Corona bedreigt het zakenmodel van het wielrennen

Maandenlang geen wielerwedstrijden, onzekerheid over het topevenement dat de Tour de France is, wielrenners die moeten inleveren, ploegen die werknemers afdanken: het coronavirus raakt ook de wielersport zwaar. Het wordt ook duidelijk dat het verdienmodel van de koers – de ploegen leven bij gratie van de sponsors – niet langer houdbaar is.

April is voor de wielerfan het eerste hoogtepunt van het jaar. Maar nu is dat anders. Vorige zondag geen Ronde van Vlaanderen, al verzachtte een lockdownversie met dertien toprenners die de finale op de rollen reden het supportersleed een beetje. Deze zondag geen Parijs-Roubaix en in de tweede helft van april zullen de Ardense hellingen er stil bij liggen. De internationale Wielerunie UCI en organisator ASO hopen dat ze de Ronde van Frankrijk, hét wielermoment van het jaar, wel nog kunnen organiseren. Desnoods niet in juli, maar een maand later.

In wielerkringen is te horen dat het al of niet rijden van de Tour de France bepalend wordt voor de toekomst van het wielrennen. Het businessmodel van de sport is gebaseerd op ploegen die voor hun inkomsten bijna uitsluitend afhangen van sponsorgelden. Geen sponsor, betekent het einde van de ploeg. En die sponsors stappen vooral voor de Tour in het wielrennen: hun bedrijfslogo gaat in juli de wereld rond en dat levert miljoenen euro’s op. De marktwaarde van de Tour de France vertegenwoordigt voor de meeste sponsors ruim drie kwart van de reden om hun naam op de truitjes te zetten.

Maandelijkse betalingen

Zonder Ronde van Frankrijk dreigen tal van sponsors de stekker eruit te trekken. En dan gaan er ploegen over de kop. Want de sponsorgelden worden niet altijd in één keer betaald. Dat gebeurt vaak in schijven. Wat als er niet meer gekoerst wordt voor augustus of september? Worden de soms maandelijkse betalingen dan stopgezet? Terwijl anderzijds de leasecontracten voor het wagenpark van de ploegen blijven lopen.

Sowieso zal de wielersport zwaar lijden onder de coronacrisis. Bedrijven die in de problemen komen zullen de sponsoring stopzetten, Ronde van Frankrijk of niet. De Poolse schoenenproduct CCC, sponsor van de wielerploeg van Olympisch kampioen Greg Van Avermaet, heeft driekwart van het ploegpersoneel ontslagen. De renners moeten tot 80 procent van het loon inleveren. Ook renners van andere ploegen leveren in. Dat is het geval bij Bahrain-McLaren (met de Belg Dylan Teuns, 70%), Astana (30%) en Lotto-Soudal (Philippe Gilbert, Tiesj Benoot, 10%).

Ondertussen rijst de vraag of Soudal, Lotto en Deceuninck volgend jaar de grote Belgische ploegen nog zullen sponsoren. Een kaalslag dreigt. Neem de wielerploeg Trek-Segafredo (met Jasper Stuyven). Segafredo is een Italiaans koffiemerk dat vooral populair is in bars en restaurants. Het lijdt zwaar onder de crisis. Het sponsorcontract loopt tot en met 2021 maar dat komt nu op de helling. Straks blijven misschien enkel nog de wielrennen-gerelateerde sponsors over, zoals de fietsenfabrikant Trek.

Er is al vaak gewezen op de nefaste afhankelijkheid van sponsorgeld. Bedrijven als stopten Sky en Ineos meerderde miljoenen euro’s in de wielrennerij, waardoor die ploegen de betere renners konden aantrekken.

Tv-gelden

De coronacrisis legt nogmaals de zwakte van het verdienmodel van het wielrennen bloot. Buiten de inkomsten van de sponsors – gemiddeld 20 miljoen euro per ploeg – komt er amper iets binnen voor een ploeg. De merchandising stelt weinig voor. Hier zit misschien nog groeimarge, maar dat zal dan eerder ten voordele zijn van individuele vedetten zoals Mathieu van der Poel of Remco Evenepoel. Die laatste heeft een eigen kledinglijn waarvan de opbrengst trouwens naar een goed doel gaat.

Het prijzengeld van de wedstrijden is al evenmin een reddingsboei want verwaarloosbaar. De inkomsten uit de tv-rechten gaan naar de almachtige organisatoren zoals ASO, RCS of Flanders Classics. ASO, dat naast de Tour ook Parijs-Roubaix en de Waalse klassiekers organiseert, haalt per jaar minstens 30 miljoen euro aan tv-rechten binnen. De ploegen zien daar niets van. Wielrennen op tv zou ook meer kunnen opbrengen, en dan is er meer te verdelen. Alleen worden de meeste wedstrijden uitgezonden door openbare omroepen en niet door betaalzenders

Is de coronacrisis dé kans om dat verdienmodel te hervormen? Gaat het huidige systeem op de schop? Sporteconomen zeggen dat het niet anders kan. Want wat als volgend jaar pakweg de helft van de sponsors zich uit het wielrennen terugtrekken? Komen er dan wedstrijden met 80 renners in plaats van 160-180 deelnemers?

Een mogelijkheid zou zijn een deel van de tv-gelden door te sluizen naar de ploegen. Probleem is dat in de wielerwereld iedereen op zijn eilandje zit: ploegen, organisatoren, bonden,… Overleg verloopt vaak met getrokken messen. Een ander idee is ticketing. Voor wereldkampioenschappen moet al inkomgeld worden betaald. Andere wedstrijden zijn gratis. Ticketverkoop zou bijvoorbeeld kunnen worden ingevoerd op de bergen van de Tour de France of de hellingen van de Ronde van Vlaanderen. De opbrengsten daaruit zouden ploegen en organisatoren kunnen delen. In het verleden pleitten economen al voor zo’n aanpak, maar de conservatieve wielerwereld bleef er doof voor. Zorgt de coronacrisis voor een kentering?