In de stemming komen

De drang om te weten wat anderen van plan zijn, maakt deel uit van het wezen van de mens. Zieners, waarzeggers, beursmakelaars – en publicaties als deze – hebben sinds de mensheid voor het eerst plannen maakte die obsessie gevoed. De resultaten waren wisselvallig. De grootste hinderpaal is de schijnbare onvoorspelbaarheid van het individuele gedrag. Zou er misschien een duidelijker beeld gevormd worden als we de geestesgesteldheid van alle betrokkenen zouden kennen?

Het probleem is dat die betrokkenen met miljoenen kunnen zijn en dat hun gedachten moeilijk te onderscheppen vallen. Een nieuw ras van voorspellers denkt echter dat het iets gemakkelijker aan het worden is. Ze maken gebruik van ‘sentimentanalyse’ om de emotioneel geladen woorden en zinnen die onze onlineconversaties verlevendigen te isoleren.

Johan Bollen van de Indiana University in Bloomington heeft sociale netwerken als Twitter uitgekamd op zoek naar aanwijzingen voor de ingesteldheid van de mensen, in een poging om inzicht te krijgen in hoeverre collectieve stemmingswisselingen de loop van de gebeurtenissen volgen en, nog belangrijker, voorspellen. Zijn software maakte zoveel indruk op Derwent Capital Markets dat de investeringsboetiek een licentie genomen heeft voor een van zijn fondsen.

Kalev Leetaru van de universiteit van Illinois heeft gekeken naar de oude media. Hij denkt een manier gevonden te hebben om revoluties te voorspellen. Hij onderzocht bijna 4 miljoen artikels van de Summary of World Broadcasts (SWB) van de BBC, die door de Britse overheid al van voor de Tweede Wereldoorlog wordt samengesteld. Het doel was om informatie uit kranten, radio- en tv-programma’s en dergelijke af te schuimen op zoek naar aanwijzingen over de opvattingen over het Westen.

De SWB houdt 32.000 bronnen in meer dan 130 landen in de gaten. Nu de SWB-gegevens gedigitaliseerd worden, kan Leetaru een supercomputer inschakelen om de relatieve frequentie van positieve en negatieve woorden in miljoenen berichten na te gaan en op de emotionele tonaliteit van elk bericht een cijfer te kleven. Die cijfers worden dan gekoppeld aan aanwijzingen over het deel van de wereld waarop de verslagen betrekking hebben om zo een wereldkaart van het sentiment te tekenen.

De resultaten zijn opmerkelijk. De kaart van Leetaru gaf correct aan dat de wrevel zou overkoken in Egypte en Libië, weken voor het in werkelijkheid zover was. Het programma wees ook Noord-Pakistan aan als het gebied waar Osama bin Laden zich hoogstwaarschijnlijk schuilhield.

De auteur is onlinewetenschapsredacteur The Economist.

JAN PIOTROWSKI