De balans: Bouchez wil splitsing budget werkloosheid in de deelstaten. N-VA zal het graag horen

Een regio die erin slaagt het aantal werklozen via activering voldoende te doen dalen, moet daarvoor financieel beloond worden, zegt Georges-Louis Bouchez, de voorzitter van de Franstalige liberalen. Dat komt neer op responsabilisering van de deelstaten en een de facto splitsing van de werkloosheid. Het moet N-VA als muziek in de oren klinken.

“Ik doe een oproep voor financiële responsabilisering van de regio’s. Wanneer een regering een beslissing neemt, dan moet ze daar de budgettaire gevolgen van dragen. Wie betaalt, die bepaalt. Wie bepaalt, betaalt. Zeggen ‘ik heb een hogere werkloosheidsgraad dan Vlaanderen, maar dat heeft geen gevolgen voor mijn begroting of mijn verantwoordelijkheid want het zijn anderen die betalen’, dat is geen responsabilisering. Responsabilisering van de deelregeringen verplicht hen hervormingen door te voeren en een gezond beleid te voeren.”

Dat was geen uitspraak van N-VA-voorzitter Bart De Wever tijdens het Grote Voorzittersdebat van Trends-Kanaal Z en Knack deze week. Neen, het zijn woorden van MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez tijdens de uitzending Puncheurs op de Franstalige commerciële zender RTL-TVI. Bouchez stelt vast dat als er iets misloopt met het activeringsbeleid van een regio, dat weinig gevolgen heeft voor het budget van die deelregering.

Vooral federale kas wint bij minder werklozen

De uitgaven voor het betalen van de werkloosheidsuitkeringen – 6 miljard euro – zijn volledig federaal. Dat moet anders voor de Franstalige liberaal. Een regio die erin slaagt het aantal werklozen te doen dalen, moet daarvoor beloond worden. “Die zou een deel van de besparingen moeten terugkrijgen die dat beleid betekent voor de federale overheid.”

Nu komt een efficiënt regionaal werkgelegenheidsbeleid vooral de federale staatskas ten goede. Minder werklozen betekent minder uitkeringen, en die worden federaal betaald. Meer werkenden betekent meer sociale bijdragen die in de kas van de federale sociale zekerheid terechtkomen. Of de regio’s een doortastend activeringsbeleid voeren, heeft voor hen veel minder gevolgen. Hoogstens voelen ze dat in de middelen die ze via de financieringswet krijgen, omdat die deels gekoppeld zijn aan de fiscale capaciteit van een regio.

Regionalisering deel sociale zekerheid

Georges-Louis Bouchez wil daar dus verandering in brengen met een soort bonus-malus. Wie als deelregering goed presteert krijgt extra middelen, wie de doelstellingen niet haalt zal de kosten voor de hogere regionale werkloosheid deels zelf moeten betalen. “Wanneer een overheid beslissingen neemt, moet ze ook de budgettaire gevolgen ervan dragen”, aldus Bouchez. Dat is dus een responsabilisering van de regio’s, een oude eis van de Vlaams-nationalisten van N-VA.

Meer nog, dit zet de deur open naar de splitsing van de werkloosheidsverzekering. Bouchez zegt het niet met zoveel woorden, maar op termijn komt dit neer op een opdeling van op zijn minst een deel van het budget voor de werkloosheidsuitkeringen. Dat is dus een regionalisering van deze tak van de sociale zekerheid.

In het verleden werden al vergelijkbare voorstellen gelanceerd. En ook die kwamen niet uit de hoek van Vlaams-nationalisten. Het Verbond van Belgische Ondernemingen (VBO) is en blijft een voorstander van een federale sociale zekerheid en werkloosheidsverzekering. Maar de werkgeversorganisatie is er wel voor gewonnen om de budgetten voor de begeleiding en uitkering van langdurig werklozen (meer dan twee jaar) naar de regionale regeringen over te hevelen.

Opening richting N-VA

Dat Bouchez met dit voorstel komt, is verwonderlijk omdat hij zich vaak profileert als een nostalgicus van het unitaire België. Maar tegelijk is het een persoonlijke frustratie dat de werkzaamheidskloof tussen Vlaanderen (77%) en Wallonië (65,2%) groot is en blijft. Zelf vertelt de MR-voorzitter vaak dat hij in zijn geboortestreek de Borinage bij Bergen opgroeide in een straat waar niemand werkte, zijn ouders uitgezonderd.

Politiek-strategisch gezien is de uitspraak van Bouchez op 100 dagen van de verkiezingen een opening richting N-VA. De Franstalige liberaal weet dat hij de Vlaams-nationalistische partij nodig heeft als hij in een volgende federale regering voldoende centrumrechtse accenten wil leggen. Als daarvoor een geste richting regionalisering moet worden gedaan, dan is dat maar zo, moet de MR-voorzitter denken.

Al zal er na de verkiezingen van 7 juni nog veel water naar de zee moeten stromen vooraleer Bouchez en N-VA-voorzitter Bart De Wever on speaking terms zijn. De MR-voorzitter onderhoudt contacten met een aantal N-VA’ers (Theo Francken voorop). Maar De Wever houdt de deur dicht. De burgemeester van Antwerpen is nog altijd boos omdat Bouchez in de zomer van 2020 een basisakkoord tussen hem en PS-voorzitter Paul Magnette heeft gekelderd.

Lees ook: