Chemie klaagt: ‘Hier mag niks meer’

Symbolisch: bij de verdeling van de bevoegdheden stond geen enkele partij te springen om energie te krijgen. “Nochtans is de energievoorziening zeer strategisch”, vindt chemiefederatie essenscia.

In het regeerakkoord staan zeker positieve punten, vinden Frank Beckx en Els Brouwers, respectievelijk gedelegeerd bestuurder van essenscia Vlaanderen en expert energie en klimaat van essenscia. “De energienorm bijvoorbeeld, waarbij wordt gezorgd dat de verschillende componenten van de energiekosten niet hoger liggen dan in onze buurlanden. Dat is iets waar Febeliec (federatie van grootverbruikers van energie, nvdr) en wij onze schouders onder hebben gezet. Maar daarmee hebben we het probleem van globale competitie nog niet opgelost, alleen die met de buurlanden”, zegt Beckx.

Beckx en Brouwers maken zich, in afwachting van de Europese top volgende week, zorgen. “Europa hanteert een blinde focus op klimaatdoelstellingen”, oordeelt Beckx. “Er is veel geïnvesteerd in hernieuwbare energie, maar er is veel te weinig aandacht geweest voor de kosten en de leveringszekerheid.”

“Het tekort aan stroomproductie is geen typisch Belgisch fenomeen”, stipt Brouwers aan. In Frankrijk, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk dreigen dezelfde problemen. “Bijna gelijktijdig met de liberalisering van de energiemarkt lanceerde Europa zijn Klimaatplan, dat die markt verstoort met 20 procent extra gesubsidieerde capaciteit. De effecten daarvan zijn totaal onderschat.”

Beckx: “Al die problemen hebben een rechtstreekse economische impact. Tot in maart lag de marktprijs voor elektriciteit in België op het niveau van de Franse, iets lager dan de Nederlandse, en een stuk hoger dan de Duitse. Maar sinds de aankondiging dat Doel 4 stilligt, zijn we zelfs duurder dan onze Noorderburen.”

“Nog erger is dat de jongste jaren voor 2,5 miljard euro investeringen in nieuwe energiecentrales zijn aangekondigd, die niet zijn gerealiseerd. Die hadden samen aan 30 procent van de Belgische energievraag kunnen voldoen.”

“Investeerders willen een stabiel kader, rechtszekerheid én een verzekerde en betaalbare energiebevoorrading”, zegt Frank Beckx. “Daarin scoorden we sowieso al slecht, want de gasprijs is in Europa sinds 2009 bijvoorbeeld enorm gestegen, waardoor die nu drie keer hoger is dan in de VS. Dat is enorm.”

Els Brouwers: “We hebben een overzicht gemaakt van de aankondigingen van investeringen in onze sector. Daar zien we duidelijke verschuivingen richting de VS. Dat is niet verwonderlijk, met de aantrekkelijke gasprijzen daar en het onzeker kader waarmee wij hier geconfronteerd worden.”

Het probleem van Europa en a fortiori België is dat er weinig industriële visie achter zit?

Els Brouwers: “Absoluut. In de vorige Europese Commissie werd er over gesproken in de 20-20-20-doelstellingen ook op te nemen dat de industrie 20 procent zou bijdragen aan het bruto binnenlands product. Helaas is dat nooit verder dan teksten geraakt. Het is zelfs uit de conclusies van de laatste Europese raad geschrapt. Als die doelstelling opgenomen wordt, zou er veel meer aandacht zijn voor de industrie.”

Beckx “Europa komt nu aan 15 procent, en België aan 13 procent. Het kan ook anders. Duitsland haalt wel meer dan 20 procent. Voor chemie doet België het daarentegen beter dan het Europese streefdoel. Het is dus geen fatalisme. Maar het zou goed zijn dat die ambitie van 20 procent afdwingbaar wordt gemaakt.”

Er is een nieuwe regeringsploeg. Wat verwacht u?

Brouwers: “Investeringen in energie zijn voor een veel langere termijn dan een regering duurt. Daarom wordt vaak ook gesproken over een energiepact. Maar het kan niet de bedoeling zijn een energiemix vast te leggen voor de komende twintig jaar. Kijk naar schaliegas. In amper vier jaar was het er. Energie is een heel dynamische wereld, dus moet je een dynamisch beleid voeren. We kunnen nu niet beslissen tot 2050. Het absoluut opleggen van regels is zeer beangstigend.”