De anticlimax van de staatsbon: goed nieuws voor de schatkist, slecht nieuws voor de spaarder

De Belgische staat geeft in december enkel staatsbons op vijf en op acht jaar uit. Het persbericht kwam van het Federale Agentschap van de Schuld, maar de beslissing werd minstens voor een deel door politieke spelletjes beslecht.

De Belgische spaarder die op een tweede kans met een eenjarige staatsbon hoopte, komt bedrogen uit. Behalve cd&v misschien, gunde geen enkele politieke partij de minister van Financiën, Vincent Van Peteghem (cd&v), nog een extra rondje als patroonheilige van de Belgische spaarder, zo dicht bij de verkiezingen.

Lees verder onder de video

1. Zijn staatsbons op vijf of op acht jaar interessant?

Neen. Wat obligaties betreft, staat de wereld op zijn kop. Obligaties op zes maanden of één jaar brengen meer op dan de langere looptijden. Bovendien is er enkel een verlaagd tarief van de roerende voorheffing beloofd voor staatsbons met een looptijd op één jaar. Als de coupon van de staatsbons vandaag zou worden vastgelegd, dan zouden de staatsbons op vijf en op acht jaar allicht ongeveer 2 procent netto opbrengen. Er zijn zelfs spaarboekjes die beter doen:

Wie een Belgische overheidsobligatie op de secundaire markt koopt, die afloopt in oktober 2024, geniet een brutorendement van 3,52 procent, volgens de koersen op de website van het Agentschap van de Schuld. Spaarders betalen 30 procent roerende voorheffing op de coupon van 0,5 procent, maar ze betalen geen belasting op het verschil tussen de huidige aankoopprijs (97,31%) en het bedrag (100%) dat ze op de vervaldag terugkrijgen. Wie een staatsbon op één jaar wilde, kan dus wel nog steeds op de secundaire markt een lineaire overheidsobligatie (OLO) met een looptijd van één jaar proberen te kopen via zijn broker.

2. Komt er ooit nog een staatsbon op één jaar?

Zeg nooit nooit, maar we schatten de kans eerder klein. Het instrument is in september in het leven geroepen om de concurrentie met de spaarboekjes aan te gaan. Het fiscaal voordelige tarief van 15 procent roerende voorheffing was sowieso slechts voor twee uitgiftenperiodes voorzien: september en december. Een herhaling van het grote succes van de eenjarige staatsbon in september zou weleens problemen kunnen geven bij sommige Belgische banken.

Op 10 november heeft de Belgische mededingingsautoriteit (BMA) adviezen geformuleerd om meer concurrentie te laten spelen zonder de stabiliteit van de banksector in het gevaar te brengen. De afschaffing van de getrouwheidspremie voor spaarrekeningen is één van de voorgestelde maatregelen. Op die premie hebben spaarders pas na twaalf maanden recht. Een ander spoor is het mogelijk maken IBAN-rekeningnummers over te dragen van de ene naar de andere bank. Als consumenten hun rekeningnummer kunnen behouden, net zoals ze hun gsm-nummer kunnen houden bij het veranderen van provider, zullen ze mogelijk sneller geneigd zijn van bank te veranderen. Ook een principieel verbod op de gekoppelde verkoop van producten of diensten, die de consumenten binden aan een bank bij het afsluiten van een woonkrediet bijvoorbeeld, kan de mobiliteit van spaarders bevorderen.

Er is niet alleen een gebrek aan concurrentie tussen de banken, maar het is ook moeilijk andere spaar- en beleggingsproducten te laten concurreren met het spaarboekje. Daarom stelt de BMA een uitbreiding van de fiscale vrijstelling voor, die nu alleen geldt voor de intresten op een spaarboekje met een maximum van 980 euro. Als spaarders de inkomsten uit andere producten in die korf met fiscaal voordeel kunnen smijten, dan zullen ze mogelijk ook vaker naar alternatieven kijken.