Marc De Vos
‘De sturm-und-drang van Trump II leidt de aandacht af van wat wél een verschil is met Trump I’
Trump de cultuurstrijder keert zich niet alleen tegen woke, migratie of globalisering. Hij vernietigt ook de politieke cultuur van een democratie en een rechtsstaat, schrijft Marc De Vos.
De orgie van presidentiële besluiten die Donald Trump op de VS en de wereld heeft losgelaten, onthult een autocraat die zich niets aantrekt van de Amerikaanse wet of grondwet, noch van internationale verdragen. Dat wisten we al van zijn eerste presidentschap. Nu zit daarachter geen dilettant meer, maar een beweging met een agenda. Na zijn eerste eedaflegging verloor Trump zich in een fantasie over de omvang van het aanwezige publiek. Nu kregen we een barrage voorbereide dictaten.
De sturm-und-drang van Trump II leidt de aandacht af van wat wel een verschil is met Trump I: de vermenging van politieke macht en zakelijk gewin. Elon Musk en de andere technologiebonzen die Trump adviseren: het zijn zakenmannen die voortaan aan politiek doen en zo hun bedrijven kunnen bevoordelen. Maar ik wil het hebben over het omgekeerde: de politicus Trump die zaken doet en zijn zakken vult dankzij zijn politieke status.
Tijdens zijn eerste presidentschap hield Trump de schijn op met een ethisch charter dat zijn zakenimperium, de Trump Organization, moest weghouden van mogelijke belangenvermenging. Nu lijkt belangenvermenging een presidentiële sport. De plejade tech-CEO’s die genereus doneerden voor de organisatie van de eedaflegging van Trump, zaten zowaar voor alle kabinetsleden en ex-presidenten in het publiek. Wie betaalt, komt blijkbaar op de eerste rij, dat lijkt toch de symboliek. Dat geldt ook voor Jeff Bezos, de stichter van Amazon, in het verleden een schietschijf voor Trump. Maar zie, Amazon Prime Video betaalt maar liefst 40 miljoen dollar voor een documentaire over Melania Trump. Betaal genoeg en uw zonden zijn u vergeven.
Zorg voor de autocraat en de autocraat zorgt voor u, zo lijkt het devies. Kijk naar TikTok. Tijdens zijn eerste presidentschap wou Trump de app verbieden als een bedreiging voor de nationale veiligheid. Nu is hij een fan, toevallig nadat hij er handig gebruik van heeft gemaakt om jongere kiezers te bespelen en nadat TikTok een groot verkiezingsevent heeft gesponsord. Belangrijke aandeelhouders van ByteDance, het moederbedrijf achter TikTok, zijn trouwens donoren van de Republikeinse Partij. En natuurlijk was de CEO van TikTok prominent aanwezig bij de eedaflegging.
Dan is er crypto. In het verleden door Trump weggezet als boerenbedrog, nu door Trump omarmd en verdedigd. Met zoveel overtuiging dat zowel hij als Melania zowaar een eigen ‘meme coin’ heeft gelanceerd vlak voor de eedaflegging. Een speculatieve asset zonder intrinsieke waarde, ware het niet dat de naam Trump goud waard is, virtueel miljarden intussen met naar verluidt een half miljard dollar reële transactierechten. De eerste regel van ‘hoe verzilver ik een presidentschap’ is hiermee geschreven. Eenieder die Trump wil plezieren en verrijken, kan in de meme coin investeren zonder dat iemand corruptie kan bewijzen. Gewoon even Trump laten verifiëren. Nou moe.
Verdwenen is ook alle schroom om de Trump Organization tijdens het presidentschap te verwikkelen in zakendeals waarbij buitenlandse regeringen een rol spelen. Internationale media gewagen van grote hotel- en andere vastgoedprojecten in Servië, Saudi-Arabië, de Verenigde Arabische Emiraten en Vietnam. Welke regering zal een megaproject van de Trump-groep durven te blokkeren? Welk regering zal via een gegund megaproject politieke faveurs bekomen?
Als corruptie het misbruik van macht voor persoonlijk gewin betekent, moeten we ons afvragen: hoe corrupt is het Witte Huis onder Donald Trump? Wat daarbij nog het meest opvalt, is het stilzwijgen bij de politieke oppositie in de VS. Trump de cultuurstrijder keert zich niet alleen tegen woke, migratie of globalisering. Hij vernietigt ook de politieke cultuur van een democratie en een rechtsstaat.
Lees ook een interview met geopolitiek expert Robert Kaplan: ‘Europa zal steeds minder van tel zijn’
De auteur is co-CEO van de denktank Itinera, strategieconsultant en doceert aan de UGent.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier