Yellowfever en Greenfever heetten de vorige gezamenlijke projecten van Maarten De Cuyper en Stijn Lenaerts. Maar van koorts is bij de energieleverancier Elegant geen sprake. Integendeel, het bedrijf is kerngezond.
Elegant is een ‘grote kleine’ energieleverancier. Met een marktaandeel op de particuliere Vlaamse markt van 2,75 procent voor elektriciteit en 4,06 procent voor gas komt het in Vlaanderen ver achter grote jongens Engie Electrabel, EDF Luminus of eni, maar is het zowat dubbel zo groot als Octa+ of Ecopower. Niet slecht voor een bedrijf dat pas in 2012 is opgericht.
Maarten De Cuyper en Stijn Lenaerts organiseerden als studiegenoten met Yellowfever technofeesten in de Brabanthal, waar 5000 man op afkwam. Na hun studies gingen de twee burgerlijk ingenieurs elk hun eigen weg. Lenaerts werd directeur bij Ebem, het gemeentelijke energiedistributiebedrijf van Merksplas, De Cuyper belandde bij het reclamebureau Boondoggle en combineerde dat werk met een Vlerick-MBA in algemeen management. “Ik ben meer de man van de cijfers en de marketing, Stijn is meer technisch en heeft een beter strategisch inzicht in de sector. Al vind ik dat het belang van gezond verstand, zeker in vergelijking met MBA’s en dure managementspeak, soms wordt onderschat.”
De twee sloegen in 2007 opnieuw de handen in elkaar voor Greenfever, een ontwikkelaar van groenestroomprojecten. Het bouwde onder andere een zonnepark in Veurne en de aansluiting van groene energie in Merksplas. “Daarmee zijn we gestopt toen we geen lijn meer konden trekken in welk soort projecten de overheid eigenlijk wenste. We waren onder andere bezig met een onderzoek naar evenwichtssturing met waterstof. Maar het kost jaren om zoiets tot een goed einde te brengen, terwijl er geen energiebeleid is dat langer standhoudt dan één ambtstermijn van een minister.”
Steen verlegd
Met Elegant raakten ze blijkbaar een gevoelige snaar. Eén campagne – ‘oplichtingsvrije energie’, later veranderd naar ‘zuivere energie’ – leverde een pak naamsbekendheid op. Dankzij het winnen van de groepsaankoop van de provincies Oost- en West-Vlaanderen deze zomer steeg het klantenaantal naar ongeveer 80.000 klanten, van wie 95 procent zowel gas als elektriciteit afneemt. “Onze visie is eenvoudig: een klant wordt niet ‘in de zak gezet’. Die betaalt 40 euro abonnementsgeld en krijgt in ruil energie tegen groothandelsprijzen plus ‘profileringskosten’. Er is maar één manier om permanent goedkopere tarieven te hebben dan de onze, en dat is om de paar maanden te veranderen van leverancier en telkens de welkomstkorting te innen.”
Dat grote spelers als eni en Electrabel nu ook een formule aanbieden die gelijkaardig is aan die van Elegant, beschouwt De Cuyper als een compliment. “We hebben in ieder geval een steen verlegd.”
Toch sloot ook Elegant zich vrij geruisloos aan bij een buitenlandse speler. De Nederlandse Nuts Groep werd vorig jaar een belangrijke aandeelhouder, al behielden De Cuyper en Lenaerts hun meerderheid in het bestuur. “We hadden een kapitaalsbasis van 20.000 euro. Dat zorgt al eens voor slapeloze nachten, want de minste uitschuiver kan dan zware gevolgen hebben. De Nuts Groep hanteert hetzelfde model als wij, met een vergelijkbaar marktaandeel – alleen is de Nederlandse markt wat groter dan de Vlaamse. Zij steken wat op van onze efficiëntie, wij wat van hun verkoop- en marketingaanpak.”
Die aanpak legt het bedrijf geen windeieren. Terwijl andere energiebedrijven gebukt gaan onder lage marges, vertoont de jaarrekening van Elegant mooie winstcijfers. “We houden onze kosten zeer laag. Alles gebeurt digitaal en we hebben geen extern callcenter. Maar elke klant heeft zijn eigen dossierbeheerder. Bovendien kopen we zelf onze gas en elektriciteit. Dat proces hebben we geautomatiseerd.”
Cijfers zijn relatief
Toch is De Cuyper de eerste om de cijfers te relativeren. “Dit jaar gaan we naar 100 miljoen euro omzet en een miljoen euro bedrijfswinst. Al is die omzet relatief: trek de turteltaks ervan af en je houdt nog 90 miljoen over. Zonder de prosumentenbelasting (vergoeding die bezitters van zonnepanelen moeten betalen, nvdr) is het nog 85 miljoen. En hoever spring ik met een miljoen als ik wil investeren in duurzaamheid? Zonder rendabele energiebedrijven komt er geen omslag naar groene energie.”
De klaagzang van de grotere bedrijven is niet onterecht, vervolgt De Cuyper. “De marges zijn flinterdun. Bovendien is het sentiment voor energie totaal anders dan voor bijvoorbeeld telecom. Als Proximus of Telenet zijn winstcijfers presenteert, krijgt het applaus. Doet een energiebedrijf dat, dan is het kot te klein. Terwijl het in beide gevallen uiteindelijk de burger is die betaalt.”
Het beleid schiet daarin tekort, vindt De Cuyper. “Ik kan er begrip voor opbrengen dat je geen biomassacentrale wil in Gent, maar hoe leg je uit aan een investeerder dat je na vier jaar voorbereiding toch een njet kunt krijgen? En welke technologieën mogen dan nog wel? Ik geloof niet dat in 2025 alle kerncentrales dichtgaan. En omdat niemand dat gelooft, is er ook niemand die investeert in de alternatieven. Dat is een vicieuze cirkel die je alleen kunt doorbreken met geloofwaardige besluitvorming, en precies dat wordt op alle niveaus te grabbel gegooid.”
“Met als gevolg dat bedrijven alleen nog investeren in technologieën waarvan de subsidies zijn verzekerd. Het gevolg is dat we eigenlijk opnieuw in een staatsgestuurde economie zitten. Het principe van de vrije markt werkt niet, doordat een investering jaren duurt en je dus niet snel genoeg kunt inspelen op de veranderende vraag. Vijftien jaar na de vrijmaking betalen de klanten effectief minder voor de energie die ze verbruiken, maar hun totale factuur is wel een pak hoger.”
Verhouding is zoek
Erger nog is dat de verhouding tussen de kosten voor enerzijds het product energie en anderzijds de netkosten en belastingen die de klant betaalt, totaal zoek is. “Zeker voor elektriciteit, waar energie nog amper een kwart van de factuur uitmaakt. Bij gas ligt die verhouding beter. Doordat 95 procent van onze klanten zowel elektriciteit als gas afneemt, kunnen we het risico spreiden. Maar voor de maatschappij is dat een gemiste kans. Want we willen op termijn af van fossiele brandstoffen, door een verschuiving naar groenere elektriciteit, maar intussen kost een kilowattuur elektriciteit vijf keer meer dan diezelfde kilowattuur in gas. Terwijl de prijs het enige is dat mensen aanzet tot verandering. De elektrificatie van de samenleving moet je financieel regelen. Nu is de elektriciteitsfactuur een belastingbrief geworden, die dient om een aantal gaten te vullen.”
Energietransitie
“Wellicht zullen we organisch evolueren naar een situatie waarin de kilowattuur zal verdwijnen als maatstaf voor de factuur. Als we een energiesysteem hebben met bijna alleen groene energie en opslag, dan blijven er alleen capaciteitskosten over. Dat is een situatie waar we over vijftien of twintig jaar zouden kunnen staan, maar dat zal niet lukken als we nu niet de juiste beslissingen nemen. Er zijn overgangsmaatregelen nodig. De technische kennis is er, maar in de politieke besluitvorming over energie regeert de middelmaat. Ik begrijp dat het als politicus niet makkelijk is zaken te veranderen, maar het moet toch beter kunnen dan nu.”
Tegelijk blijft de energiesector superboeiend én strategisch belangrijk, klinkt het. “De energietransitie biedt enorme uitdagingen, al zal er geen al te grote rol zijn weggelegd voor bedrijven die alleen maar energie leveren. Dat zal neerkomen op het zo efficiënt mogelijk uitvoeren van een basisdienst. Het verschil zal worden gemaakt aan de kant van de producenten, en vooral het hele evenwichtsgebeuren. Neem Eandis: de vraag over de komst van de Chinezen is eigenlijk ondergeschikt aan de vraag waar we naartoe willen met het net. Als dat alleen dient om top down stroom te vervoeren, verkoop het dan aan de meestbiedende. Maar als wij een katalysator willen zijn om slimme netten te ontwikkelen, die de toevloed aan groene energie kunnen opnemen, zorg dan dat je kennis ontwikkelt die je kunt exporteren. Als energie een strategische sector is, dan mag de vrije markt daar niet het laatste woord in hebben.”
Luc Huysmans, fotografie Wim Kempenaars
“Ik geloof niet dat in 2025 alle kerncentrales dichtgaan”
“De hele energietransitie biedt enorme uitdagingen, al zal er geen al te grote rol zijn weggelegd voor bedrijven die alleen maar energie leveren”
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier