De automatisering van boekhoudprocessen bedreigt de kernactiviteit van het accountancykantoor Vandelanotte. Een doorgedreven informatisering moet de omzet verdubbelen en het aantal personeelsleden op peil houden.
“We weten dat ons beroep in zijn huidige vorm gedoemd is te verdwijnen tussen dit en vijf jaar”, voorspelt Nikolas Vandelanotte, managing partner van het gelijknamige accountancykantoor. “Meer dan 95 procent van ons boekhoudkundige werk wordt geautomatiseerd, leert een studie van Oxford University. Het probleem is dat we niet weten wanneer dat precies zal gebeuren. Wij trachten die evolutie wel voor te zijn door in vier jaar 2 miljoen euro te investeren in de automatisering van informatiestromen en -beheer. Misschien zitten we er volledig naast met onze aanpak, maar dan hebben we toch een poging gedaan. Niets doen is geen optie, want dat leidt in elk geval tot problemen.”
Strijd om middensegment
Vandelanotte haalde in 2015 een omzet van 21,5 miljoen en een stevige bedrijfscashflow van 3,1 miljoen. Met een gebudgetteerde omzet van 27 miljoen in 2016 behoort de cijferadviseur tot de nationale top tien. De top bestaat wereldwijd uit Deloitte, KPMG, PwC en EY. Samen met bijvoorbeeld BDO, Moore Stephens Belgium en VGD voert Vandelanotte de strijd om de middelgrote bedrijven. “Wij zijn een familiaal bedrijf”, getuigt Vandelanotte. “Er is een rechtstreekse, persoonlijke band tussen onze vennoten en de top van onze klanten, waardoor problemen sneller worden opgelost en gedetecteerd. Die persoonlijke betrokkenheid ervaren kmo’s niet bij de Big Four, die daarom vooral geschikt zijn voor grote bedrijven en multinationals. Wij kunnen kmo’s advies op maat geven.”
Vandelanotte werd 68 jaar geleden opgericht door Roger Vandelanotte, de zoon van een smid die tijdens zijn loopbaan als onderwijzer een diploma fiscaliteit behaalde. Heel wat klanten zochten advies omdat onder de oorlog verdiende centen tijdelijk waardeloos werden door de Gutt-operatie, waarbij bankrekeningen werden geblokkeerd om de geldvoorraad te beperken. Ook correct belastingen betalen werd een issue. Nikolas’ grootvader richtte in Wevelgem het eerste professionele boekhoudkantoor van de streek op. Snel volgde een kantoor in Brugge.
Nog altijd is Vandelanotte in West-Vlaanderen het referentiekantoor als alternatief voor de Big Four, met klanten als Bouwgroep Versluys, Delta Light, textielbedrijf Procotex en een resem ziekenhuizen onder de koepel van de Broeders van Liefde. Het kantoor haalt bijna de helft van zijn omzet in de thuisprovincie.
West-Vlamingen hebben door schandalen als dat rond Beaulieu de reputatie enige soepelheid te vertonen als het op belastingen betalen aankomt. Enkele jaren geleden liep een lokaal boekhoudkantoor nog tegen de lamp omdat het zwarte vluchtroutes naar belastingparadijzen had uitgedokterd. Krijgt ook Vandelanotte die vraag? “Zwart geld is de grootste concurrent voor correct fiscaal advies”, antwoordt managing partner Nikolas Vandelanotte met klem. “Zolang concurrenten daarin meegaan, kost ons dat omzet. Als middelgroot kantoor nemen we ook geen risico met constructies op het randje, want het gerecht zal het hele netwerk aanpakken bij fiscaal gesjoemel. Als een medewerker van de Big Four zou meestappen in fiscale fraude, zal zijn bedrijf niet kapot worden geprocedeerd, want die zijn too big to fail. De tolerantie voor fiscale fraude gaat gelukkig wel achteruit bij klanten.”
Familiebedrijf
Meer dan 70 procent van het kantoor is in handen van Rogers zoon Hein Vandelanotte en diens neef Nikolas, die in de voetsporen van zijn vader Koen stapte. Vandelanotte heeft acht vestigingen in België, waar 270 medewerkers en 10 vennoten werken. Is zo’n groot verschil tussen partners en medewerkers nog lang vol te houden in een sector waar de kans om vennoot-eigenaar te worden een belangrijk instrument is om mensen te motiveren? “Het is een goede verhouding, maar vroeger was ze beter”, lacht hij. “Sommige vennoten zijn overgenomen met een bestaand kantoor, anderen zijn doorgegroeid. Jonge mensen krijgen bij ons veel verantwoordelijkheid en staan in direct contact met de klant. Op de jobdagen van de universiteiten blijkt dat jongeren dat erg appreciëren en minder geneigd zijn deel te nemen aan de ratrace in de grote kantoren. Hun up or out-mentaliteit is niet meer van deze tijd. We verliezen minder mensen aan de Big Four dan andersom.”
Het sterke familiale karakter heeft volgens Vandelanotte ook het voordeel dat hij op lange termijn durft te investeren, terwijl in andere kantoren de vennoten wensen dat de winsten worden uitgekeerd. Vandelanotte: “De langetermijnperspectieven zijn voor heel wat van hen geen argument, integendeel, want dan zijn ze met pensioen. Ik daarentegen ben wel bereid een groot deel van de winst in het kantoor te houden, omdat ik hoop dat een van mijn kinderen ooit de fakkel overneemt.”
Als lid van de derde generatie kent Vandelanotte ook de gevoeligheden van de familiebedrijven. Zo is opvolgingsadvies meer dan een juridische en financiële kwestie. Er komen ook heel wat emoties bij kijken. Vandelanotte: “Daarom hebben we meerdere psychologen in huis, die bij de betrokkenen toetsen wat ze nu eigenlijk willen in delicate kwesties. Dat dossier legt de basis voor de technische uitwerking.”
Schaalgrootte
Vandelanotte verdriedubbelde in acht jaar zijn omzet, vooral door overnames. Tegen 2020 hoopt het 35 miljoen te halen. De groei is noodzakelijk om te overleven. Vandelanotte: “Schaalgrootte is absoluut nodig om onze investeringen optimaal te laten renderen. Er zijn meer overnames nodig om onze spreiding over België te vervolledigen. We staan zwak in de provincie Antwerpen, en nergens in het oosten van België. Ook Franstalig België kan versterkt worden. Er is ruimte om te groeien, want heel wat kleinere kantoren zijn ofwel te klein om zich te handhaven tegen de concurrentie, ofwel staan ze aan de vooravond van een opvolging. In beide gevallen kunnen we hun toekomst garanderen in een groter geheel. Wie een mooi kantoor kent dat aan zijn opvolging werkt, mag ons contacteren.”
Dreigen middelgrote kantoren zoals Vandelanotte niet uit de boot te vallen, omdat de Big Four technologische investeringen veel efficiënter kunnen inzetten? “Als je die economische theorie consequent zou doortrekken, hebben enkel de grootste vier een bestaansreden. In de top tien heeft nummer vier meer omzet dan de zes volgende samen. De schaalgrootte is inderdaad noodzakelijk om te overleven, maar ik geloof dat er nog een markt blijft voor accountants en dienstverleners die zich richten op kmo’s.”
Vandelanotte meent trouwens dat een sterke nummer vijf nodig is in zijn sector. De Big Four bereiken hun limieten door belangenconflicten. Heel wat bedrijven zijn wettelijk verplicht een alternatieve dienstverlener te zoeken, naast hun bedrijfsrevisor. Vandelanotte: “Bovendien verwacht ik dat onder Europese druk niet alleen sneller gewisseld zal moeten worden van bedrijfsrevisor, maar ook van kantoor.”
De Big Four zijn voor Vandelanotte niet de grootste concurrenten. “Wel de informaticastarter die een softwarepakket op de markt brengt dat ons van de markt kan blazen. Ik ben er zeker van dat vandaag in een of andere kelder wordt gewerkt aan zo’n systeem.”
Automatisering
Vandaag verloopt de facturatie tussen bedrijven al grotendeels elektronisch. Die verrichtingen vinden automatisch hun plaats in de boekhouding. Vandelanotte verwacht dat de opbouw van de jaarrekening en de balans ooit volledig overgenomen wordt door de computer. Uiteraard moeten mensen dan nog beslissen over bijvoorbeeld de manier van goodwillbepaling en afschrijvingen. “Maar ook dat gebeurt aan de hand van regels die je ook kan invoeren met een systeem, dat zo’n beredeneerde beslissing beter kan nemen dan mensen. Met onze nieuwe app My Vandelanotte gebeurt de volledige boekhouding zo goed als automatisch. We gooien heel onze organisatie door elkaar. We kunnen verbeteren op twee terreinen: de verdere automatisering moet onze processen aanscherpen, en het contact met de klant mag niet lijden onder dat fenomeen. Dus moeten onze 270 mensen zich aanpassen om ofwel in het technische, dan wel in het klantgerichte verhaal mee te stappen.” Begin dit jaar kreeg het kantoor trouwens de prijs Cloud Award 2015-2016 van de zakensoftware-ontwikkelaar Exact.
In de adviesindustrie creëert een werknemer doorgaans 100.000 euro omzet per jaar. Dat is ongeveer een derde van, bijvoorbeeld, een groot Vlaams bouwbedrijf. Vandelanotte schat dat het volgende decennium “zeker de helft” van zijn omzet geautomatiseerd wordt en de medewerkers dus dubbel zo productief worden. “We zullen echter geen mensen ontslaan, omdat we ondertussen de omzet verdubbelen”, voorspelt hij. “Dat is realistisch, want dat hebben we de voorbije tien jaar ook gedaan.”
Vandelanotte investeert elk jaar ongeveer 300.000 euro tot een half miljoen in zijn organisatie. De managing partner koestert niet de illusie dat hij het zaligmakende boekhoudsysteem in de markt zet. Vandelanotte: “Mocht dat morgen miraculeus wel het geval zijn, wordt het overmorgen lichtjes aangepast door een concurrent gecommercialiseerd en lopen we weer achterop.”
Het cijferadviesbureau zet zich in de markt onder de leuze ‘More than accountants’. Het wil een brede dienstverlener zijn en naast pure boekhouddiensten ook toegevoegde waarde leveren, door bijvoorbeeld op basis van de financiële bedrijfsinformatie advies te verlenen over de algemene strategie. Het kantoor levert wel juridisch advies, maar is in tegenstelling tot de Big Four niet verbonden met een advocatenkantoor. “We werken liever geval per geval met een kantoor naar keuze als we extern juridisch advies nodig hebben”, repliceert Nikolas Vandelanotte, die rechten heeft gestudeerd. “Met uitzondering van de samenwerking tussen Laga en Deloitte werkt de combinatie cijferberoep annex advocatenkantoor niet. Een goede advocaat staat op zijn zelfstandigheid. De ego’s van advocaten zijn nog groter dan die van accountants.”
Cijferadviseurs zijn meestal een goede thermometer van de staat van de economie. Op de vraag hoe zijn klanten tegen de economie aankijken, antwoordt Vandelanotte “met vernieuwd optimisme”. Met deze nuance: “De economie draait, maar zeker in West-Vlaanderen is er een probleem om werkkrachten te vinden. Heel wat vacatures in de Westhoek worden niet opgenomen. Nochtans zijn er paradoxaal op enkele kilometers over de taalgrens veel mensen op zoek naar een baan. Dat kan beter worden georganiseerd, lijkt me.”
Hans Brockmans, fotografie Emy Elleboog
“Zwart geld is de grootste concurrent voor correct fiscaal advies”
“We gooien heel onze organisatie door elkaar. De verdere automatisering moet onze processen aanscherpen, en het contact met de klant mag niet lijden onder dat fenomeen”
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier