De balans: sociale media zijn vooral speeltuin voor Vlaamse en radicale partijen

De Vlaamse partijen zijn goed voor 90 procent van de politieke advertentie-uitgaven op Facebook en Instagram. Dat berekende de blogger en socialemediaconsultant Xavier Degraux. Het Vlaams Belang, de PVDA/PTB en de N-VA spannen de kroon. De cijfers voeden het debat over de manier waarop met partijgelden wordt omgegaan.

Tien dagen geleden begon Vlaams Belang-voorzitter Tom Van Grieken aan een wandeltocht van de kust naar Brussel. Onderweg sprak hij met de Vlamingen en polste hij naar hun ongenoegen over wat volgens hen in dit land allemaal verkeerd loopt. De wandeling van Van Grieken kreeg weinig aandacht in de klassieke media, tot op het moment dat de stad Brussel een slotmeeting van het Vlaams Belang in de hoofdstad wou verbieden. Een arrest van de Raad van State hief dat verbod op. Tom Van Grieken en co triomfeerden, vooral met berichten op sociale media als Facebook, Instagram, TikTok en Twitter.

Dat was niet verwonderlijk. Weinig partijen maken dermate gebruik van sociale media om hun boodschap te verspreiden als het Vlaams Belang. De radicaal-rechtse partij en haar achterban lijken zich daar in een soort parallel universum te bewegen, los van de klassieke mediakanalen. Het verklaart wellicht waarom de kiezers van het Vlaams Belang bij een verkiezing zeer trouw blijven aan de partij. De return on investment voor het Vlaams Belang van de investeringen in berichten en advertenties op sociale media is dus groot.

Het mag dus wat kosten. De partij besteedde alleen al de voorbije drie maanden maar liefst 212.000 euro aan advertenties op Facebook en Instragram. Dat cijfer komt uit een analyse die de Franstalige blogger en socialemediaconsultant Xavier Degraux maakte over de uitgaven van de politieke partijen op de socialemediakanalen van Meta.

N-VA steekt Vlaams Belang voorbij

Degraux komt tot een aantal interessante inzichten. De voorbije drie maanden waren de Vlaamse partijen goed voor 90 procent van de Belgische politieke advertenties op Facebook en Instagram, de Franstalige voor amper 10 procent. De zeven Vlaamse partijen met verkozenen in de verschillende parlementen gaven de voorbije drie maanden 1,053 miljoen euro uit. De Franstaligen 108.190 euro. Niet het Vlaams Belang spant de kroon, wel de N-VA met 331.000 euro. Samen zijn die twee partijen dus goed voor iets meer dan de helft van het advertentiebudget dat de Vlaamse partijen besteden. Vooruit staat op de derde plaats met 98.000 euro. Dat is niet verwonderlijk, aangezien voorzitter Conner Rousseau een overtuigde Instagram-adept is. Een aparte vermelding zijn de neocommunisten van de PVDA/PTB waard. Die besteden op Facebook en Instagram 52.000 euro voor campagnes in het Nederlands. Daar komt nog bijna 30.000 euro aan Franstalige advertenties bij.

De analyse van Degraux gaat over de voorbije drie maanden. Men zou kunnen stellen dat het om een momentopname gaat. Maar dat is het niet. De N-VA, het Vlaams Belang en de PVDA/PTB hebben sinds april 2019 12,18 miljoen euro uitgegeven aan advertenties op Meta. Dat is 75 procent van het budget van alle partijen voor posts, berichten en reclame op Facebook en Instagram.

Antikapitalisten sponsoren kapitalisten

Het valt op dat vooral radicale partijen en antisysteempartijen als het Vlaams Belang en de PVDA/PTB van sociale media gebruikmaken. De N-VA kan als beleidspartij weliswaar moeilijk als een radicale politieke formatie worden bestempeld, al is haar oppositie tegen de Vivaldi-regering zeer scherp.

Volgens Xavier Degraux hoeft dat niet te verbazen. “De algoritmen van deze platformen bevoordelen partijen die op een vaak provocerende manier communiceren. Dan komt je bij partijen als de N-VA, het Vlaams Belang en de PVDA uit.”

De omvangrijke budgetten voor campagnes op sociale media doen ook vragen rijzen. De neocommunisten geven royaal geld uit aan Meta, dat door hun partijvoorzitter Raoul Hedebouw als een verwerpelijk kapitalistisch bedrijf wordt afgeschilderd. Het Vlaams Belang zet zich in de markt als een ‘antimondialistische’ partij. Maar wat sluit meer aan bij globalisering dan een wereldwijd sociaal medium als Facebook en Instagram?

Tenslotte geven de omvangrijke bedragen gelijk aan de Leuvense politicoloog Bart Maddens. Die stelt zich al langer vragen bij de manier waarop de middelen uit de partijfinanciering worden aangewend en bepleit een grondig debat daarover. De euro’s voor de advertenties komen deels uit het budget dat eigenlijk bestemd is voor de parlementaire fracties. Die hebben als taak dat geld te gebruiken voor hun werking, meer bepaald om met sterke dossiers oppositie te voeren. Maar blijkbaar is het gemakkelijker of interessanter om te kiezen voor een soort van constante verkiezingscampagne op sociale media.

Lees ook: