‘We moeten het stikstofdossier zelf oplossen’

Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) pakte afgelopen weekend in ons interviewprogramma Trends Talk op Kanaal Z uit met enkele opvallende aankondigingen. De Vlaamse regering kan het stikstofdossier nog oplossen, de onderhandelingen zijn weer een versnelling hoger geschakeld. En om onzekerheid te vermijden, zouden aflopende vergunningen in de veeteelt even verlengd worden. De hoop in de industrie en de veeteeltsector werd extra aangewakkerd door een gunstige wind uit Nederland. GroenLinks-PvdA-kopman Frans Timmermans liet tijdens een verkiezingsdebat vallen dat Nederland, wat hem betreft, trager kan gaan in het verminderen van stikstof. Dat moet de impact op de bedrijven menselijker maken. Het is een opvallende bocht voor Timmermans, die als Europees Commissaris de verpersoonlijking van het strenge Europese groene beleid was, dat milieu boven economie plaatste.

Een luie leerling kan niet hopen op mededogen van de leraars.

Er lijkt dus een sterk front mogelijk om de Europese regels rond natuurherstel aan te passen, wanneer in 2024 zowel in Vlaanderen als in Nederland nieuwe regeringen gevormd zijn. Dat is duidelijk een wijdverspreide hoop. Voor het gesprek met minister Demir hadden we onze kijkers en lezers opgeroepen vragen in te sturen. Veel vragen hadden een gelijkaardige teneur: kan er echt geen uitzondering komen voor een dichtbevolkte en geïndustrialiseerde regio als Vlaanderen? Het meest realistische antwoord daarop is ‘nee’. De stikstofvervuiling is hier te zwaar en dat heeft een te grote impact. De Europese Unie is ook niet happig om uitzonderingen toe te laten. Zowat elke lidstaat heeft probleemdossiers in milieubeleid. Het laatste wat de EU wil, is dat een koehandel ontstaat waarbij alle lidstaten voor elkaar een oogje dichtknijpen.

En om even advocaat van de duivel te spelen: België heeft eigenlijk ook geen recht op een uitzondering voor het stikstofdossier. Het is slechts een van de vele Europese dossiers waarin België onder de lat gaat. De lamentabele staat van onze overheidsfinanciën is het beste voorbeeld. Keer op keer haalden de regeringen de voorbije vijftien jaar de schouders op wanneer de Europese Commissie dreigde met een strafbankprocedure. Afgelopen week was er nog het trieste schouwspel waarbij België geen energie- en klimaatplan indiende door onenigheid tussen de beleidsniveaus. Nederland, in lopende zaken nota bene, beloofde vorige week ook voor 500 miljoen euro munitie aan Oekraïne, als hulp in de oorlog met Rusland. Dat staat in schril contrast met de Belgische houding: ook hier wordt met de voeten gesleept.

Een luie leerling kan niet hopen op mededogen van de leraars. Belgische politici, op alle niveaus, laten te veel kansen liggen om Europese goodwill te verdienen. Daardoor is er nu geen diplomatieke pasmunt die had kunnen dienen om succesvol te lobbyen voor een aangepaste Europese regelgeving in het stikstofdossier. Het ultieme argument uit eurokritische hoek is dat België een nettobetaler is in de EU en privileges verdient. Ook dat argument is gemakkelijk van tafel te vegen. Belgiës open economie kan maximaal profiteren van haar centrale ligging in de eengemaakte Europese markt. Ons land mag dan rijk zijn, het is te klein om zich te verdedigen. De bijdrage is de prijs voor het lidmaatschap van de EU en geeft geen recht op grote privileges, zullen de grote lidstaten zeggen. We zullen het stikstofdossier zelf moeten oplossen, onze politici mogen geen valse hoop creëren.

Over valse hoop gesproken, het coververhaal van Trends gaat deze week over de mogelijke oplossing voor het Arco-dossier. De 650.000 gedupeerden, overwegend gewone mensen, wachten nog altijd op de compensatie die politici hun destijds hebben beloofd, omdat ze hun belegde spaarcenten in rook zagen opgaan nadat ze mee Dexia hadden gered. Ook in dit dossier speelde een gebrek aan Europese goodwill mee. We hebben het in ons archief nagekeken. Het is de vierde cover die we eraan wijden in tien jaar. Laat het de laatste zijn.

Lees ook: