Hybride auto’s winnen terrein: 12 essentiële vragen over hun opmars en de toekomst van elektrisch rijden

Elektrische wagens verliezen marktaandeel in Europa en de Verenigde Staten. Is de omschakeling naar volledig elektrisch rijden te abrupt voor consumenten? Hybride auto’s gelden als de pragmatische tussenstap. “Bij Toyota, de grootste autobouwer, geloven ze dat de elektrische wagen maximaal 30 procent van de automarkt zal beslaan. Dat betekent dat we nog 70 procent andere bronnen moeten hebben: fossiele, waterstof of hybride.”

Tesla ervaart zware economische tegenwind. De toonaangevende fabrikant van elektrische wagens kampt met dalende verkoopcijfers en winsten, met als gevolg prijsverlagingen om competitief te blijven en, recentelijk, een significante ontslagronde. De situatie waarin het bedrijf van Elon Musk zich bevindt, weerspiegelt een bredere malaise in de markt. Het initiële enthousiasme van de early adopters voor elektrische wagens is weggeëbd en de hoge kosten en de teruggeschroefde overheidssteun bemoeilijken de omschakeling voor het brede publiek.

Tegen die achtergrond lijken hybride wagens, die een verbrandingsmotor met elektrische aandrijving combineren, een ideaal tussenstation op de weg naar de volledige elektrificatie. Het marktaandeel hybridewagens in Europa nam dan ook toe van 24,4 tot 29 procent. Is het echter al goud wat blinkt? In dit overzicht beantwoorden we de meest gestelde vragen van potentiële autokopers over een vaak veronachtzaamde schakel in de groene transitie. Te beginnen met een schets van de scheve situatie in het elektrische-wagenland:

1) Wat is er gebeurd met de optimistische houding van de auto-industrie ten aanzien van elektrische voertuigen (EV’s)?

Een jaar geleden was de auto-industrie bijna unaniem van mening dat elektrische wagens de toekomst waren en dat ze een ware coup zouden plegen op de automarkt. Nu blijkt dat optimisme voorbarig te zijn. Hoewel er nog altijd nieuwe EV-modellen worden geïntroduceerd, slabakt de verkoop. “De markt volgt niet, hè?”, stelt autojournalist Tony Verhelle vast. “Dat is het grootste probleem. Op markten waar salariswagens heel talrijk zijn, gaat de elektrische markt meer vooruit dan op markten waar particulieren moeten kiezen.”

“We hebben elektrische wagens en masse gesubsidieerd”, stelt professor Rudy Aernoudt (UGent), die gespecialiseerd is in corporate finance en Europees ondernemingsbeleid. “In België was de aankoop van een elektrische wagen tot begin dit jaar nog voor 120 procent fiscaal aftrekbaar. In Vlaanderen hebben onder meer particulieren recht op een premie van 5.000 euro bij de aankoop van een nieuwe elektrische wagen. Maar je ziet dat dat een volledig artificiële markt is. Kijk naar Duitsland. De subsidies zijn daar afgeschaft. Wat gebeurt er met de elektrische wagens? De hele markt dondert in elkaar.”

Vanaf 2035 mogen nochtans geen nieuwe auto’s met een verbrandingsmotor meer worden verkocht in Europa. “Ik geloof niet in de toekomst van elektrische auto’s”, betoogt Aernoudt. “Waarom moet iedereen tot elke prijs met een elektrische wagen rijden? Ik heb ooit in Brussel meneer Toyoda (de kleinzoon van de oprichter van Toyota, nvdr.) ontmoet. Die man zegt dat de elektrische wagen maximaal 30 procent van de automarkt zal beslaan. En ik geloof dat ook. Dat betekent dat we nog 70 procent andere bronnen moeten hebben: hybride, fossiele of waterstof.”

