Hoeveel kost het om je afvalwater zelf te zuiveren?

Woningen die niet kunnen aangesloten worden op het openbare rioleringsstelsel, zijn verplicht om hun afvalwater zelf te zuiveren. Hoeveel kost zo’n installatie, en kan je er ook geld mee besparen?

Is je woning gelegen in een zone waar de gemeente geen rioleringsnetwerk uitbouwt, dan moet je afvalwater individueel gezuiverd worden. Op de website van de Vlaamse Milieumaatschappij kan je nagaan of jouw huis in zo’n ‘rode zone’ gelegen is. Dat doe je door je adres in te geven. Geraak je – zoals wij – niet veel wijzer uit de informatie die je hier krijgt, dan kan je nog altijd contact opnemen met de gemeentelijke diensten.

Als de mogelijkheid er is om je woning aan te sluiten op het rioleringsstelsel, dan ben je sowieso verplicht om dat te doen. Is die optie niet voorzien omdat je bijvoorbeeld in een afgelegen gebied woont, dan moet je zelf instaan voor de zuivering van je afvalwater. Kortom: je mag niet zelf beslissen of je al dan niet een eigen systeem voor afvalwaterzuivering installeert.

Welke systemen?

Zo’n zuiveringssysteem wordt in het jargon een ‘IBA’ genoemd – een afkorting van Individuele Behandeling van Afvalwater. ‘Enerzijds zijn er de intensieve systemen, waarbij een kunststof of betonnen vergaarbak onder de grond wordt geplaatst’, weet Veerle Depuydt van VLAKWA (Vlaams Kenniscentrum Water). ‘Anderzijds zijn er de extensieve oplossingen op basis van planten.’

‘Een zogeheten percolatieveld maakt gebruik van onder andere riet en moerasplanten’, zegt Wim Herremans van ECOZ Waterzuivering. ‘Zo’n extensief systeem is erg betrouwbaar, voldoet ruimschoots aan de VLAREM-normering en zorgt voor helder en geurloos water. Dat water kan zelfs hergebruikt worden voor het spoelen van toiletten, het wassen van je auto of het begieten van de planten.’

‘Zulke plantensystemen zijn in de afgelopen jaren sterk geëvolueerd. Ze veroorzaken geen geur- of lawaaihinder, kunnen mooi in je tuin geïntegreerd worden en zijn tegenwoordig erg compact. In principe volstaat een oppervlakte van zes tot acht vierkante meter voor een gezin van vier personen. Het plantensysteem zuivert het afvalwater autonoom, waardoor het onderhoudsarm is. Ook in de winter werkt het prima.’

Hoeveel kost het?

De aankoopprijzen van intensieve en extensieve systemen zijn vergelijkbaar. Voorzie gemiddeld zo’n 6.000 euro (inclusief btw) voor de aankoop en plaatsing. Weet wel dat je in sommige gemeenten in aanmerking komt voor een financiële tegemoetkoming. Die kan – afhankelijk van de gemeente – zelfs oplopen tot 2.000 euro.

Sommige gemeenten en rioolbeheerders nemen de aankoop, de plaatsing en het onderhoud van een IBA-installatie integraal op zich. Je hoeft dan niets zelf te investeren (al is de plaatsing in bepaalde gemeenten toch nog voor rekening van de eigenaar). Je betaalt eenmalige aansluitingskosten die overeenkomen met die van een rioleringsaansluiting. Ze variëren naargelang de gemeente, en bedragen al snel 1.000 euro.

Daarnaast moet je ook rekening houden met de terugkerende kosten. Kies je voor een zuivering op basis van planten, dan zijn die het laagst. ‘Zo’n systeem werkt immers zo goed als autonoom’, zegt Wim Herremans. ‘De geïntegreerde pomp draait hoogstens vijf minuten per dag. Het elektriciteitsverbruik van een intensieve zuiveringsinstallatie is hoger, omdat die vrijwel constant moet belucht worden.’

Goed om weten: sommige installateurs van intensieve IBA’s bieden ook onderhoudscontracten aan. Daarvoor betaal je makkelijk 200 à 250 euro per jaar. In ruil hiervoor kan je dan wel rekenen op een jaarlijks nazicht en op de vervanging van eventuele defecte wisselstukken.

Wat kan je besparen?

Weet dat iedereen via zijn drinkwaterfactuur een vergoeding betaalt voor de afvoer en zuivering van afvalwater. ‘Die bijdrage kan voor een gemiddeld gezin van vier personen al snel oplopen tot 300 euro per jaar’, zegt Wim Herremans van ECOZ Waterzuivering. ‘Indien je echter zelf instaat voor de aankoop en het onderhoud van een IBA, kan je een vrijstelling aanvragen bij de gemeente. Een attest wordt telkens voor een periode van vijf jaar afgeleverd.’

De gemiddelde investering van 6.000 euro is zo op twintig jaar tijd terugverdiend. Bovendien zullen de bijdragen voor de afvoer en zuivering van afvalwater in te toekomst alleen maar hoger worden. Daardoor wordt de terugverdientijd van een eigen zuiveringsinstallatie wellicht nog een stuk korter. Nog even dit: wanneer de gemeente zelf de installatie van de IBA voor haar rekening neemt, geniet je geen vrijstelling van de vergoeding voor de afvoer en zuivering van afvalwater.