De balans: electorale schaduw over Europees voorzitterschap

Met haar kritische uitspraken over de Duitse houding in de oorlog tussen Israël en Hamas veroorzaakte minister van Ontwikkelingssamenwerking Caroline Gennez een kleine diplomatieke rel. Premier Alexander De Croo moest haar vanuit China terugfluiten. Het Belgisch EU-voorzitterschap zal nog meer worden verstoord door electoraal ingegeven uitspraken van ministers.

Het Belgisch EU-voorzitterschap is pas tien dagen bezig en het is al hommeles. In een interview met zusterblad Knack haalde minister van Ontwikkelingssamenwerking Caroline Gennez (Vooruit) fel uit naar de Duitse houding in de oorlog tussen Israël en Hamas. Ze heeft het over onze oosterburen die “zich voor de kar laten spannen van de Israëlische regering die een schaamteloos kolonisatiebeleid voert”. En stelt zelfs: “Duitse vrienden, gaan we weer aan de foute kant van de geschiedenis staan?”

De reactie liet niet op zich wachten. Martin Kotthaus, de Duitse ambassadeur in Brussel, reageerde uitgebreid op X, wat zeer ongebruikelijk is voor een diplomaat.

Hij wijst op het Duitse standpunt over de bouw van Joodse nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever: “Het is illegaal, staat een vreedzaam samenleven in de weg en brengt de tweestatenoplossing in gevaar, die onmisbaar is voor duurzame veiligheid en vrede voor Israëli’s en Palestijnen. Duitsland roept op tot meer humanitaire hulp voor de burgerbevolking in Gaza en heeft zijn humanitaire hulp de afgelopen maanden verdrievoudigd tot 211 miljoen euro.”

Dat is een veelvoud van de Belgische steun. Ondertussen werd Gennez teruggefloten door premier Alexander De Croo (Open Vld), die momenteel op bezoek is in China. Hij wil de plooien duidelijk gladstrijken met Duitsland, dat onze belangrijkste handelspartner is. “Ik denk niet dat wij kritiek moeten geven op andere Europese landen”, reageerde De Croo op Radio 1. Verder wijst de eerste minister erop dat het beter is dat de Europese Unie in zulke materies een eensgezind standpunt inneemt.

Paul Magnette mengt zich

Lees: de profileringsdrang van sommige ministers naar aanleiding van de oorlog in het Midden-Oosten mag stoppen. Overigens benieuwd of Gennez haar betoog bijstuurt, want zo’n reprimande door de premier kan politiek gezien enkel worden gevolgd door excuses of sterke nuanceringen van de eigen uitspraken.

De Croo kan dat soort diplomatieke relletjes missen als kiespijn tijdens het EU-voorzitterschap. Voor hem staat veel op het spel. Hij hoopt zich in de markt te kunnen zetten als een staatsman die boven het gewoel staat. En wie weet helpt een geslaagd EU-voorzitterschap bij de queeste naar een Europese topjob. Alleen: er hangt een Belgische electorale schaduw over het Belgische EU-voorzitterschap.

Politici maken blijkbaar van de gelegenheid gebruik om zich in de aanloop naar de verkiezingen rond internationale thema’s te profileren. Het interview van Caroline Gennez past daar perfect in. Los van een aantal terechte inhoudelijke bedenkingen lijken partijen ter linkerzijde aan een opbod bezig, waarbij eenieder probeert de andere te overtroeven in zijn kritiek op de Israëlische regering.

Dat merk je bij de verkozenen van Groen/Ecolo. Zo wil vicepremier Petra De Sutter (Groen) dat België zich aansluit bij de genocidezaak tegen Israël in Den Haag. PS-voorzitter Paul Magnette, weliswaar geen minister maar een soort schoonmoeder van de Vivaldi-regering, deed vandaag hetzelfde tijdens een interview op de Franstalige TV-zender LN24. Hij heeft het over “een gevaar op genocide in Gaza” en voegde eraan toe dat hij gewonnen is voor economische sancties tegen Israël en het opzeggen van bepaalde samenwerkingsakkoorden. Ook dat is electoraal ingegeven, want zoals diplomaten vaak zeggen: economische sancties hebben één dag een effect, namelijk op de dag dat ze aangekondigd worden en in het nieuws komen. We zijn trouwens nog niet aan het einde van het politieke opbod.

Ook andere geladen thema’s

En dat is vervelend voor premier Alexander De Croo, voor wie het risico bestaat dat hij constant brandjes moet blussen, ook op andere terreinen. Er zijn genoeg electoraal geladen thema’s die een vlot verloop van het Belgische EU-voorzitterschap kunnen hinderen. Het is momenteel relatief stil op dat front, maar wat als een Europees Commissaris zijn of haar ergernis ventileert over de precaire toestand van de overheidsfinanciën in een aantal EU-lidstaten, België voorop? Je kunt er gif op innemen dat een lid van de Belgische regering dan zegt niet gediend te zijn met die kritiek, verwijzend naar de positieve impact van het expansieve beleid op de Belgische economische groei, die boven het EU-gemiddelde zit.

Het was bekend dat het Belgische voorzitterschap geen cadeau zou zijn aan het einde van de regeerperiode. De Croo zal misschien al hebben teruggedacht aan de vorige Vlaamse liberale premier, Guy Verhofstadt, die in de tweede helft van 2001 het Belgische voorzitterschap gebruikte als persoonlijke pr-operatie. Dat was in het midden van de legislatuur 1999-2003, toen de violen in de paars-groene regering gelijk waren gestemd en verkiezingen veraf waren.