Nog jaren crisis? ‘De problemen van de banken zijn verre van opgelost’

De sluimerende crisis bij de Amerikaanse regionale banken vertoont veel parallellen met de Savings & Loan-crisis van eind de jaren tachtig. “Het zou best kunnen dat de problemen met de banken ook deze keer jaren aanslepen.”

Analisten verwijzen vaak naar de bankencrisis van 2008 als de GFC, de grote financiële crisis, maar aan het einde van de jaren tachtig trok een minstens even dodelijk spoor door de Amerikaanse bankensector. Zowat duizend financiële instellingen moesten in een periode van vijf tot tien jaar de deuren sluiten of werden begeleid opgedoekt.

De periode ging de geschiedenis in als de Savings & Loan-crisis. De naam komt van het type bank dat in de problemen kwam: savings & loan associations of thrifts, die spaargeld ophaalden om daarmee hoofdzakelijk woonkredieten aan particulieren te verstrekken.

We komen uit een heel lange periode van lage rente en door de snelheid waarmee de Fed heeft ingegrepen, kun je spreken van een renteschok voor de banken. Dat los je niet snel even op’ GERTJAN VERDICKT, KU LEUVEN

Ook nu hangen donkere wolken boven de Amerikaanse banksector. Silicon Valley Bank en Signature Bank gingen over de kop, terwijl First Republic Bank bij JP Morgan werd ondergebracht. De val van First Republic was het tweede grootste faillissement van een retailbank in de Amerikaanse geschiedenis.

Opmerkelijk is dat er veel gelijkenissen zijn tussen de toestand van de Amerikaanse regionale banken vandaag en die van de thrifts meer dan veertig jaar geleden. Maar geen twee crisissen zijn dezelfde, en dus zijn er ook verschillen.

Lees meer…

• Hier over de 3 gelijkenissen en hier over de 3 verschillen tussen deze bankencrisis en de Amerikaanse van de jaren tachtig.
• Opinie: ‘Sla de banken met de juiste stok’

Nog jaren crisis

“Het zou mij niet verbazen als deze crisis jaren aansleept”, zegt Gertjan Verdickt, assistent professor of finance aan de KU Leuven. “We komen uit een heel lange periode van lage rente en door de snelheid waarmee de Fed heeft ingegrepen, kun je spreken van een renteschok voor de banken. Dat los je niet snel even op. Ik denk dat we nog een aantal jaren met argusogen naar de banksector zullen kijken. Tegelijk verwacht ik geen spill-over, zolang de grote banken buiten schot blijven, en dus geen systeemcrisis zoals in 2008.”

Ook Rudi Vander Vennet, professor financiële economie aan de UGent, vreest dat deze crisis jaren kan duren: “Ik kan natuurlijk niet voorspellen of er nog banken zullen omvallen. Maar de situatie is wat ze is: telkens als de rente omhoog gaat, daalt de waarde van de activa die de banken in portefeuille hebben. Uit onderzoeksrapporten maak ik op dat de niet-gerealiseerde verliezen bij de Amerikaanse banken nu al zo hoog oplopen dat ze hun volledige kapitaal zouden opeten, als ze de activa met een latente minwaarde effectief zouden moeten verkopen. Ik kan alleen maar hopen dat de teloorgang van SVB en First Republic andere kleine en middelgrote banken wakker geschud heeft, en dat ze zich intussen via swaps indekken tegen het renterisico. Als dat zo is, moeten ze in principe in staat zijn de crisis uit te zweten.”

Voorlopig lijkt de deposito-outflow bij de banken gestopt, maar veel lijkt af te hangen van het rentebeleid van de Amerikaanse centrale bank. “Geldmarktfondsen kunnen in de VS de hogere Fed-rente aanbieden, en werpen zich op als een alternatief voor deposito’s bij de bank”, aldus Vander Vennet. “Dat kan betekenen dat de banken ofwel een beroep moeten doen op duurdere marktfinanciering, ofwel betere rentetarieven moeten bieden aan hun depositohouders. In beide gevallen kost het hun geld en brengt het hun rendabiliteit in het gedrang.”

Lees verder onder het beeld

Bovendien hebben veel middelgrote Amerikaanse banken een grote blootstelling aan commercieel vastgoed (kantoren, winkelcentra), stelt Vander Vennet vast: “Blootstelling aan vastgoed speelt een rol bij elke financiële crisis. In 2008 was het residentieel vastgoed het probleem, deze keer kan commercieel vastgoed de trigger zijn. De bezettingsgraad van de kantoren zakt, de energiekosten zijn toegenomen, en sommige winkelcentra verliezen hun aantrekkingskracht. Komt daarbij dat, als de rente blijft stijgen, ook de herfinancieringskosten voor de vastgoedbedrijven toenemen. Dat kan de banken met kredietverliezen opzadelen. Kortom, de problemen zijn nog niet van de baan.”

Verdickt denkt dat de Amerikaanse centrale bank daar rekening mee zal houden bij het bepalen van haar rentebeleid: “Ik denk dat we naar een trager tempo van renteverhogingen gaan. De werkloosheid is laag, en de Fed heeft oog voor de potentiële schade die ze aanricht bij de banken. Ook in Europa verwacht ik dat de ECB wat op de rem gaat staan. De rente-mismatch is er ook bij de Europese banken. De situatie is in Europa niet beter onder controle, wel zijn de deposito’s hier stabieler. In de VS zijn de klanten vooral vermogende mensen, die gemakkelijker met hun geld of beleggingen schuiven.”

Vander Vennet wijst erop dat de Europese banken zich beter indekken tegen het renterisico dan hun Amerikaanse collega’s: “De ECB heeft enkele jaren geleden een stresstest gedaan specifiek op het renterisico, en de impact op de kapitaalratio’s viel mee. Maar zeg nooit nooit. Als de rente blijft stijgen, zal de economie afkoelen en zal vastgoed het moeilijk krijgen. Ook in Europa. Het is dan ook zeer waarschijnlijk dat de banken de komende maanden en jaren meer kredietprovisies opzij zullen moeten zetten.”