I challenge you because I respect you

Carlos Tavares, de CEO van de Franse autoconstructeur PSA Peugeot Citroën, legde in een gesprek uit dat mensen in organisaties elkaar moeten durven uit te dagen. Niet om elkaar de duvel aan te doen, maar om het status quo te durven breken, om de lat van gezonde kritiek hoger te leggen en om vaste structuren ter discussie te stellen. Elkaar uitdagen is elkaar respecteren, vindt Tavares. Een interessante insteek.

Het valt me op dat mensen elkaar vaak niet durven uit te dagen of niet weten hoe ze dat moeten doen. Ze zwijgen uit schrik om arrogant of ongepast over te komen. Of ze gaan heel abrupt en lomp te werk waardoor het niet gezien wordt als uitdagen, maar als molesteren of slecht communiceren. Nochtans ben ik ervan overtuigd dat organisaties, systemen, ondernemingen en structuren er wel bij varen als hun leden op een constructieve en begrijpelijke manier elkaar durven uit te dagen, om het organisatorische doel beter te dienen. Elkaar uitdagen is een nobele eigenschap van gezond leiderschap, van krachtig ondernemerschap en van collegialiteit. En het mag gerust aangemoedigd worden vanaf het prille onderwijs, zodat het een onderdeel wordt van ‘s mens normale gedrag en gebruikelijke communicatie.

In de jaren negentig had ik het geluk om te werken voor John Goossens, de iconische CEO van Belgacom. De kunst van het uitdagen was een van zijn talrijke persoonlijkheidseigenschappen. Wie behoorde tot de Group TGR’s (de kleine groep van ongeveer 200 ‘tijgers’ die een leidinggevende functie in het bedrijf hadden) was verondersteld ad rem en ad hoc te kunnen reageren en on the spot vragen te durven stellen. Wanneer je bijvoorbeeld een presentatie moest geven over je marketingplan, een investeringsbudget moest verdedigen of een herstructurering moest doorvoeren, dan was het niet voldoende om enkel de cijfers, de modellen of de plaatjes uit te leggen. Je werd verondersteld met een holistische uitleg te komen, te kunnen plaatsen waarom die aanpak in de strategie paste en hoe de gekozen insteek een duurzame impact zou creëren en de marktpositie van het merk, de afdeling of het bedrijf ten goede zou komen.

De kunst van het uitdagen wil ik graag doortrekken naar de publieke sector en de politiek. We zijn sinds kort aan het eind van een vrij lange regeringsformatie gekomen, waarin een aantal essentiële elementen zijn opgenomen die een grote impact zullen hebben. Een ervan is de afbouw van het overheidsapparaat. De focus ligt nu vooral op het niet vervangen van zij die vertrekken, en volgens mij te weinig op hoe de overheidsinstanties een toonbeeld van pragmatisme en efficiëntie moeten worden. Iets wat niet eens meer een punt van discussie zou moeten zijn, maar een basisvereiste van goed openbaar en politiek bestuur.

Laten we daarom de publieke sector en de regering op een gezonde en constructieve manier uitdagen. Om ervoor te zorgen dat ze efficiënter worden en beter ten dienste kunnen staan van het algemeen belang. Een justitieapparaat dat coherent rechtspreekt met daadkrachtige uitspraken. Een Regie der Gebouwen die via verantwoordelijk leiderschap en modern management budgetteert, plant en uitvoert en gebouwen niet jarenlang laat verkommeren. Een federale overheidsdienst Mobiliteit die niet om de haverklap verandert van strategie over de vliegroutes van Brussels Airport, maar een langetermijnstrategie uitwerkt én uitvoert én laat respecteren. Musea voor Schone Kunsten die, via een trendsettende aanpak en modern beheer, ten dienste staan van de culturele ontwikkeling van mens en maatschappij en niet langer een instrument zijn voor egotripperij van een eenzame leider.

Eerste minister Charles Michel zal dus in eerste instantie zijn regering moeten uitdagen. De regeringsleden zullen dan op hun beurt de leiders van hun respectieve overheidsdiensten, instanties, organen en instituten moeten uitdagen. En die zullen dan weer hun teams en medewerkers moeten uitdagen. Uiteindelijk moet ook de burger, u en ik dus, de diensten uitdagen waarmee we dagelijks in contact komen. En zo dagen wij onrechtstreeks ook de regeringsleider uit. Omdat we hem respecteren.

De auteur is oprichter van het Global Inspiration & Noble Purpose Institute.

OLIVIER ONGHENA ‘T HOOFT

Elkaar uitdagen is een nobele eigenschap van gezond leiderschap, van krachtig ondernemerschap en van collegialiteit.