Dossier slachtoffers van de hoge rente: wees voorzichtig op de beurzen (video)

Kan 2023 een even slecht of slechter beursjaar worden dan 2022? Ja, dat kan. Want door de terugkeer van de inflatie en de stijgende rente leven we in een heel ander tijdperk.

De bankencrisis van 2008-’09 deed de beurzen heel diep weg zakken. Maar ze zorgde ook voor een heel ander monetair beleid, dat bijzonder gunstig was voor de financiële markten in het algemeen en de aandelenmarkten in het bijzonder. De politiek van monetaire versoepeling of quantatitive easening (QE, de opkoop van obligaties) ondersteunde de economie, maar ook en vooral de prijzen van financiële activa, waaronder aandelen, obligaties en vastgoed.

Dat gaf in de periode 2009 tot eind 2021 aanleiding tot uitzonderlijk hoge rendementen, vooral op de Amerikaanse beurs. De gemiddelde opbrengst van de Standard&Poor’s500-index (de referentie-index van Wall Street met de 500 belangrijkste beursgenoteerde bedrijven) bedroeg in die periode17,4 procent. Dat is het dubbele van het historische gemiddelde. Voor de technologiebeurs Nasdaqkwamen we zelfs aan returns van 23,7 procent gemiddeld, of zowat het drievoud van het gemiddelde van 8 à 9 procent over de afgelopen eeuw.

Lees verder onder de video

Die uitzonderlijke elementen waren mogelijk door de combinatie van voortdurend lagere rentestanden en een toenemend optimisme. Beide elementen vertaalden zich in een flink oplopende waardering. De gemiddelde waardering voor de S&P500-index liep in de loop der jaren op van gemiddeld 12,6 keer de winst naar 27,6 keer in 2021. Het gemiddelde over de voorbije tien jaar is 20,2, tegenover een historisch gemiddelde van 14,7. ‘Multiple expansion’ heet dat in het vakjargon en dis is dus hoofdzakelijk bepaald door steeds lagere rentes. Maar we leven sinds de terugkeer van inflatie en de ommekeer in het monetair beleid in een ander tijdperk.

Het is een echte gamechanger voor de aandelenmarkten, of we dat nu graag horen of niet. We komen uit een langdurige periode van uitzonderlijk hoge rendementen op aandelen, obligaties, vastgoed,… De terugkeer van inflatie en stijgende rente betekent dat beleggingen meer risico inhouden en de gemiddelde waarderingen naar beneden moeten. Dat verhoogt de kans op regelmatig negatieve returns substantieel.  We staan voor een langere periode van gemiddeld lage rendementen op de beurzen. Een periode dus met ook meerdere slechte beursjaren. We willen  iedereen tot voorzichtigheid aanmanen. Kan 2023 een even slecht of slechter beursjaar worden dan 2022? Ja, dat kan. Het is in elk geval niet vanzelfsprekend dat na het ‘rotjaar’ 2022 sowieso 2023 een goed beursjaar wordt. Die vanzelfsprekendheid is weg. Dat hebben de voorbije dagen – ondanks een bemoedigend jaarbegin – wel duidelijk gemaakt.