Wereldleiders overwinnen Fortis-syndroom

De cavalerie is in aantocht, en dat werd stilaan tijd. Eindelijk zijn de wereldleiders doordrongen geraakt van de ernst van de situatie, en eindelijk is er eensgezindheid over de do’s (herkapitaliseer met overheidsgeld de banken en geef een overheidsgarantie op de bankschulden) en de don’ts (laat geen systeembelangrijke banken zoals Lehman Brothers meer failliet gaan). Vooral de herkapitalisatie en zelfs volledige nationalisatie van de banksector is van het grootste belang. De Britten geven het goede voorbeeld, en ze krijgen navolging. Zelfs de Amerikanen lijken hun ideologische keurslijf af te gooien, en zijn nu bereid banken rechtstreeks met belastinggeld te herkapitaliseren.

Was de G7 vorig weekend nog relatief vaag en weinig concreet in de uitwerking van het actieplan, dan kwam er zondagavond versterking, en dat vanuit euroland nog wel. In plaats van machteloos te verzinken in een ieder-voor-zichgevecht, lijken Angela Merkel & co volgens een vast stramien hun banksysteem te redden. En als ieder voor eigen deur veegt, raakt de straat ook nog proper. Paniek blijkt af en toe toch een goede raadgever te zijn. Nu moet de Europese Centrale Bank nog bijdraaien en van crisisbestrijding de topprioriteit maken door de beleids- rente verder te verlagen. De eerbiedwaardige instelling is ook bezig met de bocht te maken, maar dat moet sneller en met gierende banden.

De plannen moeten natuurlijk nog uitgevoerd worden, maar op dit signaal zat de wereld te wachten. De crash op de beurzen was een mondiale depressie waardig, maar heeft ook zijn waarde gehad om de politieke top met zijn neus op de feiten te drukken. Want het leek wel of Andrew Mellon, de Amerikaanse minister van Financiën van het begin van de jaren dertig, opnieuw aan de macht was. “Laat het rottige uit het systeem rotten”, was zijn advies. Dat is een efficiënte manier om met een schone lei te herbeginnen, maar tegen een véél te hoge prijs.

Deze crisis is veel hardnekkiger, venijniger, en schadelijker dan bijna iedereen aanvankelijk had gedacht. Het is ook menselijk om de ernst van de problemen te onderschatten en te ontkennen. Dat is wat ook de top van Fortis overkwam. Te lang gewacht om de ernst van de situatie te durven en te willen onderkennen. Te lang gewacht met ingrijpende maatregelen. Te trots of te hoogmoedig om op verkeerde beslissingen terug te komen. Te laat open kaart gespeeld over de rommelkredieten in portefeuille. Te laat vers kapitaal opgehaald. Zelfs op het moment dat het schip aan het zinken was, en de autoriteiten een crisisteam aan het verzamelen waren, gaf Fortis een persconferentie dat alles onder controle was. “Wij, Fortis, failliet? Dat kan toch niet?”, was de onderliggende gedachte.

Maar precies door het gevaar te ontkennen, werd het gevaar realiteit. Het vertrouwen was weg, en het lot van de bank was bezegeld. Voor Fortis en zijn top kwam alle hulp te laat, voor de wereldeconomie is de koerswijziging hopelijk en wellicht nog niet te laat. “Een nieuwe depressie, dat kan toch niet”, dachten de wereldleiders ook, tot alle vertrouwen verdampte. De reddingsacties vegen niet de spons over de economische ellende die nog moet komen, maar voor het eerst sinds lang is er een perspectief op beterschap. Eindelijk. (T)

Door Daan Killemaes