‘Het grote voordeel van hybride wagens is de psychologie van de overgang’

Rudy Aernoudt (UGent)

“Toyota is nu bezig een fabriek te bouwen in het Verenigd Koninkrijk om waterstofwagens te produceren. Iedereen heeft al jaren kritiek op de strategie van Toyota. ‘Hybride is niet de toekomst’, klonk het. Nu zie je dat het aandeel van Toyota is gestegen met 80 procent en dat Tesla een grote ontslagronde moet doorvoeren: een betere samenvatting wat er gebeurt op de markt, bestaat niet.”

“Ik vergelijk dat een beetje met energie”, gaat Aernoudt verder. “Je mag niet op één paard wedden, zoals Duitsland met goedkoop Russisch gas heeft gedaan. Je moet van verschillende energiebronnen afhankelijk zijn. Diversificatie is belangrijk.”

2) Waarom zijn consumenten terughoudend om EV’s aan te schaffen?

“Consumenten zijn nog altijd heel voorzichtig”, zegt Verhelle. “In eerste instantie vanwege de prijs en in tweede instantie vanwege de range anxiety. Dat laatste speelt zeker mee in de Verenigde Staten. Je weet dat Amerikanen veel langere afstanden afleggen. Dat is een grotere handicap voor de elektrische auto’s van dit moment.” De consument blijft zich zorgen maken over het tekort aan openbare laadstations en de beperkte actieradius van EV’s, wat kan resulteren in het risico op een lege batterij ver van een laadpunt. Daarnaast duurt het opladen van een batterij veel langer dan het vullen van een benzinetank, klinkt het in de Amerikaanse zakenkrant Wall Street Journal.

3) Waarom kiezen meer Amerikaanse en Europese autokopers voor hybride voertuigen in plaats van voor EV’s?

“Dat sommige particulieren wel een beetje groen willen rijden maar toch niet alles op het spel willen zetten, heeft hiermee te maken”, ziet Verhelle. “‘Als we in de stad rondrijden, kunnen we dat elektrisch doen’, die redenering. Maar zodra we lange afstanden moeten afleggen, willen we toch een beroep kunnen doen op de verbrandingsmotor.”

“Het grote voordeel van hybride wagens is de psychologie van de overgang”, ziet ook professor Aernoudt. “Als ik voor mezelf praat – ik sta nogal chaotisch in het leven – zal ik met een elektrische wagen toch meer dan eens met een lege batterij staan. Met een hybride loop ik dat risico niet. Een hybride wagen is heel interessant omdat je wel iets voor het klimaat doet, maar toch niet riskeert een lege batterij te hebben.”

Kopers die willen besparen op benzinekosten of hun uitstoot van broeikasgassen willen verminderen, kiezen nu vaker voor hybride voertuigen, meldt de zakenkrant Wall Street Journal over de Amerikaanse situatie. In de Verenigde Staten overtrof de verkoop van hybrides die van EV’s in 2023, met ongeveer 1,4 miljoen tegenover 1,2 miljoen verkochte wagens. Hierdoor plannen automakers om meer hybrides te produceren.

“Als je weet dat de best verkochte auto’s in de Verenigde Staten nog altijd pick-ups zijn… dat zijn niet bij uitstek de meest aerodynamische auto’s”, voegt Verhelle toe. “Aerodynamica speelt een grote rol bij elektrische wagens om het verbruik te drukken. De laadinfrastructuur in de Verenigde Staten staat bovendien duidelijk nog niet op punt. Al die zaken maken dat het veel minder snel gaat dan de constructeurs gehoopt hadden.”

‘Als je enorm veel in de stad rijdt of aan stop-and-go-verkeer participeert, gaat het verbruik tot 40 procent minder zijn dan bij een auto die alleen op benzine rijdt’

Tony Verhelle (Newmobility.news)

4) Hoe werken hybride auto’s precies?

In de meeste hybride voertuigen kunnen zowel de verbrandingsmotor als een of meer elektrische motoren de wielen aandrijven. Die motor drijft ook een generator aan die stroom genereert om de accu te laden. Daarnaast laden de meeste hybride auto’s de accu op een alternatieve wijze op: via regeneratief remmen, waarbij de draairichting van de elektromotor wordt omgekeerd om zowel het voertuig af te remmen als elektriciteit te produceren. Die hybrides kunnen echter niet extern worden opgeladen via een stekker.

