Waarom het niet enkel kommer en kwel is met Van Hool: ‘Regio rond Koningshooikt behoort tot de toppers in jobcreatie’

De regio Rivierenland, waartoe de stad Lier en diens deelgemeente Koningshooikt behoren, is één van de beste in ons land in jobcreatie. Dat blijkt uit een recent onderzoek naar onze arbeidsmarkt op regionaal niveau. We spreken waarom het niet alleen kommer en kwel is voor de werknemers en de regio rond de fabriek van Van Hool.

Drie weken heeft de directie van Van Hool om samen met de banken en de regering op zoek te gaan naar de nodige financiering om een faillissement af te wenden. In dat scenario zouden 1.116 banen verdwijnen, en 1.378 mensen aan de slag blijven voor de busbouwer uit Koningshooikt.

Ook rekening houdend met de indirecte werkgelegenheid, gaat het transformatieplan uit van 3.000 werknemers. “Dat is de moeite om voor te vechten”, oordeelt Vlaams minister van Economie Jo Brouns (cd&v) in een reactie aan Belga. De vraag luidt of de Vlaamse regering al dan niet in een plan van subsidiëring zal stappen, waardoor Van Hool het hoofd boven water kan houden, mits het een fikse herstructurering doorvoert.

Experts waarschuwen voor zo’n aanpak. Econoom Peter De Keyzer maakte de rekening in zijn wekelijkse column in Trends. “Opel Antwerpen. Ford Genk. Volkswagen Vorst. Renault Vilvoorde. De jaren vooraleer ze verdwenen, kregen ze allemaal subsidies. Toch kon dat hun sluiting niet tegengehouden. Meer nog: dat een bedrijf subsidies nodig heeft om het hoofd boven water te houden, zou al een teken aan de wand moeten zijn.”

Charleroi aan de Nete?

Zonder Van Hool zou Koningshooikt gebombardeerd worden tot het ‘Charleroi aan de Nete’, kopte De Tijd op basis van de bezorgde uiting van een dorpsbewoner. Ook benadrukte de krant meermaals dat het dorp naast Van Hool louter een café, een krantenwinkel, een visboer en een frituur rijk is.

‘De profielen van veel Van Hool-medewerkers zijn erg gewild op de arbeidsmarkt. Het gaat onder meer om ingenieurs en onderhoudstechnici. Dat zijn knelpuntberoepen’

Alain Mouton, redacteur Trends en arbeidsmarktexpert

“Mensen werken vandaag gelukkig ook buiten de grenzen van hun dorp”, reageert Alain Mouton, redacteur bij Trends en arbeidsmarktexpert. “Bovendien zegt de realiteit iets heel anders. Recente cijfers van de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid en HIVA-KU Leuven wijzen erop dat de regio Rivierenland rond Lier en Koningshooikt tot de beste subregio’s behoort als het om de prestaties van de arbeidsmarkt gaat.”

Wat zeggen de cijfers concreet?

ALAIN MOUTON. “Allereerst is de instroomgraad (het aantal werknemers dat in of uit een arbeidsplaats stroomt ten opzichte van het totale aantal arbeidsplaatsen, nvdr) de derde hoogste in België. In de regio Rivierenland gaan gemiddeld 19,54 personen in een onderneming aan de slag per 100 arbeidsplaatsen. Daarmee doen alleen de regio’s rond Gent en Ardooie/Roeselare beter. Er wordt dus relatief vaak van job veranderd in de regio rond Van Hool.”

“Ook in banencreatie scoort Rivierenland hoog. Volgens het onderzoek is er een nettobanentoename van 3,55 procent in de regio. Daarmee moet ze alleen Hoei-Borgworm (5,05%) laten voorgaan.”

‘De bedrijfsterreinen van Van Hool kunnen een nieuwe invulling krijgen. Er is een groot tekort aan grond voor ondernemingen’

Alain Mouton, redacteur Trends en arbeidsmarktexpert

“Van Hool is natuurlijk voor lange tijd van vitaal belang geweest voor de regio, maar we moeten ook naar de toekomst kijken. De bedrijfsterreinen van Van Hool kunnen een nieuwe invulling krijgen. Er is een groot tekort aan grond voor ondernemingen. Neem daarbij dat de profielen van veel Van Hool-medewerkers erg gewild zullen zijn op de arbeidsmarkt. Het gaat onder meer om ingenieurs en onderhoudstechnici. Dat zijn knelpuntberoepen.

“Natuurlijk voelt deze zaak heel anders aan vanuit het standpunt van de werknemers. Bij een collectief ontslag gaan de werknemers een maandenlange periode van onzekerheid tegemoet, ook als blijkt dat de fabriek een faillissement kan vermijden. Als Van Hool het nodige kapitaal vindt, moet er over het banenverlies onderhandeld worden met de vakbonden.”

Rik Verwaest (N-VA), de burgemeester van Lier, erkent dat er veel banen worden gecreëerd in de regio en dat het bedrijventerrein lucratief is. Alleen geeft hij aan dat er nooit in één klap een job zal zijn voor 2.400 mensen en zeker geen job die een leven lang zekerheid biedt.

MOUTON. “Dat eerste klopt, er zal zeker tijd moeten overgaan. Maar we moeten ook kijken naar de tijd die werknemers zullen nodig hebben om klaargestoomd te worden voor een nieuwe job. Een ontslag is voor velen een grote psychologische schok. Daarnaast moet er ook in veel gevallen de tijd genomen worden voor omscholing, vermits veel werknemers overgespecialiseerd zijn in hun huidige functie. Voka riep ook al op om samen met de VDAB een tewerkstellingscel op te richten om die medewerkers te begeleiden. Dat lijkt mij een goede zaak.

‘Als Vlaanderen kiest om Van Hool te subsidiëren, zou dat puur een zet van electoraal gewin zijn’

Alain Mouton, redacteur Trends en arbeidsmarktexpert

“Er zal dus sowieso tijd over gaan. Niet alleen om de bedrijfsterreinen van Van Hool een nieuwe invulling te geven, maar ook om de werknemers klaar te stomen voor iets nieuws.

“Waar ik het oneens ben met Verwaest is de stelling dat werkgevers vandaag een leven lang zekerheid moeten bieden voor hun werknemers. De wereld is ontzettend dynamisch geworden en het is niet meer vanzelfsprekend dat mensen een leven lang voor dezelfde baas werken.”

Velen zien hierin het symbool van het verdwijnen van de maakeconomie in ons land. België zou transformeren naar een economie zoals die van Zwitserland en Luxemburg, met een sterke focus op diensten.

MOUTON. “Dat is inderdaad de retoriek, maar het is ook weer fel overdreven. Het klopt dat er banen verloren gaan, maar dat is veel minder in vergeleken met vroeger. Dat blijkt ook uit cijfers die Johan Van Gompel, econoom bij KBC, deelde (zie post op X hieronder). In de periode van 2009 tot en met 2015 gingen er in sommige kwartalen 5.000 tot 7.500 banen in rook op in de industrie. Vandaag worden er in de meeste kwartalen extra banen gecreëerd of er gaan er veel minder verloren.”

Er is discussie of de Vlaamse regering financieel moet bijspringen om het volledige faillissement bij Van Hool te vermijden. Minister Brouns noemt Van Hool ‘de moeite om voor te vechten’. Is dat zo?

MOUTON. “Als Vlaanderen kiest om Van Hool te subsidiëren, zou dat puur een zet van electoraal gewin zijn. In normale omstandigheden zouden de regeringspartijen weten dat bedrijven redden met subsidiëring ook compleet achterhaald is.

“Vorige eeuw was dat natuurlijk een andere discussie, maar vandaag is de arbeidsmarkt zo krap dat die mensen binnen afzienbare tijd een nieuwe baan vinden. Kijk ook naar voorbeelden uit het niet zo verre verleden. Ford Genk was ook een belangrijke werkgever, maar vandaag bloeit die regio in Limburg weer. Limburg heeft de Corda Campus gekregen, een plaats dat start-ups aantrekt.

“Het hoeft zeker niet alleen maar kommer en kwel te betekenen, zeker niet als je kijkt naar de sterke arbeidsmarkt en het grote potentieel van de regio rond Van Hool.”

Lees ook: