Belgische economie sputtert: ‘Energieprijzen kunnen industrie in langdurige recessie duwen’

De economische activiteit in ons land is er in het tweede kwartaal slechts met 0,2 procent op vooruitgegaan tegenover de eerste drie maanden. De zwakke groei is vooral te wijten aan de slabakkende industrie. Die onontbeerlijke tak van de economie kreunt onder de gestegen energiekosten, weet econoom Peter De Keyzer.

Het bruto binnenlands product (bbp) – het totaal van alle geproduceerde goederen en diensten – laat in het tweede kwartaal een groei van slechts 0,2 procent zien, zo meldt de Nationale Bank vrijdag in een eerste flashraming. In het eerste kwartaal groeide de Belgische economie nog met 0,4 procent op kwartaalbasis. Eén oorzaak daarvan is de industrie, waarvan de toegevoegde waarde afnam met 1 procent.

Lees verder onder de video

“De industrie doet het al een tijd minder goed”, weet Peter De Keyzer, econoom van Growth Inc. “Het is al ettelijke kwartalen op rij, dus ik denk dat er een aantal factoren zijn die spelen voor België. Ten eerste de hogere energieprijzen. Die zijn hoger dan in de rest van de wereld en dat speelt de Europese industrie parten. Met de huidige energieprijzen in vergelijking met de rest van de wereld zou het wel eens kunnen dat die industrie langdurig in een recessie blijft zitten. Bovendien zie je dat zowel China als de Verenigde Staten naast het energieprijsvoordeel dat ze hebben, nog eens actief industrie proberen te lokken naar hun kanten.”

U doelt onder meer op de Inflation Reduction Act, waarmee de Verenigde Staten een recordbedrag van 369 miljard dollar vrijmaakte voor investeringen in groene energie.

PETER DE KEYZER. “Dat is daar aan gekoppeld uiteraard. Maar ook aan de versnelde regelgeving, zowel in de Verenigde Staten als in China. Die economische grootmachten zorgen ervoor dat vergunningen voor belangrijke projecten in de industrie snel binnen zijn.”

U hint naar de regelgevende bom onder de 3,5 miljard euro dure investering van het chemiebedrijf Ineos in de Antwerpse haven.

DE KEYZER. “Inderdaad. Als je zelfs in deze omstandigheden dit soort state-of-the-art investering niet kunt binnenhalen, dan denk ik dat je voor lange tijd je industrie mag afschrijven. We zien in dit rapport van de Nationale Bank duidelijk de link: zwakke industrie, zwakke economie. Als het structureel zou blijken te zijn, dan zal onze economie structureel verarmen in de komende jaren. Laat ons hopen dat het een cyclische daling is van de industrie, dat die vroeger of later terug aantrekt, maar dat is niet gegarandeerd.”

Dure bouwmaterialen en Duitse stagnatie

Zijn er nog belangrijke oorzaken voor de krimp?

DE KEYZER. “Het tweede element, wat je duidelijk ook ziet in de cijfers, is dat de bouwnijverheid minder groeit dan in het vorige kwartaal. Je kunt ook vermoeden dat de gestegen rente daar voor een stuk een rol in speelt. We hebben ook nogal wat faillissementen gezien in de bouwsector. De bouwmateriaalkosten zijn gestegen, dus dat weegt daar ook op. Maar ook vergunningen spelen een rol. Dus dat is ook een soort van zand in de economische motor.

“Een derde factor die ik zou willen onderstrepen, is dat de Duitse economie is stilgevallen. Die is niet gegroeid in het tweede kwartaal. De Franse deed het iets beter dan verwacht, de Duitse helemaal niet. Maar Duitsland is een locomotief en de Belgische economie hangt daar als een wagon aan vast.

“En dan zie je eigenlijk dat de Belg dankzij de automatische loonindexering degene is die er het meest is op vooruitgegaan van heel Europa in koopkracht, maar dat dat ons toch niet die verwachte economische groei oplevert.”

‘De loonindexering heeft de Belg niet de verwachte economische groei opgeleverd’

Peter De Keyzer

Einde globalisering

De vooruitzichten zijn evenmin positief. Zo zijn er signalen dat de groei in het derde kwartaal verder zal dalen. Een wake-upcall?

DE KEYZER. “We zien regelmatig wel wat slechte cijfers verschijnen. Ik denk dat iedereen voelt dat we in gang moeten schieten. In dit tempo groeit de Belgische economie met 0,8 procent op jaarbasis. Dat is veel te zwak om onze sociale zekerheid en ons hele overheidsapparaat te doen draaien. Op die manier staat onze welvaart onder druk.

“Als je een klein beetje uitzoomt, dan zie je dat een kleine open economie als de Belgische de afgelopen decennia enorm heeft kunnen profiteren van de globalisering, de vrijhandel met de rest van de wereld. Er was eigenlijk een heel goedkope verzekeringspremie die wij moesten betalen voor onze defensie, want de NAVO ging ons toch komen redden. Er was goedkope energie, de toegang tot China…

“Wel, al die zaken die de afgelopen decennia als rugwind fungeerden, zullen nu meer en meer een kopwind worden voor België. Dit zou voor mij een wake-upcall moeten zijn dat we moeten inzetten op onze aantrekkelijkheid als investeringsbestemming. Internationale energieprijzen, daar kunnen we niets aan doen, maar ons investeringsklimaat en de snelheid waarmee we kwalitatieve vergunningen aanleveren: die zaken zouden toch wel hoger op de agenda moeten.”

Lees ook: