Na het stikstofakkoord: dit krijgt de Vlaamse regering ook nog op haar bord

Er mag dan wel een stikstofakkoord zijn, de Vlaamse regering mag in het laatste jaar van haar legislatuur niet uitbollen. Tal van dossiers moeten nog worden afgeklopt, voor het onderwijs, de arbeidsmarkt, het vergunningenbeleid, de investeringen en de begroting. Een overzicht.

Ook al heeft de Vlaamse regering een stikstofakkoord gevonden, dan nog dreigt ze tot de vorming van een volgende beleidsploeg in de zomer of in het najaar van 2024 in een soort van ‘lopende zaken’ terecht te komen.

Het wantrouwen tussen de coalitiepartners, vooral cd&v en N-VA, lijkt te groot om daadkrachtig te kunnen besturen. Nochtans moeten nog op tal van domeinen, bijna allemaal met een sociaaleconomische relevantie, decreten worden goedgekeurd in het Vlaams Parlement en moet de Vlaamse regering uitvoeringsbesluiten aannemen.

Nieuwe eindtermen, aantrekkelijker beroep

Om het beginnen in het onderwijs, de belangrijkste Vlaamse bevoegdheid. Nadat het Grondwettelijk Hof de eindtermen in juni vorig jaar vernietigd heeft, is een nieuwe versie. Die moeten nog worden goedgekeurd in het Vlaams Parlement. Eindtermen bepalen wat een leerling aan het einde van het schooljaar minimaal moet kennen en kunnen. Het Grondwettelijk Hof was van mening dat de eindtermen die voorlagen het grondrecht op vrijheid van onderwijs schenden.

“De nieuwe eindtermen moeten voldoende gefocust zijn op moderne noden zoals STEM, digitale vaardigheden en ondernemerschap. Zo wordt het onderwijsniveau opgekrikt en verhoogt men de kansen van nieuwkomers op de arbeidsmarkt. Dat moet absoluut gebeuren”, benadrukt Frank Beckx, directeur Kennis- en Lobbycentrum bij de Vlaamse werkgeversorganisatie Voka.

Voorts ligt er een decreet voor over het lerarenambt dat hybride carrières mogelijk maakt. Het gaat om maatregelen die de overgang van werknemers van de privé-sector naar het onderwijs versoepelen. Dat moet helpen het lerarentekort aan te pakken.

Lees verder onder de afbeelding

De Vlaamse activeringsagenda

Een tweede werf is de uitvoering van het in juni bereikte Vlaamse werkgelegenheidsakkoord. Onder het motto ‘Iedereen nodig, Iedereen mee’ moet dat het activeringsbeleid verbeteren. Mensen die niet werken en langdurig zieken moeten opnieuw naar de arbeidsmarkt worden begeleid.

Daarbij wordt de ‘aanwervingsincentive’ afgeschaft en omgevormd tot een RSZ-korting, gericht op zowel langdurig werkzoekenden als andere potentiële werknemers die minstens twee jaar niet actief zijn op de arbeidsmarkt, zoals langdurig zieken. De Vlaamse regering en de sociale partners willen van 7.500 re-integratietrajecten in 2022 naar 10.000 dit jaar en 12.000 in 2024 evolueren.

“Daarnaast is nog een oefening rond de werking van de VDAB aan de gang”, zegt Beckx, “De Vlaamse arbeidsbemiddelingsdienst moet wendbaarder worden. De focus lag tot nu op de werklozen, we moeten meer en meer naar de inactieven kijken. Minister van Werk Jo Brouns is begonnen met een doorlichting van de VDAB. Dat maakt deel uit van het kerntakendebat van de instelling. De doorlichting moet voor Voka de basis worden voor een grondige hervorming van de VDAB in de volgende legislatuur.”

Lees verder onder de afbeelding

Meer rechtszekerheid over vergunningen

Inzetten op een beter en rechtszekerder omgevings- en vergunningenbeleid is volgens Beckx eveneens urgent, en niet alleen door het stikstofdossier. “Ik heb het dan over de optimalisering van de omgevingsvergunning. Een conceptnota van februari vorig jaar moet worden omgezet in een decreetswijziging. Er is ook nood aan de modernisering van de procedure voor het milieu-effectenrapport, zodat alles sneller en met meer rechtszekerheid kan verlopen.

“Voorts moet werk gemaakt worden van de uitvoering van het Beleidsplan Ruimte Vlaanderen, zeg maar de bouwshift. Voor de vergunningen is een snellere doorlooptijd en het vermijden van ellenlange juridische procedures prioritair. Denk maar aan de inplanting van windmolens. En tot slot is het cruciaal dat de Vlaamse regering vooruitgang maakt met het vergunningstraject voor Ventilus om de windenergie op zee aan land te brengen en het elektriciteitsnet te versterken.”

Relatief strak begrotingsbeleid aanhouden

Te midden van de politieke vaudeville over het stikstofdossier kreeg de Vlaamse regering de voorbije dagen ook goed nieuws. Volgens de Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen (SERV) is de Vlaamse begroting er beter aan toe dan gedacht. Bij ongewijzigd beleid neemt het Vlaamse deficit dit jaar af met 276 miljoen euro tot 2,65 miljard euro om volgend jaar verder te dalen naar 1,86 miljard euro.

Zonder de uitgaven voor Oosterweel en Vlaamse Veerkracht mee te tellen, zou het begrotingstekort in 2024 voor het eerst sinds de coronacrisis minder dan 1 miljard euro bedragen. Volgens de SERV evolueert Vlaanderen naar een begrotingsevenwicht in 2026 in plaats van in 2027.

“Het wil zeggen dat de Vlaamse regering vooruitziend is geweest en de begroting op koers heeft gezet, maar ongewijzigd beleid is dus een must”, aldus Beckx, “Als je kijkt naar een mogelijk stikstofakkoord, dan weet je dat daar extra middelen voor worden vrijgemaakt, 3,6 miljard euro. Het relanceplan Vlaamse Veerkracht wordt door de Europese Commissie mee gefinancierd, maar mag geen eindpunt zijn.

“Vlaanderen moet ook los daarvan een investeringsmotor blijven. De groene transitie zal heel wat financiële middelen vereisen. Je ziet nu ook dat men er op Europees vlak aan denkt om bepaalde staatssteunregels te versoepelen. Daar zijn we zeer alert voor, want een kleine lidstaat als België of een regio als Vlaanderen heeft niet de diepe zakken van Duitsland en Frankrijk.”

Frank Beckx is blij dat de Vlaamse regering een relatief strak begrotingsbeleid heeft gevoerd maar waarschuwt: “Als je naar een evenwicht wil, dan heb je een volwaardige regering nodig die deze koers aanhoudt. De begroting van 2024 moet door het Vlaams Parlement raken. Het kan toch niet de bedoeling zijn om met voorlopige twaalfden te werken. En het beleid moet je omzetten in uitvoeringsbesluiten. Dat moet op regeringsniveau gebeuren. Een toestand van ‘lopende zaken’ is geen optie.”

Lees ook: