De balans: Vivaldi-coalitie heeft ook niet-economische hinderpalen

Een Vivaldi-regering wordt op de rails gezet. Maar een ontsporing van de trein is niet uitgesloten. De sociaaleconomische kloof tussen de partijen blijft zeer diep. De voorbije week werd bovendien duidelijk dat niet-economische dossiers, zoals identiteit en de verdere liberalisering van abortus, Vivaldi onder druk kunnen zetten.

“Op het moment dat de beurzen weer op winst staan en heel veel banen op de helling staan, is het niet meer dan logisch dat een eerlijke fiscaliteit op de tafel ligt.” Die uitspraak van sp.a-voorzitter Conner Rousseau vorige donderdag in De Ochtend op Radio 1 moest de prijs opvoeren bij de onderhandelingen voor de vorming van een Vivaldi-coalitie. De socialisten, maar ook de groenen, zijn gewonnen voor een vermogenswinstbelasting, waarbij de voorkeur uitgaat naar een meerwaardebelasting op aandelen. Maar extra of nieuwe vermogenstaksen zijn not done voor de liberalen, zeker voor Open Vld.

Open Vld-voorzitter Egbert Lachaert merkt dat de linkerzijde van een Vivaldi-coalitie een aantal sociale toegevingen van N-VA-voorzitter Bart De Wever aan de socialisten tijdens een vorige preformatieperiode als verworven beschouwt. Hogere uitkeringen, een minimumpensioen van 1500 euro, meer geld voor gezondheidszorg en een ‘eerlijke fiscaliteit’ via een vermogenswinstbelasting met als vertrekpunt lagere tarieven (de roerende voorheffing zou dalen) maar een bredere basis. Dat socialisten en wellicht ook groenen niet onder die lat willen gaan, maakt Open Vld zenuwachtig. Een regeerakkoord om iedereen tevreden te stellen is een interessante ontsnappingsroute om geen maatregelen te moeten nemen die voor elke partij zeer pijnlijk zijn. Maar gezien de precaire economische situatie zullen ze snel met de harde realiteit worden geconfronteerd.

Wie is bezorgd om het Vlaamse economische weefsel?

Ondertussen is ook duidelijk dat de groenen de kernuitstap niet zomaar willen laten vallen. Enkele economische standpunten van Ecolo en Groen maken de zaken er niet gemakkelijker op.

In werkgeverskringen werd deze week de druk opgevoerd bij de centrum- en de rechterflank van Vivaldi: een nieuwe regering mag het Vlaamse economische weefsel niet beschadigen. Zo is er bezorgdheid over de mogelijke milieutaksen die de groenen willen invoeren en de belangrijke Antwerpse chemiesector kunnen raken. De verhalen over een kernuitstap doen eveneens alarmbellen afgaan, ook bij CD&V, is te horen. Kan de energiebevoorrading van cruciale industriële sectoren nog worden gegarandeerd? Ook zowaar de PS, die in de bres springt voor de belangrijke Waalse chemiehub in Feluy, stelt zich die vraag.

Als de groenen niet kunnen pronken met de trofee van de kernuitstap, dan zullen ze zich in andere economische dossiers allesbehalve flexibel opstellen. En dan kan een vermogenstaks moeilijk worden ontweken, om nog maar te zwijgen over een andere vorm van spaarfiscaliteit of het minder interessant maken van bedrijfswagens.

Nu al ruzie over de hoofddoek

Zelfs als alle Vivaldi-partijen op economisch gebied allemaal water in de wijn doen, is een nieuwe regering nog geen feit. Deze week werd duidelijk dat ook niet-economische dossiers Vivaldi onder druk kunnen zetten. Sp.a-voorzitter Conner Rousseau verklaarde op de VRT dat nieuwkomers in Vlaanderen die geen Nederlands willen leren hier niet thuis hoorden. Op sociale media werd hij onmiddellijk tegengesproken door Ecolo-kopstuk Zakia Khattabi. Vandaag volgde in de kranten van Sudpresse een interview waarin ze CD&V frontaal aanvalt in het abortusdossier. Dat betekent dat een premier in een Vivaldi-coalitie veel brandjes zal moeten blussen.

En dat is nog niet alles. In Vlaanderen kreeg het weinig aandacht, maar een identiteitsdebat in Molenbeek zorgde ervoor dat het er bovenarms opzit tussen enerzijds de PS en Ecolo en anderzijds de liberalen van de MR. De Molenbeekse gemeenteraad keurde vorige week een motie goed die het dragen van levensbeschouwelijke tekens door het gemeentepersoneel mogelijk maakt. Die motie haalde een meerderheid door de steun van de oppositiepartijen Ecolo, cdH en PTB/PVDA. De MR, die in het schepencollege zetelt, stemde tegen. Partijvoorzitter Georges-Louis Bouchez liet al weten dat zo’n lokale maatregelen niet langer kunnen, omdat ze in strijd zijn met “de neutraliteit van de ambtenaar”.

Elke discussie, zoals die over de hoofddoeken, is voortaan een thema voor de federale regering. Als zo’n heikele thema’s zich verplaatsen naar de Vivaldi-regeringstafel, zijn we op weg naar een nieuw kibbelkabinet.