'Bankentaks is erger dan overwinstbelasting, de spaarder betaalt'

Sebastien Marien Redacteur bij Trends

Redacteur bij Trends 10-10-2023, 11:24 Bijgewerkt op: 11-10-2023, 01:16

De federale regering vond in haar begrotingsakkoord 150 miljoen euro via een verhoging van de bankentaks. Professor Hans Degryse, het hoofd van de onderzoeksgroep Finance van de KU Leuven, vreest dat de spaarder de rekening zal betalen.

De federale regering rekent in haar begrotingsakkoord onder meer op 150 miljoen euro uit de bankentaks. Ze doet dat via een dubbele maatregel: de fiscale aftrekbaarheid van de bankentaks verdwijnt volledig en de heffing wordt progressief, zodat de grootbanken, die veel spaargeld hebben, meer moeten bijdragen.

“In een budgettair moeilijke context is het maar fair dat de banken een bijdrage betalen”, verdedigde minister van Financiën Vincent Van Peteghem (cd&v) de ingreep dinsdag in De Ochtend. Maar ook na de ingreep met de bankentaks wil Van Peteghem de banken onder druk blijven zetten om de rentes te verhogen.

Hans Degryse, het hoofd van de onderzoeksgroep Finance van de KU Leuven, vreest dat de belasting haar doel zal voorbijschieten. “Het idee van de regering was de grootbanken te treffen, omdat die de spaarrente minder sterk hebben opgetrokken. Vandaar komt er een progressieve belasting die banken met een liquiditeit van 50 miljard euro raakt. Maar men verwacht wel dat de spaarrente door die maatregel verder zal stijgen. Ik zie gewoon niet in hoe dat zal werken. Zo betaalt de spaarder indirect de prijs van deze taks.”

Maar zullen grootbanken niet hoe dan ook gedwongen worden om de rente te verhogen om kleinere banken te volgen?

HANS DEGRYSE. “Ik zou eerder het omgekeerde durven te stellen. Kleine banken hebben de spaarrente het meest opgetrokken, maar de kans bestaat dat zij de rente nu minder snel laten stijgen, omdat de grootbanken toch niet zullen volgen. Die banken zien hun kosten toenemen.”

Is dit dan op zijn minst geen betere oplossing dan het idee van een overwinstbelasting dat eerder circuleerde?

DEGRYSE. “Dit kan mogelijk nog slechter zijn voor de sector, omdat het een verhoogde taks is die vermoedelijk zal blijven. De regering heeft vorig jaar tijdelijk de winsten van de energiesector afgeroomd, maar dit lijkt van permanente aard. Welke regering gaat dit ooit opheffen? In België zijn banken al levenslang veroordeeld voor de gevolgen van de bankencrisis in 2008.

“En het progressieve van de heffing is ook een slecht idee. Onze regering ontmoedigt zo bedrijven in ons land – in dit geval financiële instellingen – om te groeien, want dan moeten ze meer bankentaks afdragen. Banken gaan zo ook de rekening maken en hardop de vraag stellen of het nog de moeite is om in ons land actief te blijven. Ik zou er ook niet van schrikken als de bankensector die maatregel zou aanvechten.

‘Ik heb de indruk dat de regering haar beleid in die mate heeft gericht op het succes van de volgende uitgifte van de staatsbon’
Professor Hans Degryse, KU Leuven

Wat had de regering dan anders kunnen doen?

DEGRYSE. “Er is een totaal gebrek aan visie over de toekomst van de financiële wereld in ons land. De kans is groot dat de Europese Centrale Bank (ECB) volgend jaar aan de banken hogere minimumreserves oplegt. Eenvoudig uitgelegd: voor elke 100 euro aan deposito’s moeten ze 5 euro in de reservepot van de ECB stoppen. De kans bestaat dat onze banken volgend jaar zo’n hogere reserve moeten hebben en daarbovenop krijgen ze die bankentaks te verwerken, waarbij ze 17 basispunten moeten afdragen aan de staat. Als er sprake was van visie, dan had de regering meteen een voorwaarde gekoppeld aan de verhoging van de bankentaks.

“Ik heb de indruk dat de regering haar beleid in die mate heeft gericht op het succes van de volgende uitgifte van de staatsbon. De rente zal bij banken door die maatregel niet meer stijgen, waardoor mensen hun geld zullen beleggen in waardepapieren van de staat. De banken langs de andere kant zullen die liquiditeit ook effectief uit handen willen geven. Ze willen niet met de staat concurreren voor spaargeld onder het huidige beleid.”

Bankensector reageert ‘teleurgesteld’

Febelfin, de federatie van de Belgische banksector, reageert kritisch en “teleurgesteld” op de verhoging van de bankentaks die de federale regering doorvoert. Volgens CEO Karel Baert tast de maatregel niet alleen de slagkracht van de banken aan, maar gaat de ingreep in tegen de ambitie van de regering om de banken aan te sporen de spaarrentes op te trekken. Door deze belasting “ontneemt de regering bij de banken de zuurstof om de spaarrente op te trekken”, zei Baert dinsdag in het VRT-radioprogramma De Ochtend.

Volgens Baert staat de maatregel ook haaks op de ambitie van de regering om de banken aan te sporen tot hogere spaarrentes. “Deze maatregel treft de spaarder nog meer. Ze treft de spaarder in de zin dat het gaat om een belasting op het spaargeld. Men ontneemt de banken net de mogelijkheid om de spaarrente op te trekken”, aldus Baert. Hij betreurt dat de federale regering de banken vooral gebruikt om het gat in de begroting te dichten en “geen visie ontwikkelt over de toekomst van de financiële sector”.

Bekijk hieronder het studiogesprek met Febelfin-topman Karel Baert op Kanaal Z