Een thuisbatterij of toch extra zonnepanelen: wat is het beste voor u en de maatschappij?

© Getty Images
Sebastien Marien
Sebastien Marien Redacteur

Door de hoge elektriciteitsprijzen zijn de injectietarieven interessant geworden voor wie zonnepanelen heeft. Energiebedrijven betalen goed voor overtollige stroom die gezinnen opwekken, maar niet verbruiken. Zijn er dan nog steeds voordelen verbonden aan de thuisbatterij, die energie opslaat op piekmomenten?

Ondanks het feit dat de premie van de Vlaamse overheid voor gezinnen die investeren in zonnepanelen is gehalveerd, is het nog altijd bijzonder interessant met het oog op de terugverdientijd. Dat was de mening van drie experts die Trends onlangs kon spreken. Met een dak vol zonnepanelen maakt u uw woning futureproof en klaar voor de komende tijd, waarin u nog meer elektriciteit zal verbruiken. De kans is immers groot dat u op termijn overschakelt van gas naar een warmtepomp of van een benzinewagen naar een elektrische auto. Hoe meer panelen, hoe beter, was de teneur bij energie-experts.

Professor Jan Cappelle van de KU Leuven, gespecialiseerd in elektrische energiesystemen, wees ook naar de stijgende vraag naar elektriciteit als een argument om een grotere investering te doen dan strikt noodzakelijk voor een premie of een korting op de gemeentebelasting. Maar Cappelle is geen grote voorstander van thuisbatterijen waarmee gezinnen zelf energie opslaan. “Op een zonnige dag zijn er vijf zonnepiekuren waarin je energie opwekt. Je kan dan met een installatie van 4 kilowattpiek (kW) die dag 20 kWh opwekken, maar mensen plaatsen vandaag batterijen van 5 kWh. Dan pomp je nog steeds 15 kWh in het net. En later heb je misschien een elektrische auto in de garage staan die 60 kWh kan opslaan. Je legt dus het best zo veel mogelijk panelen, maar investeringen in batterijen zijn minder interessant”, zei hij deze week aan Trends.

Verdienmodel met batterijen

Een lezer van Trends reageerde op dat artikel. Hij deed onlangs een grote investering in veertien zonnepanelen met een vermogen van 5,7 kWp, maar hij liet daarbij drie thuisbatterijen plaatsen, goed voor een totale capaciteit van 10,4 kWh. “Het was de beste investering in mijn woonst tot nu toe. Ik ben nu voor 80 tot 90 procent onafhankelijk van het net”, schrijft hij in een bericht aan onze redactie.

De man verwijst onder meer naar de dynamische elektriciteitscontracten. De grootste energieleveranciers zijn verplicht om ook een tarief aan te bieden waarin de prijs van stroom realtime wordt verrekend. Engie, Luminus, Eneco, TotalEnergies en Mega bieden zo’n contract aan. De prijs verandert per uur afhankelijk van de energiebehoefte en het aanbod op dat moment. In het kader van zulke formules is de thuisbatterij erg voordelig, benadrukt onze lezer. “Je kunt de batterij opladen op goedkope dalmomenten en hem ontladen op momenten dat de injectievergoeding het hoogst is.”

‘Voor elke kilowattuur die je in de batterij stopt, gaat daarnaast nog eens 10 procent energie verloren aan warmte. Ik ben ervan overtuigd dat het voordeliger blijft om nog meer te investeren in zonnepanelen’

Jan Cappelle, KU Leuven

Trends informeerde bij Engie, de enige leverancier op de markt die al jaren een dynamisch elektriciteitstarief aanbiedt, voor dat verplicht werd. “Die aanpak is een ideaal scenario. Het is heel interessant, ook al vergt het tijd om die piek- en dalmomenten op te volgen. Maar we merken dat steeds meer mensen zich daarop toeleggen, in combinatie met onze Smart-app. Door slimme systemen wordt dat alleen maar makkelijker in de toekomst”, legt woordvoerder Hellen Smeets uit.

Individueel versus maatschappelijk belang

Professor Cappelle erkent dat een investering in een thuisbatterij kan worden terugverdiend, maar hij blijft de klemtoon op zonnepanelen leggen. Hij reageert op de situatie die onze lezer schetst. “Stel, je wekt met zo’n installatie 30 kWh op tijdens piekmomenten, dan kan je er 10 kWh van opslaan en de rest injecteer je nog steeds in het net. Voor elke kilowattuur die je in de batterij stopt, gaat daarnaast nog eens 10 procent energie verloren aan warmte. Ik ben ervan overtuigd dat het voordeliger blijft om nog meer te investeren in zonnepanelen.”

De professor beklemtoont ook het maatschappelijke belang van zonnepanelen. “In dit voorbeeld zal de persoon op piekmomenten nog steeds veel stroom in het net injecteren. We hebben er dus belang bij om in dat net te investeren. We hebben geen duurzame energie te veel. Op jaarbasis voldoet zonne-energie slechts aan 6,6 procent van onze elektriciteitsbehoefte.” In onderstaande grafiek ziet u dat het aandeel van zonne-energie niet is gestegen in de loop der jaren. In ons vorige artikel benadrukte ook Pieterjan Verhaeghen, de CEO van het energiebedrijf Bolt Energie, al dat ons land er slecht voor staat wat het opwekken van groene energie betreft. “Op Malta en Luxemburg na is België het EU-land dat de minste hernieuwbare energie opwekt.”

Evolutie van de hoeveelheid zonne- en windenergie in functie van de tijd voor het jaar 2020. Bron: KU Leuven

Deelnemen aan de energiebalans

Een bekend probleem is dat zonnepanelen het meest opbrengen tijdens de piekuren. Dat is de vijf uur per dag waarin het meeste energie in ons stroomnet wordt geïnjecteerd. “We wekken massaal stroom op wanneer we minder verbruiken. Daarnaast zijn er ook momenten waarop we geen stroom opwekken met zonnepanelen. We komen van een situatie waarin de productie werd aangepast aan de vraag, maar nu veranderen we dat gedrag. We moeten met zijn allen meer verbruiken op de momenten dat het meeste wordt opgewekt”, zegt Marie-Laure Vanwanseele, de woordvoerder van de netbeheerder Elia.

Vanwanseele stelt dat een thuisbatterij ook een positieve bijdrage kan leveren in dat systeem. “Een slimme batterij kan deelnemen aan dat evenwichtsverhaal. Er zit dan een verdienmodel in voor de eigenaar, maar het heeft ook een maatschappelijke relevantie. Om de balans op het net te bewaren hebben we al afspraken met bedrijven. Colruyt past bijvoorbeeld de temperatuur van zijn koelkasten aan, afhankelijk van de noden van het net. Daar kan een particulier ook aan deelnemen.”

‘Ons net is performant voor de vraag vandaag, maar we moeten klaar zijn voor morgen en de opkomst van zonnepanelen, warmtepompen en elektrische auto’s’

Björn Verdoodt, woordvoerder Fluvius

Vanswanseele stelt dat er grote investeringen nodig zijn in het transitiesysteem als we met zijn allen op hetzelfde moment energie willen injecteren, zonder die te verbruiken. Professor Jan Cappelle pleit juist voor investeringen in ons stroomnet.

Investeren in ons stroomnet

De netbeheerder Fluvius is verantwoordelijk voor het laagspanningsnet en dus de injectie door particulieren. “Fluvius heeft een schatting gemaakt van het groeiend aantal zonnepanelen, in lijn met het beleid dat de Vlaamse overheid voert. Dat maakt deel uit van ons investeringsplan voor de komende tien jaar”, aldus Björn Verdoodt, de woordvoerder van Fluvius. “Investeringen in het distributienet zijn absoluut noodzakelijk. Ons net is performant voor de vraag vandaag, maar we moeten klaar zijn voor morgen en de opkomst van zonnepanelen, warmtepompen en elektrische auto’s. Wij plannen dus investeringen bij 40 procent van het laagspanningsnet en 13 procent van het middenspanningsnet. Dat is ons investeringsplan tot en met 2032. Daarnaast zijn er ook heel wat zaken die we kunnen doen om de verdere druk op het net onder controle te houden. Het capaciteitstarief is één ding, maar we geloven ook in rationeel netgebruik door slimme thuisbatterijen, of warmwaterboilers en warmtepompen die slim worden aangestuurd.”

Elektrische auto als batterij

In principe kunt u uw elektrische wagen gebruiken als batterij. Met de opkomende techniek van bidirectioneel laden kunt u de energie van uw auto ontladen op momenten dat u geen energie opwekt met uw zonnepanelen. Professor Jan Cappelle merkt op dat auto’s een steeds grotere capaciteit van batterij krijgen.

De lezer van Trends uit de bezorgdheid dat de elektrische auto niet voor iedereen een oplossing biedt. “De elektrische auto blijft relatief duur. Ik geloof niet dat iedereen binnenkort zijn wagen op fossiele brandstoffen zal kunnen omruilen voor een elektrische.” Fluvius moet het stroomnet klaarstomen voor de opkomst van de elektrische wagens. De netbeheerder houdt rekening met 1,5 miljoen elektrische auto’s tegen 2030. Vandaag rijden in totaal een kleine 6 miljoen auto’s op Belgische wegen.

Professor Cappelle is duidelijk voorstander van investeren in meer zonnepanelen in plaats van een thuisbatterij. De Belgische netbeheerders kunnen geen advies geven over welke technologie – extra zonnepanelen of een thuisbatterij – het meest wenselijk is gezien de staat van ons stroomnet en onze doelstellingen omtrent hernieuwbare energie. Zij benadrukken dat het de taak is van de overheden om een beleid te voeren dat gezinnen in de juiste richting duwt. De Vlaamse overheid halveerde in januari van dit jaar de premie die gezinnen krijgen die investeren in zonnepanelen. Vanaf 1 april 2023 is er geen premie meer voor wie investeert in een thuisbatterij.

Partner Content