houden:

Het sanctieregime. Irak geeft niet vrijwillig op wat er nog over is van zijn wapenvoorraad, en de betrekkingen met de VN-wapeninspecteurs raken waarschijnlijk weer in een impasse. Als gevolg hiervan blijven de sancties in 2001 van kracht.

ISRAEL

BBP: 111,7 miljard dollar

BBP per hoofd: 17.400 dollar

Aantal inwoners: 6,43 miljoen

Groei BBP: 4,2%

Inflatie: 4%

Het wordt een beroerd jaar voor Israël. Geweld is kostbaar, zowel voor het moreel als begrotingtechnisch. Geen enkele regering is stabiel genoeg om voor een oplossing te zorgen.

De vooruitzichten voor een vredesovereenkomst met Syrië zijn slecht. Israëls werkelijke moeilijkheden liggen niet zozeer bij de buren als bij zichzelf. In 2001 lijkt de kloof tussen de ultra-orthodoxen en Israëls bruisende hightech IT-wereld onoverbrugbaar. De Syrische president Bashar al-Assad wijst een deal af totdat Israël toezegt zich terug te trekken achter de grenzen van 4 juni 1967.

Een groei van het reële BBP van 4,2% drijft voornamelijk op de exportsector, en dan met name hightech, waar piepkleine Israëlische bedrijfjes concurreren met de beste uit Californië en Europa. Israëls economische herstel blijft gevoelig voor een verslechtering van de regionale veiligheid of een verslechtering van de Amerikaanse economische vooruitzichten.

SAUDI-ARABIE

BBP: 154,3 miljard dollar

BBP per hoofd: 7310 dollar

Aantal inwoners: 21,11 miljoen

Groei BBP: 2,5%

Inflatie: 2,5%

Het nieuwe vijfjarenplan van de regering stelt hoge eisen wat betreft groei en het creëren van banen, en voorziet in een grotere rol voor de privé-sector. Vermoedelijk blijven vele sectoren verboden terrein voor buitenlandse ondernemingen.

De olieprijzen gaan omlaag, maar een verwachte verhoging van de olieproductie tot zo’n 8,4 miljoen vaten per dag in 2001 zorgt voor een duidelijke groei. Beleggingen in koolwaterstoffen gaan omhoog, vooral in de energieproductiesector. Buitenlandse investeringen in deze sector zouden in de tweede helft van 2001 merkbaar moeten worden.

De Saudi-Arabische internationale betrekkingen blijven verscheurd door een oude tegenstelling: het land is sterk afhankelijk van de Verenigde Staten op militair gebied, maar probeert onafhankelijk van het Westen te lijken om de religieuze conservatieven en de jonge islamieten te vriend te houden. Op het gebied van olie volgt Saudi-Arabië in de Amerikaanse voetsporen.