Peter Mertens (PVDA): ‘Een miljonairsbelasting van 1 procent valt toch nog mee’

De radicaal-linkse PVDA, verlost van de oude communistische gewaden, doet het goed in de peilingen. Volgens leden van de regering-Michel is de PVDA de echte aanjager van het vakbondsprotest. Voorzitter Peter Mertens relativeert dat.

Het gebrek aan compromisbereidheid van de Franstalige cipiers en de spoorbonden, het dreigement van de Waalse metallo’s om tot het einde van het jaar stakingsacties te organiseren, het radicalisme van de socialistische overheidsvakbond, ze zouden allemaal terug te voeren zijn tot de PVDA/PTB die de syndicale organisaties is geïnfiltreerd. Volgens PVDA-voorzitter Peter Mertens is die analyse van de pot gerukt. “Zeggen dat één partij achter het protest zit, is onzinnig. Kijk naar de sociale onrust in Frankrijk. Dat is toch niet het resultaat van één partij? De PS zit daar in de regering en de rechtse oppositie is tegen de sociale acties. Neem de cipiersstaking in België. De PVDA telt onder haar leden veel Vlaamse cipiers, die werken. Wij hebben geen regionale werking gericht op de Waalse cipiers. In die ateliers van de NMBS, waar het protest is begonnen, waren geen PVDA’ers aanwezig. En dat verbaast mij niet. De radicaliteit op de werkvloer wordt niet gepolitiseerd, ook niet door ons.”

Meer en meer vakbondsleden zijn wel lid van de PVDA…

Mertens: “Verhoudingsgewijs zijn we de partij met de meeste vakbondsleden. Dat is ons DNA. We zijn een partij van het syndicale en sociale activisme. Wij respecteren de syndicale democratie. Er is veel sympathie voor de PVDA bij het ABVV en ook meer en meer bij het ACV.”

Waarom is het protest nu zo hevig? De regering is toch al meer dan anderhalf jaar bezig?

Mertens:“In december 2014 haalden de taxshift en het verhaal van rechtvaardige belastingen de voorpagina’s. Vorig jaar verschoof het debat naar de vluchtelingen en later naar de aanslagen in Parijs. Maar het ongenoegen over het regeringsbeleid is nooit weg geweest. De wet-Peeters, die de arbeidsduur wil flexibiliseren, is een nieuwe trigger. Wij hebben voeling met de bedrijfsvloer. Uit enquêtes blijkt dat de wet-Peeters een grote bron van ergernis is. Het idee van 45 uur te moeten werken per week heeft woede veroorzaakt. De PVDA heeft dat vroeger gedetecteerd dan andere partijen.”

Moet de regering-Michel weg?

Mertens: “Wij willen inhoudelijke thema’s op de agenda brengen, zoals een herziening van de wet-Peeters. En in het debat over de vermogensbelastingen pleit de partij voor een miljonairstaks. Zulke onderwerpen krijg je niet op tafel met het ordewoord ‘weg met deze regering’.”

Zien we met de stakingen niet de zoveelste Vlaams-Waalse tweespalt? Niet aangenaam voor een unitaire partij, toch?

Mertens:“De provinciale stakingen van eind 2014 waren ook in Vlaanderen een succes. Uit onderzoek van Sam Despiegelaere van de denktank Poliargus blijkt dat de stakingsbereidheid afhangt van de lokale economische situatie. Volgens zijn bevindingen leek Antwerpen wel in Wallonië te liggen en de provincie Luxemburg in Vlaanderen. Het perspectief van de PVDA is de nationale beweging. Ik ontken niet dat er regionale verschillen zijn. En ik zie rechts en dan vooral de N-VA deze situatie gebruiken om de vakbonden en de spoorwegen te willen splitsen.”

Uit de peilingen blijkt dat de PVDA/PTB het nummer drie wordt in Wallonië. In Vlaanderen haalt u net de kiesdrempel. Het verschil blijft groot.

Mertens: “In Wallonië stemde nauwelijks één op de vier mensen voor een regeringspartij. Een andere factor is dat ons Kamerlid Raoul Hedebouw daar zeer populair is. In Vlaanderen is het politieke landschap veel meer verkaveld. Ik wil er toch even op wijzen dat we in 2014 in de stad Antwerpen meer dan 9 procent hebben gehaald. We werken nu aan een doorbraak in de centrumsteden.”

De Nationale Bank kwam onlangs met goed nieuws. Er kwamen vorig jaar netto 41.000 banen bij, tegen 2018 zouden het er nog eens 140.000 zijn. Bovendien zal de koopkracht stijgen. Het gaat economisch niet zo slecht?

Mertens: “De werkzaamheidsgraad van de 15- tot 65-jarigen bedroeg in 2000 61 procent, nu is dat 62,1 procent. Volgens mij is de crisis nog niet verteerd, alle hoeraberichten ten spijt. Overigens, als de regering via een indexsprong en een verlaging van de sociale bijdragen 4 miljard pompt in de bedrijven, dan zijn die 41.000 banen zeer duur. Welke banen creëren wij trouwens? Flexi-jobs en interimjobs? Ik wil niet dat hier hetzelfde gebeurt als in Duitsland. Je kunt 200.000 vaste, voltijdse en goed betaalde banen in stukken hakken. Dan krijg je een miljoen mini-jobs en tijdelijke contracten. De nettocreatie van banen in de maakindustrie blijft laag. En wat de voorspelling van banencreatie betreft: het is in het verleden toch veel hocus-pocus geweest.”

Is er voor u nog plaats voor een vrijemarkteconomie?

Mertens: “De markt is niet vrij wanneer de monopolies de sectoren controleren. Wij zijn kritisch voor het beleid dat enkel rijdt voor transnationale ondernemingen. Multinationals betalen die 33,99 procent vennootschapsbelasting niet, enkel kmo’s doen dat. Dat moet anders, we zeggen dat al acht jaar. En nu nemen andere partijen dat over.”

Uw economische programma is radicaal. U wilt een miljonairstaks heffen. Een vermogensbelasting, terwijl het debat nu enkel over vermogenswinstbelastingen gaat.

Mertens:“Dat komt voor sommigen blijkbaar radicaal over. Maar de vermogensongelijkheid is ook radicaal. De PVDA stelt geen onteigening van multimiljonairs voor. Wij vragen 1 procent op het fortuin boven de 1 miljoen euro. Dat valt toch nog mee. Het plafond ligt op 3 procent voor meer dan 3 miljoen euro. Voor de familie de Spoelberch is 180.000 euro per jaar geen drama. Je moet tegelijk het debat over een vermogenskadaster durven te voeren. Dat is een kwestie van politieke wil. De econoom Gabriel Zucman schat dat er vanuit België 142 miljard euro naar belastingparadijzen is doorgesluisd en dat 80 procent daarvan niet is aangegeven. Ga achter dat geld aan. 81 procent van de Belgen is voor een vermogensbelasting.”

Er is Podemos in Spanje, Syriza in Griekenland, Die Linke in Duitsland en nu met Bernie Sanders zelfs een socialist in de VS. Maar het volkse electoraat kiest ook voor rechts-populistische partijen.

Mertens: “Wij trekken die mensen terug over de Rubicon. De PVDA is geen yuppiepartij, ze werkt in de woonblokken van het Kiel en in Antwerpen, op de Muide in Gent en in de volkswijken van Winterslag. Mensen die vechten voor een minimumloon voelen zich niet meer verdedigd. In de jaren tachtig was de gordel rond Antwerpen rood. De SP haalde er 50 procent. Die mensen zijn door het Vlaams Blok aangetrokken omdat zij zich niet meer aangesproken voelden. Wij verzetten ons tegen de opmerking dat met die kiezers niets meer te doen was. Dat die linkse kiezers in de jaren negentig niet naar ons zijn gekomen, heeft te maken met het feit dat wij een sectaire partij waren. Dat is sinds het congres van 2008 niet meer het geval.”