‘Je moet 
jezelf kunnen heruitvinden tijdens je carrière’: Lieve Mostrey (Euroclear), Manager van het Jaar

Lieve Mostrey is een van de weinige vrouwen die alle glazen plafonds in de financiële sector heeft doorbroken. Ze maakte het debacle van de Fortis-groep van nabij mee, maar gaf haar carrière een nieuwe injectie door over te stappen naar Euroclear. Als CEO reanimeerde ze die ingeslapen reus en maakte er een aantrekkelijke cashmachine van.

Hoewel ze al jaren in het Gentse woont, is Lieve Mostrey een geboren West-Vlaamse. Tot voor enkele jaren kwam ze nog regelmatig in haar geboortestad Brugge. Technische zaken interesseerden haar van jongsaf. In 1983 studeerde ze af als burgerlijk ingenieur aan de KU Leuven. Dat een vrouw die studies succesvol beëindigde, was in die tijd uitzonderlijk en atypisch.

Mostrey stond er in een mannenwereld. Toen ze in 1983 op het IT-departement van de Generale Bank startte, waren er al enkele rolmodellen, maar vrouwen botsten vaak tegen een glazen plafond. Ook vandaag blijven er, zeker in de financiële sector, veel drempels voor een vrouw om car­rière te maken.

“Ik heb altijd gedacht dat vrouwen op een natuurlijke wijze zouden doorgroeien naar topfuncties, maar ik heb die mening moeten bijstellen”, vertelde ze eind vorig jaar in een interview met Trends. “De doorbraak die ik verwacht had, is er niet gekomen. Er blijven veel drempels voor een vrouw om carrière te maken. Daarom heb ik als manager getracht om andere vrouwen een kans te geven. Ik ben daar trots op, maar ik vind het jammer dat ik anno 2024 nog zelf een rolmodel moet zijn.”

Diversiteit en inclusie zijn altijd belangrijke aandachtspunten geweest voor de kersverse Trends Manager van het Jaar: “Euroclear wil een werkgever zijn waar mensen van alle rassen, kleuren, talen en nationaliteiten zich goed voelen. Onze klantenbasis is internationaal. We willen dat onze klanten zich herkennen in de onderneming.”

IT en operations

In 1997 stapte Mostrey bij de Generale Bank over van IT naar Operations. Die twee activiteiten lopen als een rode draad door haar carrière. In 2008 werd ze benoemd tot chief operating officer van Fortis Bank, de instelling die acht jaar eerder ontstaan was uit de fusie van Generale Bank met de ASLK. Hoewel ze er niet rechtstreeks bij betrokken was, raakte de val van Fortis haar. Een jaar na de overname van de bank door BNP Paribas stapte ze over naar Euroclear, waar ze head of technology werd.

“De opportuniteit heeft mij gevonden”, zei Mostrey daarover. “Ik was wellicht voorbestemd om voor Euroclear te werken. Toen ik startte bij de Generale Bank kwam ik er bij de IT voor de effectensector terecht. Een van mijn eerste opdrachten was het programmeren van een link tussen de bank en Euroclear.” Later leerde ze Euroclear beter kennen, want in 2006 werd ze benoemd tot bestuurder van het settlementhuis.

Euroclear is een wereldspeler in de afwikkeling van effectentransacties. De onderneming garandeert de gelijktijdige uitwisseling van cash en effecten bij een transactie. Daarnaast staat Euroclear in voor het bewaren van de effecten, het bijhouden van de posities en het beheer van het onderpand. “Als marktinfrastructuur is het bedrijf een cruciale schakel in het functioneren van het financiële systeem”, weet ook Mostrey.

Maar toen ze in 2010 de overstap maakte, was Euroclear een beetje een ingeslapen reus. De onderneming was in de jaren negentig in Brussel opgericht onder de auspiciën van Morgan Stanley. Ze werkte voor een rist internationale financiële instellingen, die tegelijk aandeelhouder van Euroclear waren.

Het bedrijf, dat gecontroleerd en bestuurd werd door zijn gebruikers, moest er in eerste instantie voor zorgen dat grensoverschrijdende effectentransacties even snel en goedkoop gebeurden als op nationaal niveau. Bovendien werden de banken geconfronteerd met nieuwe regels, waardoor ze meer kapitaal opzij moesten zetten voor participaties in ondernemingen zoals Euroclear. Steeds meer onder hen drongen aan op een exit.

In 2017 werd Lieve Mostrey benoemd tot CEO van Euroclear. Ze ontwikkelde een strategisch plan dat de onderneming toeliet haar klantennetwerk te versterken en nieuwe diensten te ontwikkelen. Dat resulteerde in een belangrijke toename van de fee-inkomsten, waardoor de onderneming minder afhankelijk werd van de rente-evolutie.

“De rente-inkomsten zijn voor Euroclear een volatiel gegeven”, legt Mostrey uit. “Door in te zetten op de commissie-inkomsten creëer je een structureel effect. Dat hebben we gekoppeld aan een strikte kostenbeheersing. De klant moet het gevoel hebben dat wat hij ons betaalt een kleine kostprijs is. Dat kan enkel als je efficiënt omgaat met de kosten.”

Belgische verankering

De exit van een aantal banken uit het kapitaal van Euroclear werd op twee manieren opgevangen. Enerzijds ontstond een Belgisch consortium rond de federale en gewestelijke investeringsmaatschappijen (FPIM, PMV en WE) en een aantal verzekeringsmaatschappijen (AG, Ethias, Belfius Insurance en Federale Verzekeringen). Zij verhoogden hun belang in Euroclear tot een kleine 20 procent om de verankering van het bedrijf in ons land te verzekeren. Van de 4.000 werknemers van Euroclear werkt meer dan de helft in Brussel. Als vitrine voor het ‘financieel centrum Brussel’ is het bedrijf onmisbaar.

De plannen van Euroclear voor een beursintroductie werden tijdens de covid­crisis in de koelkast gestoken. Of ze op een gegeven moment weer actueel worden, is onduidelijk. Onder Mostrey heeft Euroclear zich in elk geval ontwikkeld tot een stabiele en aantrekkelijke cash­flowmachine, en dat trekt investeerders aan. Ook de Franse groepen Sicovam en CDC breidden hun belangen uit en controleren samen meer dan een kwart van de aandelen. De interesse van investeerders voor Euroclear is zelfs een internationaal gegeven geworden. Dat bewijst de intrede in het kapitaal van het Nieuw-Zeelandse pensioenfonds en de Deense investeringsmaatschappij Novo Holdings. Zij kochten respectievelijk 4,99 en 2,59 procent van de aandelen.

“Steeds meer langetermijninvesteerders, zoals staatsinvesteringsfondsen, ontdekken de waarde van financiële infrastructuur”, stelt Mostrey vast. “Er is onze aantrekkelijke cashflow en de voorspelbaarheid van het dividend. En we zijn complementair aan investeringen in fysieke infrastructuur. Het rendement van die laatste daalt als de rente stijgt, terwijl financiële bedrijven als Euroclear dan net meer rente-inkomsten boeken.”

Euroclear verwerkte 304 miljoen financiële transacties in 2022, goed voor een waarde van 1.066.284 miljard euro, en hield voor zijn klanten 35.000 miljard euro aan effecten in bewaring. De resultaten stijgen fors, maar zijn vertekend door de opbrengsten uit de geblokkeerde Russische activa. Na de uitbraak van de oorlog in Oekraïne nam het Westen immers sancties tegen Rusland. Alle tegoeden en effecten die Euroclear beheerde of bewaarde namens Russische klanten werden bevroren.

Die effecten genereren echter wel cash, ofwel via een coupon die uitbetaald wordt of een effect dat op vervaldatum komt. Dat geld parkeert Euroclear voorzichtigheidshalve bij de Europese ­Centrale Bank (ECB). Omdat de ECB de rente de voorbije twee jaar fors optrok, profiteert Euroclear daardoor ook nog eens van een positief rente-effect. Mede daardoor realiseerde Euroclear in 2022 1,2 miljard euro nettowinst, het dubbele van een jaar eerder.

Wie de cijfers goed bekijkt, zal echter vaststellen dat onderliggend, en abstractie gemaakt van de Russische opbrengsten, de commissie-inkomsten en de operationele cashflow van Euroclear blijven stijgen. Op de cash die vrijkomt uit de geblokkeerde Russische effecten realiseerde Euroclear na negen maanden in 2023 al 3 miljard euro rente-inkomsten en brutowinst. Maar ook de onderliggende winst uit de gewone activiteiten verdubbelde tot 822 miljoen euro.

Russische risico’s

De Russische opbrengsten houden wel een risico in voor het bedrijf. De operationele behandeling van de dossiers wordt complexer en vergt meer tijd, omdat Rusland tegenmaatregelen neemt, wat extra kosten meebrengt. En er worden steeds meer rechtszaken tegen Euroclear aangespannen, vooral in Rusland. Naar verluidt zijn 200 personeelsleden voltijds met de opvolging van de Russische dossiers bezig. Dat leidde in de eerste negen maanden van 2023 tot 34 miljoen euro aan verloren inkomsten en extra onkosten.

Mostrey pleit ervoor een deel van de Russische opbrengsten te gebruiken om de kapitaalbuffers van Euroclear te versterken. Een andere mogelijkheid is dat er garanties geboden worden zodat de juridische risico’s correct afgedekt worden. De westerse landen willen de winsten uit de Russische activa gebruiken voor steun aan Oekraïne. “Maar Euroclear mag niet achterblijven met de risico’s zonder afdoende bescherming”, waarschuwde Mostrey eerder in Trends.

De 63-jarige Mostrey neemt een van de komende weken afscheid als CEO van Euroclear. Maar op pensioen gaat ze nog niet. “Ik zal minstens tot mijn 66ste actief blijven”, zegt ze. “Ik ga zeker enkele bestuursmandaten uitoefenen. Daarnaast zal ik meer tijd hebben voor mijn familie, en om te sporten en te reizen. Ik zie dit als een nieuwe fase in mijn leven, een kans om mijn leven op een andere manier te organiseren. Je moet jezelf kunnen heruitvinden tijdens je carrière. Dat heb ik altijd betracht.” z