Europa verzwakt verder tegenover Amerika

De internationale rol van Europa hangt af van ons vermogen om het hoofd te bieden aan het demografische on-evenwicht. Er zullen maatregelen nodig zijn om het gebrek aan mankracht, veroorzaakt door de vergrijzing van de bevolking, op te vangen. Dat vergt een actief immigratiebeleid en een toename van de actieve beroepsbevolking, vooral de vijftigplussers, aldus de experts van de CIA.

Deze vaststelling wijkt niet zoveel af van het discours van de meeste Europese regeringen. Integendeel, het rapport van de NIC lijkt de uitdagingen te beperken tot Europa, terwijl de uitdagingen die Amerika en China tussen nu en 2020 wachten, even talrijk zijn. “Het Amerikaanse overheidstekort is gigantisch,” vertelt Marie-Victoire De Groote. “De spaarpot van Amerika is niet toereikend. En als Amerika de andere landen al overheerst, is dat simpelweg omdat zij meer consumeren dan de anderen. Ze hebben geen buffer als ze harde klappen krijgen.”

“Het systeem dat in de jaren vijftig, zestig is ontstaan, is niet houdbaar voor de Verenigde Staten,” meent Franck Biancheri. “De Amerikaanse oplossing bestaat erin alles af te breken en het gezondheids- en pensioenbeleid met royale hand te privatiseren. Europa verkiest te werken aan de in-strumenten van het systeem en niet de diensten zelf. Maar er is niets dat zegt dat de Europese optie minder waardevol is dan de remedie waarvoor Washington heeft gekozen.”

Tim Evans (Centre for the New Europe) deelt dat optimisme niet: “Het verschil tussen Amerika en Europa is vooral dat het werkloosheidspercentage hier op een buitensporig hoog niveau ligt.” In 2020 zal de positie van de supermacht vooral afhangen van de beheersing van knowhow en technologie, meent Marie-Victoire De Groote. In dat opzicht zijn de huidige braindrain en de matige investering in onderwijs verontrustend voor de toekomstige positie van Europa.

Vorige maand stelde de Europese Commissie de strategie voor de komende vijf jaar voor. Doelstelling: het Lissabon-proces weer op gang trekken, met andere woorden: de kennisgemeenschap stimuleren. Dat is een stap in de goede richting, maar wel een die erg laat komt, zo betreurt Tim Evans. “Europa heeft behoefte aan een veel opener markt. Het moet de weg volgen die Oost-Europa, het Verenigd Koninkrijk en Nieuw-Zeeland een paar jaar geleden zijn ingeslagen.”

Volgens Evans is er haast bij. “Het gewicht van de staat moet absoluut minder worden. De fiscale last in de Europese landen moet minstens 20 tot 25 % worden teruggeschroefd. Wij hebben een aanslagbasis nodig die voor iedereen identiek is. We moeten ook reële hervormingen zien, geen losse eindjes. Jammer genoeg denk ik dat er nog een en ander schort aan de Europese bewustwording. Ik ben dus bang dat het scenario van de CIA bewaarheid zal worden. Tussen 2008 en 2012 zullen de Europeanen ontwaken en zeggen: mijn God, dit is een nachtmerrie, hoe kunnen wij onze groeiachterstand inhalen?”

Jean-Yves Huwart