Het beste van Trends in 2021: Rudi De Winter (CEO X-FAB): ‘Het tekort aan chips voor auto’s kan nog duren tot in 2023’

Door het tekort aan computerchips draaien ook de fabrieken van het Belgische X-FAB op volle toeren. Toch verwacht CEO Rudi De Winter nog schaarste tot ver in 2022 en zelfs langer. “Zo’n sterke groei hebben we nog nooit meegemaakt. Maar een chipsfabriek is zoals een tanker: het duurt heel lang eer die op dreef geraakt.”

Ondanks de drukte oogt Rudi De Winter, de CEO van X-FAB, bijzonder ontspannen wanneer hij ons ontvangt in de kantoren van de chipontwikkelaar Melexis in Tessenderlo. Samen met zijn echtgenote Françoise Chombar, de afscheidnemende CEO van Melexis, en Roland Duchâtelet vormt De Winter een toptrio dat Vlaanderen wereldwijd in de halfgeleiderindustrie op de kaart zette.

Bij Melexis huist ook officieel het hoofdkantoor van X-FAB, al heeft het bedrijf er nauwelijks werknemers, laat staan operationele activiteiten. “In Tessenderlo werkt maar een handvol mensen. Onze operaties draaien vooral in onze zes fabrieken in Duitsland, Frankrijk, Maleisië en de Verenigde Staten. Vóór corona zat ik dan ook meestal in het buitenland. Sinds de pandemie is dat met de helft verminderd. Je kunt veel thuis doen. Het vele reizen zie ik niet meer terugkomen.”

De CEO beleeft gouden tijden. Dat heeft alles te maken met het tekort aan chips. Om de haverkap lees je berichten over autofabrieken die stilliggen door een gebrek aan die minuscule maar in een wagen cruciale onderdelen. X-FAB haalt de helft van zijn omzet uit de auto-industrie. Het maakt chips voor onder meer de bandenspanningscontrole, de bediening van de binnenverlichting, handenvrij telefoneren, parkeerhulp, autonoom rijden. En ook almaar meer chips voor elektrische wagens: voor de bewaking, de sturing en de temperatuurcontrole van lithiumbatterijen, de oplaadduur en de actieradius van de batterijen.

“Er is meer vraag dan we chips kunnen leveren”, duidt Rudi De Winter. “Voor zover ik weet, hebben wij nog geen stilstand van de productieband veroorzaakt door een tekort aan chips. Maar we zien vandaag een dubbel effect. Toen de pandemie losbarstte, viel onze productie met 40 procent terug. Sinds de herfst van vorig jaar herstelt de economie veel krachtiger dan verwacht. Tegelijk zetten de autoproducenten massaal in op de productie van elektrische wagens. Daarin zit ruim dubbel zoveel elektronica dan in een wagen met een klassieke verbrandingsmotor. In een Tesla zitten gemiddeld veertig van onze chips. Eén batterij bevat tot zestien chips.”

Nooit meegemaakt

De stormloop naar chips is een opkikker voor X-FAB. Begin april 2017 trok de onderneming naar de beurs van Parijs, maar de beurskoers hangt nog altijd onder de introductieprijs ( zie koersgrafiek). Op de lange termijn is de chipsindustrie weliswaar een groeimarkt. Volgens het McClean Report, een referentie in het halfgeleiderwereldje, groeide de markt tussen 1996 en 2016 gemiddeld met 4,9 procent per jaar.

De jaren erna stokte dat offensief. Voor X-FAB was 2019 een verlieslatend jaar, vooral omdat de auto-industrie nog aarzelend de ommezwaai naar elektrificatie maakte. Ook in 2020 kleurde het bedrijfsresultaat rood, door de pandemie. Het nettoresultaat was enkel positief omdat een van de sleutelaandeelhouders, Sarawak Technology Holdings uit Maleisië, de terugbetaling van een lening opschortte.

En dan is er plots nu die enorme groei. “De markt van halfgeleiders in de auto-industrie groeide in het verleden gemiddeld met 4 tot 5 procent per jaar. Nu zien we een groei met ruim een tiende, tot zelfs 15 procent. Niet het wagenpark groeit maar de extra elektronica in een wagen. Dat hangt samen met de elektrische en plug-inhybride wagens. Zo’n sterke groei hebben we nog nooit meegemaakt.”

Logge tankers

Françoise Chombar verwachtte in een interview in Trends de voorbije zomer een aanhoudend chiptekort tot ver in 2022. Rudi De Winter denkt dat het tekort aan chips voor de auto-industrie zelfs nog langer kan aanslepen. “Een chipsfabriek is zoals een tanker: het duurt heel lang eer die op dreef geraakt. Extra productiecapaciteit bouwen kost heel veel geld en tijd. Als we vandaag machines bestellen, spreken we over levertermijnen van één jaar tot achttien maanden. Twee jaar geleden was dat drie maanden. En als die machine dan in je fabriek staat, moet je ze nog kwalificeren, afstemmen op je productieproces, ervoor zorgen dat de recepten en de processen perfect werken. Dat duurt nog eens zes maanden. Het maken van één chip vergt 500 productiestappen, en duurt drie maanden. Daarvoor gebruik je tot 200 machines, waarvan de prijzen per machine schommelen tussen 1 en 15 miljoen dollar.”

Denkt X-FAB dat het ooit een fabriek in eigen land zal bouwen? “Nee, daar droom ik niet van”, zegt Rudi De Winter. “Een fabriek vergt heel hoge basiskosten. Wij willen zo veel mogelijk onze bestaande fabrieken uitbreiden. Trouwens, de hele wereld heeft vandaag chipsfabrieken nodig. En als je een fabriek zou bouwen, is dat niet om chips voor Vlaanderen te produceren. Onze klanten zitten wereldwijd. Elke fabriek levert chips voor de hele wereld. Onze fabriek in Texas produceert voor China, die in Maleisië voor de Verenigde Staten. De bouw van een fabriek voor enkel de lokale markt is totaal onzinnig.”

X-FAB investeert uiteraard in zijn fabrieken. Dat deed het ook al de voorbije jaren, toen de vraag daalde. “Er is nog ruimte voor groei. Enkel in onze fabriek in Maleisië is de productiecapaciteit volledig benut. De andere fabrieken kampen met flessenhalzen. In onze fabriek in Frankrijk, bijvoorbeeld, kunnen we de productie met 40 procent vergroten. Daar installeren we nu volop nieuwe machines. In Texas hebben we een tekort aan werknemers. We leiden daar nu zelf mensen op. Geleidelijk aan halen we meer uit onze fabrieken.”

Positief

Als X-FAB de productiecapaciteit in zijn zes fabrieken optimaal kan benutten, kan het een omzet halen van 1 miljard dollar. Ruim de helft meer dan wat het bedrijf dit jaar verwacht. Tegen uiterlijk 2026 zou het moeten lukken. Die hogere efficiëntie is ook van heel groot belang voor het verdienmodel van de onderneming. “70 procent van onze productiekosten zijn vaste kosten”, stelt Rudi De Winter. “Of je nu veel of weinig produceert, je hebt veel personeel nodig. De energiekosten zijn ook hoog, want continu moet krachtige ventilatie draaien, om stofdeeltjes weg te zuigen. Onze dure machines staan ook continu onder spanning, of ze nu produceren of niet. Ze moeten altijd een optimale temperatuur hebben. We maken winst vanaf 135 miljoen dollar omzet per kwartaal. Maar dat getal valt uiteraard hoger uit, naarmate we meer investeren.”

2021 zou een sterk jaar moeten worden. “Ik ben heel positief voor de volgende jaren”, verklaart Rudi De Winter. X-FAB staat misschien vooral in de kijker door zijn werk voor de auto-industrie, maar het maakt ook chips voor groene energie en temperatuurregeling. Of voor elektronica voor geneeskunde, zoals chips voor diagnoses in DNA-onderzoek en virussen, of gepersonaliseerde bloeddruk- en glucosemeters. “Alle markten waarin wij actief zijn, groeien sterk, wereldwijd. Het zijn dé thema’s van onze tijd.”

Rudi De Winter over…

Het familiebedrijf X-FAB

De families Duchâtelet en De Winter-Chombar van de oprichters Roland Duchâtelet (74), Rudi De Winter (61) en Françoise Chombar (59) controleren het beursgenoteerde X-FAB en het eveneens beursgenoteerde zusterbedrijf Melexis. Zij hebben via de patrimoniale holding NV Xtrion ruim 48 procent van de aandelen van X-FAB. Het echtpaar Chombar-De Winter heeft drie kinderen. “X-FAB is niet echt een familiebedrijf”, zegt De Winter. “Wij hebben nog altijd een groot belang in de bedrijven. Daarom beschouwen investeerders ons als een familiebedrijf. Maar wij zien dat zo niet. De beste mensen moeten het bedrijf leiden. Onze kinderen hebben overigens al langer beslist dat ze niet operationeel actief zullen worden. Ze gaan hun eigen weg.”

De zelfrijdende wagen

“De komst van de zelfrijdende wagen duurt veel langer dan gepland. Zeven jaar geleden was hij veel hipper. Er wordt nog heel veel aan gewerkt, maar de autoconstructeurs steken nu het grootste deel van hun innovatiebudget in elektrificatie. De technologische drempels maken de doorbraak zeker niet gemakkelijk. Maar ook de regelgeving speelt mee. Veel dingen kunnen al, maar zijn in Europa niet toegelaten. De Verenigde Staten zijn minder strak. Het verkeer in Europa is weliswaar complexer dan in de Verenigde Staten, waar de straten meestal breder zijn. Dat maakt het misschien moeilijker. Vandaar dat Europa wat conservatiever is.”