“Het principe van een gewone hybride is dat je een elektrische motor hebt die hulp biedt aan de verbrandingsmotor”, aldus Verhelle. “Er zijn dus twee motoren aan boord bij een hybride.”

5) Wat is het voordeel van hybride auto’s voor het brandstofverbruik?

Hybride auto’s halen meer kilometers uit een liter benzine omdat ze niet constant brandstof verbranden. De motor kan worden uitgeschakeld terwijl de batterij en de elektromotor het werk overnemen, vooral bij lage snelheden en in stop-en-go-verkeer. “Bij die hybrides heb je een voordeel dat ze gemiddeld, over het hele gebruik, veel brandstofefficiënter zijn”, zegt Verhelle. “Als je enorm veel in de stad rijdt of aan stop-and-go-verkeer participeert, gaat het verbruik tot 40 procent minder zijn dan bij een auto die alleen op benzine rijdt.”

Waardoor is de brandstofefficiëntie lager op de snelweg? “De benzinemotor draait meestal continu op de snelweg”, antwoordt Verhelle. “Hierdoor wordt meer verbruikt omdat de elektromotor alleen niet krachtig genoeg is om de hoge snelheden te ondersteunen. Dat leidt logischerwijs tot een lagere brandstofefficiëntie op de snelweg in vergelijking met rijden in de stad.”

6) Zijn er andere voordelen aan hybride auto’s?

Hybride auto’s accelereren vaak sneller dan auto’s met alleen een verbrandingsmotor. Ze zijn stiller bij lage snelheden wanneer ze alleen op batterijvermogen rijden. Ze worden als prettiger om mee te rijden beschouwd dan wagens met een verbrandingsmotor en ze zijn vaak betrouwbaarder, ondanks hun complexere techniek, schrijft de Wall Street Journal. “In een stedelijke omgeving rijd je redelijk wat van de tijd elektrisch, wat natuurlijk een voordeel geeft voor de omgeving”, voegt Verhelle toe.

‘Renault gebruikt voor zijn hybridemodel een innovatieve versnellingsbak die geïnspireerd is door Formule 1-technologie’

7) Wat zijn de nadelen van hybride auto’s?

Hybride auto’s zijn meestal tot 20 procent duurder dan modellen met alleen een benzinemotor, hoewel ze goedkoper zijn dan volledig elektrische auto’s. “Het is wat duurder, want je sleurt twee motoren mee”, oppert Verhelle. “Het is allesbehalve superefficiënt om twee motoren mee te slepen. Het dragen van zowel een elektrische als een verbrandingsmotor voegt significant gewicht toe aan het voertuig, wat altijd een rol speelt in de efficiëntie, maar vooral merkbaar is in omstandigheden die continue snelheidsveranderingen vereisen, zoals stop-and-go-verkeer in de regen. Het extra gewicht en de complexiteit van twee motoren kunnen onder die omstandigheden bijdragen aan een hoger algemeen energieverbruik.”

Waar ook nog rekening mee moet worden gehouden: “De batterij wordt constant opnieuw opgeladen”, zegt Verhelle. “Het is een kleine batterij bij gewone hybride auto’s. Het aandrijfsysteem is wat ingewikkelder. Dus als je die batterij aan het opladen bent, verbruik je iets meer dan als je gewoon met een enkelvoudige motor op benzine zou rijden, aangezien de wagen ook nog energie aan het produceren is om die batterij op te laden. Je recupereert dat als je zuiver elektrisch rijdt, want dan draait de motor niet. In het totaalplaatje verbruikt hij minder. Maar als je aan het opladen bent, verbruikt hij wat meer.”

8) Is het mogelijk de meerprijs van een hybride terug te verdienen via besparingen op benzine?

Veel eigenaren kunnen de extra kosten van een hybride terugverdienen, afhankelijk van hoelang ze de auto bezitten en hoeveel ze ermee rijden. “Met een Toyota Yaris kan dat”, aldus Verhelle. “Maar alles hangt er een beetje van af hoe je rijdt natuurlijk.” De Amerikaanse consumentenorganisatie Consumer Reports raamt dat de gemiddelde terugverdientijd vier jaar is bij een benzineprijs van 0,89 euro per liter en met een kleine 20.000 gereden kilometers per jaar. Hoe meer kilometers er worden gereden of hoe hoger de benzineprijs is, hoe korter de terugverdientijd.

9) Zijn er naast de Toyota Yaris nog andere interessante brandstofefficiënte modellen?

“Bij de Renault Clio E-Tech heb je ook een hybride systeem”, weet Verhelle. “Proefondervindelijk weet ik dat ik daarmee toch een liter minder verbruik dan met de gewone Clio. Bij mij wil dat zeggen een lager verbruik van iets meer dan 5 naar iets meer dan 4 liter per 100 kilometer. Dat is toch wel de moeite. Die Clio is zeer interessant omdat die een innovatieve versnellingsbak heeft, die geïnspireerd is door technologie die in de formule 1 wordt gebruikt.”

Die versnellingsbak is een zogenoemde multi mode-versnellingsbak die ontworpen is om automatisch te schakelen tussen de motoren en de benzinemotor zonder fysieke koppeling. Dat systeem, genaamd dog clutch, helpt bij het naadloos overdragen van kracht tussen de motoren en elimineert de behoefte aan een traditionele koppeling, wat bijdraagt aan gewichtsbesparing en verhoogde efficiëntie.

‘Het grote probleem is dat 77 procent van de batterijen hoe dan ook in China wordt gemaakt’

10) Wat is het verschil tussen hybride elektrische voertuigen (HEV’s) en plug-in hybride elektrische voertuigen (PHEV’s)?

Plug-inhybrides, in de sector bekend als PHEV’s, combineren ook een benzinemotor met een of meer elektromotoren. Maar hun accupakket is veel groter en houdt dus meer elektriciteit vast. In tegenstelling tot een gewone hybride kun je ze inpluggen in een stopcontact of openbare lader om de accu te herladen, net zoals bij een EV.

11) Wat zijn de voor- en nadelen van een PHEV?

De vergrote accucapaciteit stelt hen in staat een specifieke afstand te overbruggen op enkel de elektromotor, variërend van 24 tot “100 kilometer bij de laatste modellen”, aldus Verhelle. Dus in de stad of tijdens korte ritten lijkt het alsof je een EV bestuurt, met een stille rit en zonder uitstoot van uitlaatgassen. Wanneer de accu bijna leeg is, schakelt de benzinemotor in en functioneren ze zoals een normale hybride, dus je hoeft niet bang te zijn om stil te vallen.

De nadelen: in bijzonder koud weer is het waarschijnlijk dat een plug-in sneller zonder batterijvermogen zit dan het opgegeven bereik, hetzelfde probleem dat EVs treft. Over het algemeen zijn PHEV’s ook duurder dan zelfopladende hybrides vanwege hun grotere en technologisch geavanceerdere accupakketten en extra oplaadmogelijkheden. Een voorbeeld: voor een gewone hybride van het model Toyota RAV4 tel je ongeveer 34.000 euro neer. De plug-inhybride Toyota RAV4 Prime kost 42.000 euro.

12) Zijn hybrides een mogelijke oplossing voor minder afhankelijkheid van China?

“Nee”, zegt Aernoudt, die zich in het verleden kritisch heeft uitgelaten over de Europese batterijafhankelijkheid van China. “Als je kijkt naar Amerika bijvoorbeeld, waar de hybride nu echt aan een opmars bezig is, dan zie je dat de vier grootste merken daar Toyota, Honda, BYD en Hyundai zijn, of wagens uit Japan, Zuid-Korea en China. Het grote probleem is dat 77 procent van de batterijen hoe dan ook in China wordt gemaakt, of dat nu batterijen zijn voor hybride of elektrische wagens. Wij blijven totaal afhankelijk van hen.”

Lees ook: