Het beste van Trends in 2021: na de overstromingsramp in Wallonië: ‘Er is aan alles een tekort, vooral aan experts’

Elf weken na de overstromingen blijven de omstandigheden in de Vesdervallei penibel. De verzekeraars en experts doen wat ze kunnen. “Ik werk elke dag van ‘s morgens vroeg tot ‘s avonds laat, maar de omvang van de schade is immens.”

Het lijkt gezellig druk op het marktpleintje van de gemeente Limbourg, ergens halverwege tussen Eupen en Luik. Maar de drukte komt van af- en aanrijdende vrachtwagens. Het stof dwarrelt op, gemeentewerkers zijn in de weer, overal zitten grote putten in het wegdek en in de voetpaden.

Vanop de brug over de Vesder is de schade van de overstromingen in juli nog duidelijk zichtbaar. Afval en boomstronken zitten vast in de rivier, de oevers zijn weggespoeld, de balustrade over de brug is uit het beton gerukt en de pittoreske voetgangersbrug is verworden tot een verwrongen hoopje staal.

Lees verder onder de video (reportage Kanaal Z)

Paulette is tachtig jaar en woont in de hoofdstraat van Limbourg. De benedenverdieping van haar huis is vernield. Het water stond er in de nacht van die noodlottige 14 juli anderhalve meter hoog. Paulette werd pas de volgende morgen geëvacueerd. Ze keerde al snel terug. Nu woont ze op de eerste verdieping. Beneden zijn alle elektrische toestellen en meubelen vernield, inclusief de verwarmingsketel in haar kelder. Het parket en de vloeren moeten worden uitgebroken, in het huis hangt een doordringende geur van vochtigheid.

De expert-architect Eric Delange houdt een toestel tegen de muren en kijkt bedrukt. “De benedenverdieping blijft onbewoonbaar. Het huis is onvoldoende uitgedroogd. Voorlopig kunnen de herstellingen niet worden uitgevoerd. Er is een groot tekort aan ontvochtigingstoestellen. Zoals er momenteel aan alles een groot tekort is. Ook aan experts. Ik werk elke dag van ‘s morgens vroeg tot ‘s avonds laat, maar de omvang van de schade is immens.”

Lees verder onder de foto

Twee expertises

“Iedereen doet wat hij kan”, beaamt Barthélemy Jenniges, een verzekeringsmakelaar met een kantoor in Heusy, bij Verviers. Hij was medio juli op reis in Frankrijk, en moest in allerijl terugkeren. “Ik heb tien mensen in dienst, maar ze werden overrompeld. Een ramp blijft doorgaans beperkt tot een huis, een wijk of een gemeente, maar nu is de volledige vallei van de Vesder getroffen, over de hele lengte van Eupen tot Luik. Tienduizenden woningen zijn beschadigd. Dit is ongezien.”

De eerste weken na de overstroming ging Jenniges dagelijks op pad om getroffen klanten te bezoeken. “Toen ik de eerste dag thuis kwam, ben ik ‘s avonds in tranen uitgebarsten. De materiële schade en het menselijke leed waren enorm. Om u een idee te geven: normaal hebben wij 800 tot 1000 schadedossiers per jaar. Nu hadden we er 220 op één dag. Ik heb meteen zo veel mogelijk experts opgebeld en vastgelegd, omdat ik besefte dat zij overbevraagd zouden worden.”

Na drie weken had Jenniges het merendeel van zijn klanten persoonlijk bezocht. “In een eerste fase komt het erop aan de mensen gerust te stellen, de emoties te beheren en hun te zeggen wat ze moeten doen. ‘Mevrouw, ruim eerst op, zorg ervoor dat u zo snel mogelijk een nieuwe elektriciteitskast hebt, en daarna moet u prijsoffertes voor de herstellingen beginnen aan te vragen.’ Intussen kwamen wij met een expert langs voor een eerste, voorlopige schatting van de schade. Op basis van dat rapport konden de verzekeringsmaatschappijen dan beslissen een voorschot uit te keren.”

Die voorschotten kunnen oplopen van 5000 tot 50.000 euro. “Ze dienen om de hoogste nood te leningen”, zegt Roel Soetens, verantwoordelijke claims retail van AXA Verzekeringen. “Daarnaast hebben we een procedure uitgewerkt om makelaars de mogelijkheid te bieden om de voorschotten op een eenvoudige manier aan te vragen.”

“Het is belangrijk dat die eerste expertise zo snel mogelijk plaatsvindt”, vervolgt Soetens. “Zo kunnen we, als verzekeraar, een voorschot uitkeren. Dat helpt het dossier vooruit. Voor de meeste dossiers is een tweede expertise nodig. Het resultaat daarvan is een grondige en nauwkeurige schatting van de reële schade, en vormt de basis van het bedrag dat een verzekeraar uitkeert.”

Offertes verzamelen

Sommige dossiers zijn groot en complex, met schade die boven het miljoen zal eindigen. “Een van mijn klanten is een autoverdeler, die bovenop zijn gebouw 45 wagens had verzekerd die binnen en buiten stonden geparkeerd”, vertelt Jenniges.

Eric Delange voert een tweede expertise uit bij Paulette. De kranige dame vertelt welke toestellen waar stonden, toont de vermolmde stoelen en kasten, en neemt de expert mee naar de tuin, waar het aanstormende water haar tuinhuis vernielde. Zij wordt bijgestaan door haar makelaar, Barthélemy Jenniges, die overlegt met Delange. Aan het slot haalt Paulette een grote ringmap boven, waarin ze meer dan twintig offertes heeft verzameld voor alle herstellingen, huishoudbenodigdheden en nieuwe toestellen.

“Dat moet de verzekerde zelf doen”, vertelt Jenniges. “Wij bekijken samen met de expert of de offertes correct en marktconform zijn. Er zijn altijd leveranciers die van deze situatie misbruik willen maken. Schilders die 30 euro per vierkante meter vragen, terwijl de marktprijs 15 euro is. Zulke dingen. Als de verzekerde niet akkoord gaat met de voorgestelde schadevergoeding, kan hij een eigen tegenexpert aanstellen. Maar dan kan het dossier vertraging oplopen.”

Lees verder onder de foto

“Het tempo waarin het dossier behandeld kan worden, hangt ook van de verzekerde zelf af”, zegt Muriel Hustin, intern experte van AXA Verzekeringen. “Zij moeten hun inboedel opsommen, en dat is voor sommige mensen niet zo eenvoudig. Ik begrijp dat: sommige mensen zijn alles kwijt, hoe begin je daaraan? Een goede tegenexpert kan de verzekerde daarin bijstaan en een faciliterende rol spelen, zodat het dossier sneller afgerond kan worden. Het heeft geen zin veel tijd te verliezen met discussies over de zilveren koffielepels die iemand ooit gekregen heeft van de grootouders en die veel geld waard zouden zijn.”

Een op de vijf

Viv’Assur, het kantoor van Jenniges, heeft 50 van de 220 ingediende schadedossiers afgerond. Dat wil zeggen dat de tweede expertise achter de rug is en de verzekerde akkoord gaat met de vergoeding. “Dat ligt ongeveer in lijn met de cijfers van AXA”, zegt Soetens. “Wij hebben in het kader van deze ramp zo’n 13.000 dossiers geopend, en daarvan is naar schatting een op de vijf afgesloten.”

Is dat meer dan twee maanden na de overstromingen niet een beetje weinig? “Gezien de omvang van de ramp is dat een normale tijdsspanne”, antwoordt Soetens. “Zware dossiers verwerken vergt sowieso tijd. Bij deze ramp worden we bovendien geconfronteerd met bottlenecks. Het aantal experts is nu eenmaal beperkt, hoewel ze al weken aan een stuk de klok rond werken. Maar ook bij de herstellingen zijn er knelpunten. Aannemers of herstellers kunnen niet in één week duizenden woningen herstellen, en dan is er ook nog een tekort aan grondstoffen en bouwmaterialen.”

“Een tekort aan middelen, aan experts, aan herstellers, aan materialen… Voor mij is dat de definitie van een catastrofe”, zegt Muriel Hustin. “De omstandigheden zijn frustrerend. In de eerste dagen mochten experts bepaalde woningen zelfs niet in, omdat de gemeente ze ontoegankelijk verklaard had. AXA België heeft heel snel een team van vijf ingenieursbureaus ingeschakeld, om de stabiliteit van bepaalde huizen te controleren.”

Een bijkomend problemen is ook dat het gasnet in de regio zwaar getroffen is. Sommige mensen zullen niet voor het einde van het jaar weer gas hebben om hun huis te verwarmen. De volledige reparatie kan zelfs tot maart volgend jaar duren. Wat als het een koude winter wordt, en de mensen een groot deel van de huizen noodgedwongen elektrisch moeten verwarmen? Dan dreigt het elektriciteitsnet overbelast te worden. En wat als het weer enkele dagen hard gaat regenen? Zowat alle oevers, muren en afscheidingen aan de Vesder zijn weggespoeld. Sommige burgemeesters willen op specifieke locaties ook liever geen woningen meer.

“Zal iedereen binnen het jaar weer in zijn huis kunnen wonen?” vraagt Jenniges zich af. “Ik vrees dat het herstel nog vele maanden en misschien wel langer zal duren. Dit wordt een marathon. Gelukkig is er veel solidariteit. Buren, jeugdbewegingen, brandweerlieden, vrijwilligers,… veel mensen hebben een helpende hand toegestoken. Mijn cliënte Paulette was vroeger onderwijzeres in het dorp. Ze heeft veel hulp gekregen van oud-leerlingen. En ook uit Vlaanderen is er veel hulp gekomen. Als iets ons hieruit kan helpen, is het meer solidariteit.”