‘Economische groei is een zeer goede manier om Poetin te intimideren’

Elke oplossing begint bij het erkennen van het probleem. 2024 wordt een uitdagend jaar. De voorspellingen die in dit speciale themanummer van Trends staan, zijn niet allemaal even opbeurend. De realiteit is dat we de schaduw van 2023 nog een tijdje zullen voelen. Maar we moeten ons de mentaliteit van de legendarische uitvinder en ondernemer Thomas Edison aanmeten. “Ik heb niet gefaald, ik heb 10.000 manieren gevonden die niet werken.” We zitten zelfs in een veel betere positie dan Edison, want we hebben véél minder pogingen nodig. Eén oplossing kan verschillende problemen tegelijk oplossen. Dat wondermiddel heet ‘groei’.

Groei geeft ons de enorme weerbaarheid om de grootste problemen ter wereld de baas te kunnen. Covid had tot een economische depressie kunnen leiden. Toch was het virus economisch gezien voor België en de rest van Europa niet meer dan een stevige verkoudheid, zonder al te veel structurele schade. We hadden middelen genoeg om grote delen van de economie even te bevriezen of con­tactloos te maken en om een crashprogramma voor de productie van vaccins op te zetten.

We zijn ook gedoemd om te groeien in de strijd tegen de klimaatverandering. De conferentie COP28 in Dubai maakte pijnlijk duidelijk hoe verdeeld de wereld is. En toch is er een case te maken voor een gematigd optimisme. We vinden steeds meer manieren om én te groeien én de uitstoot van broeikasgassen terug te dringen. Die combinatie is absoluut noodzakelijk, wat ­degrow­thers ook mogen beweren.

Groei is ook een afschrikkingmiddel op zich. Het is opvallend hoe eensluidend de Europese militairen zich de voorbije weken uitspreken. Ondanks de enorme verliezen in Oekraïne blijft Vladimir Poetin bijzonder agressief en plant hij een nog grotere uitbreiding van zijn leger om de rest van Oost-Europa te bedreigen. Een wapenstilstand zal hij direct gebruiken om zich te herbewapenen en weer te kunnen toeslaan. De vastberadenheid van Poetin heeft het voordeel van de duidelijkheid. Hij is alleen te stoppen in Oekraïne. Zijn regime zal niet van binnenuit verbrokkelen. Er is geen enkele vorm van serieuze oppositie mogelijk in Rusland, de uitschakeling van de beruchte huurlingenbaas Jevgeni Prigozjin maakte dat duidelijk. Zelfs wanneer Poetin een paar honderdduizend van zijn landgenoten opoffert en de levensstandaard van zijn hele bevolking decimeert, blijft hij onwrikbaar op zijn troon zitten. Zijn leger zal wellicht ook net sterk genoeg blijven om een Oekraïens tegen­offensief te blokkeren.

Het is nog altijd in ons eigen belang om Oekraïne met man en macht te steunen. Treuzelen met F-16’s of slechts 60.000 van de 1 miljoen beloofde artilleriegranaten leveren, rekt alleen de oorlog in Oekraïne en verbetert de veiligheid in Europa niet. Onze herbewapening zal een zak geld kosten, maar we kunnen er zeker van zijn dat het ons zal lukken. We hebben het immers al eens gedaan, in de jaren tachtig. Zelfs in die crisisjaren kon het Westen ­makkelijk de investeringen in defensie dragen. De ­Sovjet-Unie kon economisch gewoonweg niet mee. Ook nu mogen we ons niet verkijken op de economische macht van Rusland. Het land is nog altijd niet meer dan een gigantisch gas- en benzinestation dat bijna alle winsten moet investeren in zijn oorlogsmachine en gebukt gaat onder zware corruptie. Het kan geen economische uitputtings­slag aan tegen een westerse economie die de meest uiteen­lopende zaken kan produceren en ontwikkelen.

Natuurlijk kan groei niet alle problemen ­op­­los­sen, maar groei is wel onontbeerlijk. Tegelijk is groei het gemakkelijkste steentje dat we als ­individu kunnen bijdragen om grote problemen uit de wereld te helpen. Voor wie nog een goed voor­nemen zoekt voor 2024: blijven ondernemen, ­blijven werken en verstandig consumeren. Blijven groeien. z