Balans van de week: de verkiezingspraat van Paul Magnette en de PS

Volgens PS-voorzitter Paul Magnette is de taxshift een miljardencadeau aan de bedrijven en de oorzaak van het miljardentekort in de begroting. Over het effect op de banencreatie, het concurrentievermogen en de koopkracht rept hij met geen woord. De PS stelde deze week ook dat herstructureringen bij winstgevende bedrijven, zoals GSK, onmogelijk moeten worden gemaakt. Magnette en co zitten duidelijk in verkiezingsmodus.

Terwijl Koen Geens (CD&V) als koninklijk opdrachthouder de elfendertigste poging onderneemt om de N-VA en de PS naar elkaar toe te laten groeien, slaat PS-voorzitter Paul Magnette de deur voor een Bourgondische coalitie nog maar eens dicht. En eigenlijk voor elke andere coalitie. Magnette eist een soort van audit van de taxshift, het paradepaardje van de regering-Michel. Het Planbureau voorspelt dat het begrotingstekort oploopt tot meer dan 12 miljard euro, of 2,4 procent van het bruto binnenlands product. Dat tekort is volgens de PS in belangrijke mate toe te schrijven aan de taxshift, die een zuivere belastingverlaging zou zijn. Volgens Magnette was de taxshift “een reeks cadeaus voor de bedrijven, zonder dat daarvoor tegenprestaties werden geëist”.

De Waalse socialist neemt hier, zacht uitgedrukt, een loopje met de waarheid. De taxshift was geen cadeau voor de bedrijven. Het was een maatregel om de concurrentiekracht van de ondernemingen te stimuleren door lage loonkosten. Met succes. Er zijn meer dan 317.000 banen gecreëerd, voor de meerderheid in de privésector. De bedrijfsinvesteringen stegen in vijf jaar met 26 procent. Dat de ondernemingen de bonus van de taxshift in eigen zak hebben gestoken of hebben uitgekeerd aan de aandeelhouders, is een fabeltje. Wie dat beweert, baseert zich op één hypothetisch zinnetje uit een studie van de Nationale Bank, terwijl de bedrijven de indexsprong en de taxshift wel degelijk gebruikt hebben om hun exportprijzen te verlagen.

59 procent voor de gezinnen

Magnette vergeet te melden – moedwillig of niet – dat de taxshift voor slechts 41 procent of 3,9 miljard euro bestond uit lastenverlagingen voor de bedrijven. 59 procent of 5,4 miljard euro waren belastingverlagingen voor de gezinnen, via een hervorming van de personenbelasting. Het is een van de redenen voor de gestegen koopkracht van de Belgen. Berekeningen van het Planbureau tonen aan dat de indexsprong en de taxshift de loonkostenstijging met 5 procent hebben afgeremd, en dat de nettolonen met 11,6 procent zijn gestegen, sterker dan de totale inflatie (8,3%).

Wil Magnette die koopkrachtmaatregelen voor de gezinnen terugdraaien? De aanval op de taxshift is klassieke verkiezingspraat van de PS. De partij is haar eigen achterban aan het bedienen, met het oog op vervroegde verkiezingen. De PS hoopt die te winnen, nu de extreemlinkse PTB zich minder sterk profileert. De Waalse socialisten hopen ook te scoren door zich op te werpen als de verdedigers van de federale sociale zekerheid en de vele Belgische herverdelingsmechanismen.

Het probleem in de uitgaven

Het klopt wel dat de taxshift eigenlijk een taxcut was, een belastingverlaging dus. Maar is dat een probleem in een land dat met zijn fiscale druk nog altijd in de Europese top drie staat? Dat de maatregel mee aan de basis ligt van het oplopende begrotingstekort, is een gevolg van een gebrek aan besparingen. De regering-Michel heeft inderdaad te weinig gesnoeid in de uitgaven. Afgezien van 2015, toen een indexsprong werd doorgevoerd, bleven de overheidsuitgaven stijgen, zij het minder dan de economische groei, wat naar Belgische normen al een prestatie is. Intussen nemen de sociale uitgaven opnieuw sterker toe dan de economische groei. Dat is een gevolg van de oplopende vergrijzingskosten. Uitgaven die sneller toenemen dan de economische groei: het was de voorbije decennia de geliefkoosde aanpak van regeringen met een PS-dominantie.

De Belgische sociale uitgaven zijn al bij de hoogste in de Europese Unie. Het is dan ook logisch dat een sanering van de overheidsfinanciën gebeurt middels besparingen. Maar daar heeft de PS geen boodschap aan. Het probleem zit volgens Magnette bij de inkomsten. De PS-agenda is bekend: de partij wil het begrotingstekort aanpakken met meer en hogere belastingen.

Of exacter: het begrotingstekort mag even hoog blijven of zelfs oplopen, als nieuwe belastingen maar voor de financiering van extra uitgaven zorgen. Want dat was het andere electorale PS-riedeltje dat de voorbije dagen opnieuw te horen was: de economische groei lag onder de regering-Di Rupo (2011-2014) hoger dan onder de regering-Michel, en dus heeft de aanpak van de voorbije jaren gefaald. De PS zegt er niet bij dat het ging om gedopeerde groei, door extra overheidsuitgaven. Die factuur moet vroeg of laat worden betaald.

Dat dat dan moet gebeuren middels vermogenstaksen, klinkt afgezaagd. De inkomsten uit vermogens(winst)belastingen in België bedragen 3,5 procent van het bbp. Dat is het vijfde hoogste percentage van de OESO-landen.

Op een andere planeet

Eveneens onder de noemer verkiezingspraat valt de reactie van de PS op de geplande herstructurering bij de farmareus GSK. Daar staan meer dan 700 banen op de tocht. Volgens de Franstalige socialisten is de wet-Renault over de onderhandelingen bij collectief ontslag aan een herziening toe. Concreet denken de Waals socialisten eraan herstructureringen te verbieden bij bedrijven die winst maken. Wie zoiets hoort, krijgt niet alleen de indruk dat de Waalse socialisten in een ander land, maar op een andere planeet leven.