Een dikke portefeuille en een te groot hart

Vorige week las u in Trends al over business angel Leo Billion. De man heeft een neus voor technologie, maar vooral een groot hart. Dat zorgde voor diepe teleurstellingen. Deze week verneemt u hoe dubieuze bedrijven en malafide sujetten zo’n 7,5 miljoen euro uit hem klopten.

Sympathie brengt weinig op

Eind juni 1996 redde bedrijfsengel Leo Billion een voormalig ingenieur van OIP (bekend van de nachtkijkers) van een persoonlijk faillissement. Zijn bedrijf Chevalier Photonics was _ enigszins in de lijn van de visuele inspectie-activiteiten van het vroegere bedrijf van Billion, Elbicon _ actief in allerlei optische toepassingen en liep gevaar enkele dagen later failliet te worden verklaard. Een oude vriend, Jos Peeters, in wiens durffonds Capricorn Venture Fund de SHF-holding in maart 1997 (en niet in 1996 zoals we vorige week schreven) trouwens 4,68% zou nemen, had Chevalier naar Billion doorverwezen. “Philippe Chevalier had een gezin met drie kinderen en stond voor 250.000 euro persoonlijk borg,” zei Leo Billion in Trends van oktober 1996. De deal werd in de (toen) typische snelle Billion-stijl gesloten. Billion stelde zich schriftelijk persoonlijk borg voor de schulden van Chevalier (wat achteraf nog tot conflicten zou leiden), nam via SHF 66,67% in Chevalier Photonics en kocht persoonlijk ook nog eens 23%. “Voor getuigen heeft hij me toen beloofd dat ik die 23% gratis zou terugkrijgen als ik binnen drie jaar bepaalde doelstellingen haalde,” zegt uitvinder-entrepreneur Chevalier. Volgens Billion werden die doelstellingen nooit gehaald.

Het is het begin van een moeilijke relatie. Billion viel voor de persoonlijke charme van Chevalier en was gefascineerd door zijn technische genie, maar had problemen met de manier waarop hij zijn bedrijf leidde. Eind 1997 nam Billion de post van gedelegeerd bestuurder van Chevalier over. Het kleine Chevalier Photonics speelde met optische toepassingen in robotica, ruimtevaart, biotechnologie, biometrie. Nergens raakte men verder dan de prototypefase. De optische detector van antilichamen, waarvan de ontwikkeling aan de gang was toen Billion instapte, vond geen koper. Van de Airflow Preserving Particle Counter, een deeltjesteller die ook in zeer agressieve omgevingen zoals spuitafdelingen blijft werken, werden prototypes verkocht aan Volvo in België en Ford in de VS, maar een serieproductie kwam er nooit. Ook een systeem om de kwaliteit van laserdiodes te controleren raakte niet verder dan een prototype, dat aan Dornier werd verkocht. De omzet bleef schommelen rond 500.000 euro (20 miljoen frank) _ een factor tien of meer lager dan voorzien _ terwijl eind 2000 het overgedragen verlies al bijna 3,6 miljoen euro (146 miljoen frank) bedroeg. Al die tijd bleef het kapitaal op 186.000 euro (7,5 miljoen frank) en geregeld kwamen er dagvaardingen van de RSZ. De financiering gebeurde via leningen van de groep Billion, die werden geboekt als kortlopende schulden (2,94 miljoen euro of 118,6 miljoen frank eind 2000). “Die situatie bemoeilijkte het zoeken naar partners,” zegt Philippe Chevalier. Pas op 4 januari 2001 kwam er een kapitaalverhoging tot 2,54 miljoen euro (102,5 miljoen frank).

Uiteindelijk haalde Leo Billion in 1998 crisismanager Wilfried Devriendt binnen, die in de kortste keren in een machtsstrijd met technisch directeur Philippe Chevalier verzeilde. Het bedrijf werd opnieuw opgestart onder de naam Creative Photonics. Het focuste _ volgens Chevalier op zijn aandringen _ op een systeem voor retinascanning, een nog preciezere vorm van biometrische identificatie dan irisscanning. Philippe Chevalier wilde een low-endsysteem dat in massa geproduceerd kan worden, de rest van het management kiest voor high-end.

Uiteindelijk stapte Philippe Chevalier in 2000 op. Er kwam een rechtszaak. Wilfried Devriendt volgde hem kort nadien. Volgens gedelegeerd bestuurder Marc Mommaerts heeft het bedrijf (tien mensen) genoeg expertise om het deze keer werkelijk tot een commercieel product te brengen: “We zijn op schema bij de uitvoering van ons businessplan,” zegt hij. Twee nieuwe aandeelhouders hebben voor 2,5 miljoen euro (100 miljoen frank) kapitaal toegezegd: de industrieel Peter van Ettro uit Embourg en Joost Versluis, een bestuurder bij Antwerpse Chemische Bedrijven, Gaasch Packaging en Menken – te zijn. SHF houdt volgens de nieuwe gedelegeerd bestuurder Marc Mommaerts nog 40%. Of Leo Billion daarbovenop nog altijd persoonlijk investeert in Creative Photonics, is onbekend.

Het debacle van het oude Sismo

Het is niet het enige dossier waarin de _ minstens aanvankelijke _ sympathie voor een ondernemer Leo Billion tot onvoorzichtigheden verleidt. Een ander is Sismo, een bouwtechnologisch bedrijf uit Laarne dat u niet mag verwarren met het huidige Sismo uit Kalken. Merkwaardig genoeg speelt Maurits De Prins, de man van de geflopte videoketen Superclub, een rol in dit dossier. Er zijn ook aanwijzingen dat De Prins een rol speelde bij een andere, veel bescheidener investering van Billion: de 740.000 euro (30 miljoen frank) die hij in New Distribution Systems ( Shop24) van Jo Robrechts stopte. Leo Billion: “Mijn politiek is altijd geweest om de enkeling die het moeilijk heeft in zijn gevecht met de grote jongens te steunen. De enkeling die tegen de reus vecht. Ik vertrouwde De Prins en zag in hem de gedupeerde die het slachtoffer was van een gigant als Philips. Hetzelfde voor André De Schutter met zijn Sismo. Telkens heb ik het deksel op mijn neus gehad.”

De relatie van Billion met Sismo begon snel na de succesvolle verkoop van Elbicon. Toon Poppe, toen medewerker van André De Schutter: “Ik had Billion geholpen met die succesvolle verkoop ( nvdr – Billion ontkent stellig dat Poppe daar iets mee te maken had) en dacht dat het nu voor hem tijd was om een wederdienst te doen in het dossier-Sismo dat toen aan de grond zat.” Sismo was een bouwtechnologisch bedrijf dat, werkend met een in origine Italiaanse uitvinding, ooit laureaat was van Flanders’ Technology International. De zaak raakte nooit van de grond, ondanks de 50 miljoen euro (2 miljard frank) die er in de loop der jaren werd ingepompt. Waarbij De Schutter spreekt van sabotage door de overheid en de bouwnijverheid, die het revolutionaire bouwprocédé van Sismo, dat snel en goedkoop bouwen mogelijk zou maken, te allen prijze uit de markt zouden hebben willen houden. Toen Sismo in 1996 bankroet dreigde te gaan, was het Billion die als reddende engel met een cheque van 620.000 euro (25 miljoen frank) op de valreep het bedrijf uit de klauwen van de curatoren hield. Wat echter begon met 620.000 euro, eindigde uiteindelijk met een investering van in totaal meer dan 5,57 miljoen euro (225 miljoen frank). Leo Billion: “Mijn gesprekken met Poppe en Emile Walkiersovertuigden mij van het belang van Sismo. Bovendien is De Schutter iemand die meeslepend kan praten.” Emile Walkiers was de bedrijfsrevisor van het voormalige bedrijf van Leo Billion, Elbicon, en werkte later ook voor SHF.

Nog maar eens in faling gedagvaard toog De Schutter in 1998 voor Sismo opnieuw op zoek naar vers geld. Eerst dacht hij dat gevonden te hebben in Abu Dhabi bij Prins Sultan Bin Khalifa Bin Zayed, zoon van de kroonprins. Tot echter geheel onverwachts in maart 1998 uit Monaco de obscure S.A.M. La Générale de Développement opdook, die beloofde 15 miljoen euro (600 miljoen frank) in de zaak te steken en Billion uit te kopen. Billion zou zijn 5,57 miljoen euro (225 miljoen frank) geheel kunnen recupereren. Leo Billion: “Ik werd met de rug tegen de muur verplicht te tekenen.” Uiteindelijk bleken de Monegaskische beloften waardeloos. In plaats van 15 miljoen euro op te brengen, ging Sismo onder Monegaskisch beheer in september 1998 failliet. Waarna de activa voor 2,1 miljoen euro (85 miljoen frank) uit het failissement werden overgenomen door Letho, een vehikel van Rik Herbots, een man met een accidentrijk zakelijk parcours (voorheen bij onder meer Hessenatie, Manta, Le Compte Textielbedrijven…). Letho werd achteraf in Sismo herdoopt.

Bleek dat de Monegasken, naar eigen zeggen een tradingvennootschap, niet voor zichzelf optraden maar voor het duistere Rasthbone Superior Venture. Wie daarachter zit, is nog onduidelijk. “Mike De Groot, de in Canada verblijvende Belg die er groot werd met afvalverwerking,” zeggen De Schutter en Billion. Een naam die ook weerklinkt in de curatele. De Groot had immers in het verleden al zijn interesse getoond voor Sismo en via Westbury Ltd, een nepfirma op Bermuda, zelfs geleend aan het bedrijf. En voor Billion en De Schutter zijn Herbots en De Groot zakelijk nauw met elkaar verbonden. De Schutter: “Die Monegasken hielden mij 15 miljoen euro voor zodat ik mijn contacten in Abu Dhabi liet vallen. Hun belofte was dan ook een valstrik om de zaak over de kop te laten gaan, zodat ze alles voor een prijsje konden overnemen.” Vaststaat dat de Maltees Michel Cailleau, beheerder van La Générale de Développement, sinds juni 1999 samen met Herbots bestuurder is van het nieuwe Sismo, met zetel in Kalken.

De affaire eindigde dan ook in een reeks gerechtelijke procedures, strafklachten incluis, zowel in België als in Monaco. Iedereen beschuldigde iedereen. Billion verkreeg een vonnis tegen het Monegaskische bedrijf en legde eerder dit jaar klacht met burgerlijke partijstelling neer tegen Cailleau, diens bedrijf en onbekenden wegens onder meer oplichting. Rik Herbots van het nieuwe Sismo: “Ik maak mij geen zorgen. De zaak draait nu eindelijk. Dat ze maar eens kijken wat er in het verleden met al dat geld gebeurde.” Ook de curatele stapte naar de rechtbank tegen Cailleau en zijn bedrijf om de 15 miljoen euro op te eisen. Leo Billion geeft intussen niet op. “Belangrijk is wat je met je ervaringen doet en hoe je terugvecht. Het ergste is passief te ondergaan, maar zo zit ik niet in elkaar. De frustraties van het verleden, je mag gerust zijn dat je daar nog van gaat horen.”

New Distribution Systems

Ook zijn investering in New Distribution Systems ( NDS) van Jo Robrechts loopt niet van een leien dakje. De laatste balans toont een negatief eigen vermogen van 10,1 miljoen euro (407 miljoen frank). Leo Billion: “Maurits De Prins overtuigde mij dat hij in Superclub gerold was door Philips. En voor zijn Amerikaanse proces tegen Philips had hij 740.000 euro nodig. Daarmee was hij zeker dat hij zijn zaak ging winnen en miljarden van Philips ging krijgen. In pand gaf hij me dan een stuk grond van de Brasschaat Open Golfclub.”

Verschillende bronnen fluisteren dat Billion zijn geld terugkreeg onder de vorm van een participatie in New Distribution Systems. Billion zelf heeft een ander verhaal. “Wij zijn terugbetaald door een buitenlandse vennootschap. Dat geld heb ik in New Distribution Systems geïnvesteerd.”

Volgens Jo Robrechts zal zijn bedrijf in het volgende kwartaal een positieve cashflow draaien en heeft hij nu 136 shops in bestelling. “Dat is 18 maanden omzet,” zegt hij. “Om tot daar te geraken is ons 1,5 miljoen euro vers geld toegezegd. Ancorabel ( nvdr _ Jo Robrechts zelf en een vijftiental partijen) en Rudi Mariën zijn de investeerders.” Mariën zegt echter de goedkeuring van het businessplan af te wachten om een definitieve beslissing te nemen.

“Misschien had Leo Billion van ons een hoger rendement verwacht, maar ik denk toch dat we in zijn portefeuille in de middenmoot zitten,” zegt Jo Robrechts, die zelf rondrijdt in een zeven jaar oude bedrijfswagen met 330.000 km op de teller. Leo Billion heeft ongeveer 3% van NDS, de Britse investeringsgroep 3i 11%.

Volgens sommigen besliste Leo Billion autonoom over die deals. Bij Sismo zou hij het advies van zijn eigen raadgevers in de wind hebben geslagen. Er ging gewoon geld in zonder dat er een financiële of economische basis was. “Hij had met dat geld in tien start-ups kunnen investeren,” betreurt een waarnemer.

De kans is reëel _ de eerste echo’s daarvan zijn al opgevangen _ dat met de komst van de ambitieuze Marc Mommaerts aan de dagelijkse leiding van SHF _ Leo Billion blijft wel nog voorzitter _ de toon verandert en de gulle warmte van de business angel plaatsmaakt voor de meer berekende benadering van de durfkapitalist.

Bruno Leijnse – Willy Van Damme

Willy Van Damme

“Ik vertrouwde De Prins en zag in hem de gedupeerde die het slachtoffer was van Philips.”

Een obscuur bedrijf uit Monaco beloofde 15 miljoen euro in Sismo te steken. Billion tekende, maar de beloften bleken waardeloos.

Met Billions investering in New Distribution Systems dreigt het ook slecht af te lopen.