AIDS: DE ZWARTE DOOD

Aids is een continentale ramp in Afrika. Zoekt dokter Paul Janssen naar een betaalbaar bestrijdingsmiddel?

TRENDS. Vijfentwintig miljoen Afrikanen hebben HIV en we kunnen ze onvoldoende helpen. U blijkt te zoeken naar een goedkoop middel tegen aids. Er wordt gevraagd om de bestaande aids-medicijnen gratis of bijna gratis aan Afrika te schenken.

DR. PAUL JANSSEN. “Geld is niet de grote boosdoener bij de aids-bestrijding in Afrika. De snelle voortgang van de ziekte en de problemen bij de kuur zijn cultureel-maatschappelijk gedetermineerd. Het argument van de prijs is onjuist, en het is politieke propaganda. Alleen al de verwantschapsverhoudingen en de manier hoe vrouwen met de dood van hun echtgenoot omgaan, passen in tradities die aids-besmetting soms vergemakkelijken en versnellen.

Het inenten van kinderen is niet overal een evidentie. De prijs verlagen van de combinatietherapieën en iedereen behandelen, dat lijkt op het eerste gezicht wat humanitair moet gebeuren. Maar daar hangen grote medische bezwaren en logistieke problemen aan vast. Een voorbeeld. Door drie antivirale middelen toe te dienen, is de kans op de ontwikkeling van resistente virussen veel kleiner dan wanneer we één of twee middelen geven. Maar de patiënt moet de voorschriften voor inname wél strikt opvolgen en dat gebeurt best – omwille van het genezende effect – in streng gecontroleerde omstandigheden. Dan heb je succespercentages tot 100%. De omstandigheden ontbreken in Afrika om op grote schaal een dergelijke bestrijding te organiseren.”

Als nu blijkt dat het nieuwe anti-aids-middel een grote kans op slagen heeft, kan er met het FDA niet overgegaan worden tot een versnelde procedure?

JANSSEN. “Er zijn vandaag veertien middelen tegen aids. Over procedures wordt momenteel niet gepraat. De huidige context van het geneesmiddelenonderzoek verschilt grondig van de jaren waarin bijvoorbeeld penicilline op de markt kwam. Vandaag zou penicilline nooit worden goedgekeurd. Maar het was Winston Churchill die het militaire bevel gaf om op staande voet een oplossing te vinden voor het syfilisprobleem van de Engelse soldaten. De helft had een druiper. Sinds 1929 lag de vondst van Alexander Fleming ongebruikt in het lab. Churchill gaf de zweepslag. Er gebeurde voor penicilline geen toxiciteitsonderzoek en er werden op amper acht mensen klinische proeven uitgevoerd. Hetzelfde geldt voor de inentingen tegen pokken. Er overleed een aantal mensen door het vaccin, er ontstonden littekens en sommigen stierven door het neveneffect van encefalitis ( nvdr – hersenontsteking), maar vandaag is de ziekte uitgeroeid en beschouwt men dat als een overwinning van de geneeskunde. Alles wordt vandaag gecompliceerder, alles gebeurt met meer omzichtigheid en dat vaak op het belachelijke af. De inschatting van het risico en de afweging van wat het belangrijkste is – het voordeel van de grootste groep en een risico voor een handvol mensen – worden fout gemaakt.”

Roeland Byl – Frans Crols