Dezer dagen worden we letterlijk overspoeld door boeken die een verklaring proberen te geven voor de huidige financiële crisis. Ze proberen te voorspellen wat de gevolgen zijn. Blijft de impact op de economie beperkt? Zitten we voor jaren in een sukkelstraatje? De meningen lopen uiteen en zijn een impuls voor economen en niet-economen om in hun pen te kruipen (zie ook Pas geboekt).
Bij deze lawine aan publicaties kan het nooit kwaad extra aandacht te besteden aan wat mensen met een zekere reputatie te vertellen hebben. Niet alleen wat gezegd wordt, is belangrijk, maar ook wie een bepaald standpunt inneemt. In dat verband is The Subprime Solution: How Today’s Global Financial Crisis Happened and What to Do about it van Robert Shiller verplichte lectuur voor al wie geïnteresseerd is in de oorzaken van de crisis. Shiller, econoom aan Yale, is de auteur van bestsellers als Irrational Exuberance en The New Financial Order. Hij is bovendien een expert op het vlak van de huizenmarkt. De econoom is onder andere de architect van de in de VS alom bekende S&P/Case-Shiller Home Price Index.
In zijn jongste boek schuwt de man de provocatie niet. Volgens hem is de crisis eerder vanuit de sociologie en de psychologie te verklaren dan vanuit de economie. De verklaring is niet bij de Fed te zoeken, maar bij het ongebreidelde geloof van de bevolking in blijvend stijgende aandelenkoersen en huizenprijzen.
Met de prijsstijgingen op de Amerikaanse huizenmarkt hebben steeds meer mensen zich op die markt gegooid en dat deed de prijzen nog verder stijgen. Een manier van handelen die bovendien nog eens werd versterkt door allerlei tv-zenders die mensen naar de beurs en de vastgoedmakelaar hebben gelokt. Volgens Shiller was speculatie op de huizenmarkten hetzelfde als een besmettelijke ziekte die een epidemie veroorzaakte. Shiller legt daarbij de nadruk op het psychologische karakter van de crisis. Een teveel aan vertrouwen leidde tot de bubble en de crisis, maar vandaag maakt een gebrek aan vertrouwen de crisis alleen maar sterker.
Economisch gedrag is volgens Shiller een kwestie van emotie en dat is met de crisis nogmaals bewezen. De stelling dat markten economische veranderingen zien afkomen en zich daaraan aanpassen, klopt volgens hem niet. Deze theorie verkoopt Shiller al bijna dertig jaar en hij kreeg gelijk toen de Amerikaanse beurzen in oktober 1987 onverwacht ineenstortten.
Shiller is ook de man van wie Alan Greenspan de term irrationele overdaad ( irrational exuberance) leende toen hij waarschuwde voor de sterke stijging van de aandelenmarkten. Shillers voorspellingen van een internetcrash kwamen uit en ook een aantal jaar geleden voorspelde hij een crisis op de huizenmarkt.
Shiller waarschuwt dat de huidige crisis niet snel zal overgaan en pleit voor maatregelen om de schade te beperken. Massale financiële reddingsoperaties zijn nodig om te vermijden dat de crisis zowel bij de banken als de gezinnen een domino-effect blijft veroorzaken. En zoals te voorspellen valt, pleit hij voor een nieuwe regelgeving over de toekenning van hypotheken en het verder ontwikkelen van financiële spitstechnologie. (T)
ROBERT SHILLER, THE SUBPRIME SOLUTION: HOW TODAY’S GLOBAL FINANCIAL CRISIS HAPPENED AND WHAT TO DO ABOUT IT, PRINCETON, 2008, 208 BLZ, 20 EURO
Alain Mouton
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier