Vergelijk hier: welke Vlaamse partijen geven het meeste geld uit en welke willen stevig besparen na de verkiezingen?

Na de verkiezingen van 9 juni wacht de nieuwe coalitie van de federale regering een besparingsoperatie. Het tekort in de begroting is opgelopen tot meer dan 27 miljard euro. Het Federaal Planbureau heeft een deel van de verkiezingsprogramma’s van de grootste zeven Vlaamse partijen berekend. We vergelijken de inkomsten en de uitgaven van de partijen aan het begin en het einde van de legislatuur.

Bekijk de toelichting van Jan De Meulemeester in de studio van Kanaal Z via de video hierboven en lees verder hieronder.

Over iets meer dan een maand zijn er verkiezingen. In de aanloop naar die dag zullen de politieke partijen hun standpunten naar voren schuiven. Eentje waar alle partijen mee uitpakken, is dat werken meer moet lonen, onder meer door de lasten op arbeid te verlagen. Alleen staat tegenover elke lastenverlaging natuurlijk een kostprijs. Volgens de nieuwe Europese begrotingsregels mag het tekort van de lidstaten in de begroting maximaal 3 procent van het bruto binnenlands product (bbp) bedragen. Er wacht ons land dus een grote inspanning.

Het Federaal Planbureau becijferde de kosten en de opbrengsten voor een selectie van de maatregelen die de partijen voorstellen. De berekeningen hebben betrekking op het begrotingsjaar 2025 tot en met 2029, het laatste jaar van de legislatuur van de volgende federale regering. We maakten voor elke Vlaamse partij de balans op en bekeken voor elke partij welke maatregel de grootste kostenvreter is en welke het meeste geld in het laatje brengt.

N-VA

Van alle partijen bespaart N-VA volgens het planbureau met haar maatregelen het meeste geld, maar wel pas tegen het einde van de legislatuur. Dat wil de partij vooral doen met de verkoop van overheidsparticipaties in Proximus, Belfius, bpost, Ageas, BNP Paribas Fortis en de Nationale Loterij. Van sommige van die bedrijven bezit de overheid ongeveer de helft (Proximus) tot alle aandelen (Belfius). De partij vindt dat die posities niet van strategisch belang zijn. Een al dan niet gedeeltelijke verkoop moet 10 miljard euro opbrengen.

Lees ook:

N-VA plant het meeste geld uit te geven aan investeringen in defensie, de energietransitie en de digitalisering. De partij spreekt in haar toelichting over een “tijdelijke enveloppe”. In 2025, het eerste volledige jaar van de legislatuur, wil de N-VA 1,5 miljard uitgeven. Dat bedrag vermindert vervolgens elk jaar van de legislatuur, tot nog 50 miljoen in 2029.

Vlaams Belang

Vlaams Belang heeft, net als N-VA, de ambitie de participaties van de overheid te verminderen. De verkoop van aandelen in Proximus, Belfius, Bpost, Ageas, BNP Paribas en Ethias moet in 2029 15 miljard euro opbrengen. Vlaams Belang gaat met die afslanking van de overheidsbedrijven dus nog een stap verder dan de partij van Bart De Wever.

Een verlaging van de personenbelasting en een toename van de belastingvrije som mag voor Vlaams Belang het meest kosten. De tarieven gaan tot 10 procent omlaag, wat ons land jaarlijks ruim 14 miljard euro zal kosten.

Cd&v

Het meeste geld denkt cd&v op te halen met een beperking in de tijd van de werkloosheidsuitkering. Die uitkering wordt beperkt tot een periode van twee jaar, maar er zijn veel uitzonderingen, onder meer voor 55-plussers, mantelzorgers en werklozen die in opleiding zijn voor een knelpuntberoep. De maatregel moet elk jaar bijna 1,6 miljard euro opbrengen.

Cd&v heeft als enige partij met haar programma een negatieve balans in het eerste volledige jaar en het laatste jaar van de legislatuur. De belangrijkste kostenvreter in het programma is met voorsprong de verhoging van de belastingvrije som naar 13.500 euro. Er zouden ook minder mensen terechtkomen in de hoogste belastingschijf. In de loop van de legislatuur lopen de kosten van die maatregel op van 4,4 miljard euro in 2025 tot 5,6 miljard in 2029.

PVDA

De Partij van de Arbeid zal, volgens de berekeningen van het Planbureau, jaarlijks 3,9 miljard euro ophalen met haar miljonairsbelasting. De partij wil ook de meerwaarden op aandelen en deelbewijzen belasten voor bedrijven, zowel in de vennootschapsbelasting als in de personenbelasting. Dat moet jaarlijks bijna 3,8 miljard euro opbrengen.

Het grootste kostenplaatje in het programma van de partij van Raoul Hedebouw is de afschaffing van de btw op voedingsmiddelen van 6 naar 0 procent. Dat is het antwoord van de PVDA op de gestegen prijzen in de supermarkt. De verlaging van de btw is niet van kracht op voedingsmiddelen die nu belast worden tegen 21 procent, zoals zeevruchten of alcoholische dranken.

Open Vld

Open Vld is de partij die aan het begin van de legislatuur, in 2025, het minste inkomsten binnenhaalt. De partij wil naar eigen zeggen de gezondheidszorg “financieel houdbaar” maken door de investeringen te beperken. Ze wil de groeinorm verlagen naar 1,5 procent boven op de index. Dat brengt elk jaar meer op: het eerste jaar 304 miljoen euro en in 2029 bijna 3,3 miljard euro.

Lees verder onder de video

Lees ook:

De partij van huidig premier Alexander De Croo besteedt het meeste geld aan het gefaseerd schrappen van de schijf van 45 procent in de inkomstenbelasting. In de plaats wordt de schijf van 40 procent doorgetrokken tot een basisbedrag van 24.800 euro. Die belastingverlaging op werk zal jaarlijks meer geld kosten in de loop van de legislatuur. In 2025 bedraagt ze 578 miljoen euro en in 2029 is dat 2,3 miljard euro.

Vooruit

Vooruit is van plan met een vermogensbelasting jaarlijks bijna 9,7 miljard euro op te halen, berekende het Planbureau. Vooruit zegt dat alle inkomsten uit financieel vermogen in de grondslag van de personenbelasting moeten worden opgenomen. Pensioenfondsen en pensioenverzekeringen worden wel uitgesloten uit de basis.

De partij zou veruit het meeste besteden aan een lagere belasting op werk en een verhoging van de belastingvrije som. Kostenplaatje: jaarlijks 11 miljard euro. Daarnaast wil de partij van Mellissa Depraetere ook de werkbonus stapsgewijs verhogen. In 2029 zou die extra uitgave voor de overheid bijna 2,2 miljard euro bedragen.

Groen

De partij Groen wil aan het begin van de volgende legislatuur zowel het meeste geld uitgeven als ophalen. De grootste rekening komt van een maategel die Groen de ‘Welvaartsgarantie’ noemt. Die moet het gezinsinkomen voor huishoudens zonder een inkomen uit arbeid aanvullen tot boven de armoedegrens. Ook voor wie wel werkt, zou het totale gezinsinkomen aangevuld worden tot boven de armoedegrens. Jaarlijks kost het plan 9 miljard euro.

Groen wil dat geld voornamelijk halen uit een vermogenswinstbelasting. De partij stelt onder meer een belasting op dividenden en intresten voor. De belasting op huurinkomsten zou worden vervangen door een belasting op de nettohuurinkomsten. Daarnaast zou de meerwaarde op aandelen en andere financiële producten worden belast tegen een tarief van 30 procent. Dat is goed voor jaarlijks meer dan 11 miljard euro aan extra inkomsten, rekent het Planbureau voor.

Kanttekening

Belangrijk is wel dat het enkel om de prioriteiten gaat die de partijen naar voren schoven en niet het hele programma. Ook kon het Planbureau niet alle maatregelen doorrekenen (bijvoorbeeld belastingfraude), ook al omdat ze buiten de perimeter vallen, bijvoorbeeld wegens ongrondwettelijk of aan het economisch systeem raken. Andere maatregelen zijn dan weer geplafonneerd, zoals de efficiëntiewinsten bij overheidsdiensten.

Lees ook: