Wat doen de Belgische ondernemingen? ‘Een heel team is bezig met corona’

De afhankelijkheid van China hangt af van sector tot sector. De uitbraak van het coronavirus treft dus niet alle Belgische bedrijven en sectoren even hard. Trends deed een rondvraag bij Belgische ondernemingen om een laatste stand van zaken op te maken.

Retail

Modeketen JBC. “Op dit moment is de hinder zeer beperkt”, zegt CEO Bart Claes. “Onze lentecollectie ligt al in onze magazijnen. We zijn slechts gedeeltelijk afhankelijk van Chinese leveranciers, omdat we een deel van onze productie verschoven hebben naar Turkije, Oost-Europa en Italië. En in Italië lijkt het voorlopig ook nog mee te vallen. De productieverschuiving was overigens niet ingegeven door vrees rond de handelsoorlog tussen de Verenigde Staten en China. We wilden vooral dichter bij huis produceren, om sneller op de bal te kunnen spelen en de nieuwste trends in stoffen en kleuren in onze collectie kunnen verwerken. China blijft wel belangrijk, maar daar kunnen we de hinder beperken. We hebben er een eigen inkoopkantoor en werken er al decennia met dezelfde partners. We hebben een hechte band en ze verzekeren ons dat ze nu een tandje bijsteken om onze orders voor de rest van het jaar af te werken. Ze zaten gelukkig in de regio’s die minder zwaar getroffen zijn en daardoor konden ze ook weer opstarten.”

Colruyt Group. Vooral de speelgoedketen Dreamland en de webwinkel Collishop van Colruyt Group werken met Chinese leveranciers, maar de grootste retailer van België verwacht geen lege rekken. “Op basis van onze informatie zijn we er van overtuigd dat we onze klanten de komende weken en maanden op een correcte manier kunnen bedienen”, klinkt het. “Het zomerspeelgoed is bijvoorbeeld al onderweg met de boot of ligt in al onze magazijnen. Voor de levering van het Back to School-assortiment zou er vertraging kunnen zijn, maar we hebben daar nog voldoende tijd. De risico’s op lange termijn zijn moeilijk in te schatten. We werken nauw samen met onze leveranciers om de risico’s maximaal in te perken. Daarnaast brengen we mogelijke alternatieven in kaart voor het geval er structurele aanleveringsproblemen zouden ontstaan bij onze leveranciers.”

Technologie

Barco. Bij de presentatie van de jaarresultaten midden februari gaf de producent van onder meer projectoren, beeldschermen en presentatietools al aan dat ze niet volledig immuun zijn maar dat zijn fabrieken in China snel terug op volle kracht zouden draaien en dat algemene impact de groei wat zou vertragen. “Die prognose is zo aan het uitkomen”, vertelt vice-president Investor Relations Carl Vanden Bussche. “Onze eigen fabrieken en veel van onze leveranciers draaien ondertussen weer aan 80 à 90 procent van hun capaciteit. Zoals gezegd zijn we niet immuun, maar verwachten voorlopig dat de hinder voor de productie zich zal beperken tot wat timing-effect in de eerste jaarhelft. Specifiek voor China Entertainment gaven we ook aan dat we een vertraging van de vraag verwachten voor dit jaar. Voor de cinemamarkt in China specifiek produceren we trouwens lokaal de projectoren, cinemaprojectoren voor de andere regio’s worden in België geproduceerd . Binnen de aanvoerketen zijn er uiteraard componenten die aangeleverd worden uit China. Een te grote afhankelijkheid proberen we te beperken door -waar haalbaar- met meerdere leveranciers te werken en reserve-productie achter de hand houden die binnen een redelijke termijn kan worden opgestart. Sommige van onze leveranciers -ook in China- zijn op hun beurt uniek gekwalificeerd, maar zij zijn vaak ook grote spelers en hebben iets meer flexibiliteit omdat ze verschillende sites hebben of in verschillende landen actief zijn.”

Sectorfederatie Agoria. “We hielden de voorbije week een korte enquête bij onze leden. 60 bedrijven hebben erop gereageerd, op een totaal van 1800 bedrijven. We polsten bij producenten van machinebouw, informatica, autoproductie, of ze al dan niet problemen hebben met de bevoorrading vanuit China. De vraag dateert dus van een week geleden. Uit de enquête bleek dat de meeste bedrijven alternatieven hebben. Al is het niet zo eenvoudig eventuele bevoorradingsproblemen meteen op te vangen”, stelt Frank Vandermarliere, het hoofd van de studiedienst van Agoria.

Chinese bedrijven verloren hun exportvergunningen naar de Europese Unie. Ook het transport ligt stil. Het containervolume is met een vijfde gezakt. Uiteraard zijn bedrijven niet slechts van één leverancier afhankelijk. Maar dat brengt kosten mee. Er zijn ook bijkomende kosten door verschuivingen in de manier van transport (bijvoorbeeld van boot naar vliegtuig).

De impact voor de lange termijn is moeilijk in te schatten. Er is uiteraard veel bezorgdheid bij de bedrijven. Een aantal bedrijven ervaart reële problemen. Er is een gebrek aan leveringen, al hebben ze voorlopig nog voorraad. Drie bedrijven hebben wegens overmacht rond bevoorradingsproblemen al tijdelijke werkloosheid ingevoerd.”

Farma

Er heerst ongerustheid over hoe afhankelijk de farmasector is van China voor de toelevering van grondstoffen. Geneesmiddelenbedrijven zouden vooral voor de actieve bestanddelen, oftewel API’s (active pharmaceutical ingredients, nvdr) afhangen van Chinese leveranciers.

Farmabedrijven. Volgens Jef Hus van het farmabedrijf EG is de vrees voor voorraadtekorten door de coronacrisis ongegrond. “De farmasector is al in grote mate afgestapt van Chinese API’s”, zegt hij. “Met de toenemende druk op de geneesmiddelenprijzen zijn veel producenten – zowel generische als originele – een aantal jaren geleden overgestapt op Chinese leveranciers voor hun API’s. Maar al vrij snel werd duidelijk dat die kwalitatief minder goed waren, waardoor een groot deel van de sector zijn productie opnieuw naar Europa haalde.”

Stefan Fiers van de farmafederatie pharma.be treedt hem bij: “Voor veel geneesmiddelen komen de API’s uit westerse landen of worden ze hier lokaal geproduceerd, zoals biologische geneesmiddelen die op basis van cellen in eigen bioreactoren worden gekweekt bij Sanofi in Geel.”

Voor de weinige productie en grondstoffen die wel nog uit China komen, zijn er bij EG vandaag geen toeleveringsproblemen, meldt Jef Hus. Dat geldt ook voor de rest van de Belgische farmasector, zegt Stefaan Fiers. “De crisis heeft voorlopig geen impact op de productie van geneesmiddelen in België, maar de bedrijven zijn wel alert”, zegt hij.

De kwetsbaarheid van toeleveringsketens, omdat ze op slechts één of enkele leveranciers zouden berusten, is evenmin van tel in de Europese farmasector, zegt Hus. “Daar heeft de sector drie jaar geleden een belangrijke les gekregen”, zegt hij. “Voor het antibioticamiddel piperacilline-tazobactam was de hele sector afhankelijk van één enkele fabriek in Argentinië. Toen die afbrandde, dreigde een wereldwijd tekort. Sindsdien riskeert geen enkele producent het nog van slechts één bron of leverancier af te hangen.”

Dat bevestigt ook Pieter Boudrez van Medaxes, de Belgische koepelvereniging voor producenten van generische en biosimilaire geneesmiddelen. “Veel generische producenten hebben de voorbije jaren gediversifieerd naar andere landen, net om dat soort risico’s op te vangen. Dat is een algemeen voorzorgsprincipe. Nu speelt die aanpak in ons voordeel”, zegt Boudrez.

Apotheken. In de apotheken is de impact van de coronacrisis al wel voelbaar, maar nog niet voor medicijnen. “Er is een beetje massahysterie. Een stormloop is veel gezegd, maar er is heel veel vraag naar mondmaskers en ontsmettende handgels. Door de voorraden mondmaskers zitten we heen”, zegt woordvoerder Lieven Zwaenepoel. “Buitenlanders in België, en vooral Chinezen, hebben ook voorraadjes opgekocht om die naar ginds op te sturen. Het is een terechte bezorgdheid dat er tekorten kunnen ontstaan voor bijvoorbeeld middelen tegen koorts of virale infecties, maar tot nu toe merken we geen effect van de corona-epidemie in China. Nu, er zijn altijd wel tekorten van bepaalde producten, maar die zijn niet toegenomen als gevolg van die epidemie.”

Bouw

Biomassaketelproducent Vyncke. “We hebben twee fabrieken in China. Daar hebben we de traditionele nieuwjaarsvakantie met één week verlengd en onze 125 medewerkers in Zuidoost-Azië reizen niet meer rond. Voort is het vooral een kwestie van de nieuwste ontwikkelingen op te volgen, en erop te reageren met gezond verstand en zonder paniek”, zegt Peter Vyncke, de CE van het familiebedrijf Vyncke, een producent van biomassaketels. “Voor ons is de invloed van het coronavirus beperkter dan pakweg in de logistieke keten van de auto-industrie. Als projectingenieurs zijn we niet gebonden aan just-in-timeleveringen.”

Viessmann. De producent van verwarmingstoestellen Viessmann ondervindt wel invloed van het coronavirus. Enkele schepen zijn in Hamburg geblokkeerd tot de lading kon worden overgeladen, omdat werd gevreesd dat het ongedierte aan boord mogelijk de besmetting zou verspreiden. “We hebben voldoende voorraad om ook in maart te blijven produceren”, stelt Patrick O, de CEO van Viessmann Belux. “Als we tegen dan geen onderdelen krijgen, wordt het moeilijk. Van onze 2100 leveranciers zijn er 91 in China gevestigd. We bekijken op hoeveel procent van hun normale capaciteit ze nog produceren. Dat gaan we ook doen voor onze Italiaanse vestigingen, want een fabriek die volledig stilligt, start je niet snel even op. Tegelijk brengen we in kaart hoeveel van onze onderleveranciers zich ook bevoorraden in China en andere getroffen regio’s, en zoeken we alternatieven.”

Toch komt het virus niet als een complete verrassing voor de CEO van Viessmann Belux. “We hadden al risicoanalyses gedaan, en waren al bezig zonnepanelen te laten produceren in India en de Filipijnen. Maar bij zo’n verandering komen altijd ook kwaliteitsvereisten, dus zoiets gaat niet van vandaag op morgen.”

Aan de vooravond van Batibouw komen de problemen ongelegen. “Onze acties gaan uiteraard door, maar we overwegen wel onze prijsopslag met één of twee maanden uit te stellen. Normaal gebeurt die op 1 april, en vullen een aantal installateurs in maart nog snel hun voorraden aan. Het is wellicht beter de installateurs te beleveren die onze toestellen echt nodig hebben, dan anderen voorraden te laten opbouwen.”

Op Batibouw neemt het bedrijf ook maatregelen. “We geven onderling geen hand, iedereen wast haar of zijn handen voor het eten, er zijn aseptische gels en koortsthermometers te beschikking en er zijn regels over hoe te niezen. Mensen die het echt niet zien zitten op Batibouw te werken, mogen vakantie nemen. In onze fabriek in China zijn de ingrepen nog strenger: de arbeiders eten er niet meer samen en de werkplekken worden met lijnen aangegeven, zodat anderen daarbuiten blijven.”

Transport

Transuniverse Forwarding. De Gentse logistiekedienstverlener Transuniverse Forwarding waarschuwde zijn klanten voor mogelijke problemen in Italië. Een aantal bedrijven in de Italiaanse regio’s Lombardije en Veneto hebben hun deuren zeker tot 2 maart gesloten, waardoor leveringen of afhalingen onmogelijk zijn. “Toch zijn er voor ons nog geen grote gevolgen”, weet bestuurder Olivia Adins. “Sommige sites zijn niet toegankelijk, op andere worden maatregelen gevraagd, zoals een mondmasker voor onze chauffeurs.”

“Aan de grens tussen Turkije en Iran staan wel twee vrachtwagens stil, in afwachting van wat de klant beslist dat er met de goederen moet gebeuren, omdat Iran voorlopig geen toestemming geeft het land binnen te komen. “We horen nu dat er ook in Oostenrijk en Kroatië problemen zouden zijn, maar we wachten een beetje op nieuws van onze lokale agenten.”

“Mochten de problemen aanhouden, dan zal er een economische impact zijn, maar het is nog te vroeg om te zeggen hoe groot die zal zijn. Ik durf me niet uit te spreken of dit op langere termijn gevolgen heeft voor de logistieke keten. Op dit moment in elk geval nog niet.”

MBZ – Port of Zeebrugge. Het Zeebrugse havenbestuur heeft nog geen weet van een impact van het coronavirus op de goederenstromen. “Het is nog te vroeg om veranderingen te zien in de logistieke stromen naar Italië”, zegt woordvoerster Audrey Magnette. “Er zijn annulaties gemeld voor maart, maar de precieze impact zal wellicht pas over enkele weken duidelijker worden”

CSP, de containerterminal van het Chinese Cosco in Zeebrugge, meldde wel al dat er een aanzienlijke impact zou zijn. In maart worden zeven aanlopen geschrapt, wat betekent dat niets naar China gaat of uit China komt. Dat betekent 40.000 teu (20-voetcontainers, nvdr) minder, een verlies van 1,5 tot 2 miljoen euro. CSP behandelde vorig jaar 450.000 containers, waarvan driekwart gerelateerd aan China.

Volvo Gent. “We kunnen niet te veel in detail treden over Corona, aangezien de situatie van dag tot dag verandert”, vertelt Barbara Blomme, de woordvoerder van de autoproducent Volvo Car Gent. “De fabriek in Gent heeft wereldwijd toeleveranciers, dus ook in China en Italië. Tot op heden heeft onze productie in Gent geen hinder ondervonden en waren er geen productiestopzettingen. Dat komt omdat er van bepaalde leveranciers voldoende voorraad was. Daarnaast reageerden we al proactief: cruciale onderdelen worden bijvoorbeeld deels via luchtvracht geleverd.

Wij behouden dus onze leveranciers en volgen alles op de voet op. Daar is een heel team voltijds mee bezig. Er is dagelijks contact met alle leveranciers die hinder ondervinden van het coronavirus. Maar voor alle duidelijkheid: er is nog geen enkele aanwijzing dat de productie van onze Gentse site hinder zou ondervinden en we onze onderdelen niet tijdig aangeleverd zouden krijgen. In onze Chinese fabrieken zijn er uiteraard wel gevolgen. Sinds het Chinese Nieuwjaar lagen onze vijf fabrieken in China stil door het virus. Volvo Cars volgt daarmee strikt de richtlijnen van de Wereldgezondheidsorganisatie en de lokale Chinese overheden. Intussen is een van onze Chinese fabrieken alweer opgestart. Ook de overige fabrieken zullen dat snel kunnen doen. Ook de situatie met onze toeleveranciers in China gaat de goede kant op.”