DE COMMISSIE WIKT

De koning beschikt.

België telt ongeveer 20.000 mannen en vrouwen die zichzelf tot de adel mogen rekenen. De traditie wil dat de koning rond 21 juli een aantal nieuwelingen in de adelstand verheft.

De koning benoemt wie hij wenst, maar over het algemeen volgt hij daarbij het voorstel van een adviescommissie (de Consultatieve Commissie voor het Toekennen van Adellijke Gunsten). Die Commissie adviseert de koning sinds 1978.

Bij de veertien commissieleden vindt men zowel Vlamingen als Franstaligen, edellieden als niet-edellieden, mannen en vrouwen. Zij worden benoemd door de koning op voorstel van het ministerie van Buitenlandse Zaken, waaronder de Dienst van Adel ressorteert. Waarom Buitenlandse Zaken? “Omdat de Nederlanders na 1830 de documenten van de Zuid-Nederlandse adel hadden verscheept naar het Noorden, en ze een onderhandelingspunt vormden tijdens de afwikkeling van onze scheiding met Nederland,” weet graaf Daniël Le Grelle.

De commissie legt aan de koning een lijst voor, maar de vorst kan wel een persoonlijke voorkeur laten blijken. Hij zou bijvoorbeeld iemand een hogere titel kunnen verlenen dan men aanvankelijk had gedacht.

De vorst kan in de adelstand verheffen zonder titel, of aan het benoemingsbesluit de titel verbinden van ridder, baron, burggraaf of graaf. De titel kan al dan niet erfelijk zijn. Hogere titels zoals die van markies, hertog of prins worden niet meer verleend. “De titel zelf is van minder belang,” aldus graaf Le Grelle, gewezen lid van de Commissie. “De eer om tot de adelstand te behoren telt. De familie d’Udekem d’Acoz had bijvoorbeeld jarenlang geen titel en was daar heel gelukkig mee. Vooral de nieuwe adel hecht er nogal belang aan.”

Opvallend is dat de regering de koninklijke beslissing in die materie niet dekt. Er wordt bij het samenstellen van de lijst zeer voorzichtig te werk gegaan. Eens per maand komt de commissie samen om cv’s van kandidaten aan een grondig onderzoek te onderwerpen. Iemand die een juridische vervolging boven het hoofd hangt wordt al vlug van de lijst geschrapt. Lobbying van de kant van de kandidaten is verre van uitzonderlijk. “Honderden brieven heb ik ontvangen,” zucht een insider. “Het is gewoon gênant.”

En voor de vrienden van de gelukkigen van dit jaar, één raad van Le Grelle: “Voor eens en voor altijd: de titel schrijf je voor de volledige naam. Ridder Piet Jansen en niet Piet ridder Jansen.”

Hans Brockmans – Alain Mouton