Loonmatiging en opleiding

De vakbonden voerden deze week actie onder het motto ‘Recht op waardigheid voor de gepensioneerden’. Ze pleiten onder andere voor een verhoging van het minimumpensioen tot minstens 1150 euro netto per maand.

De vakbonden hebben een punt. De Belgische pensioenen behoren tot de laagste in Europa. Maar ze slaan de bal compleet mis als ze tegelijk protesteren tegen de verhoging van de pensioen- en brugpensioenleeftijd en tegen de verlenging van de loopbaan. Een hogere pen-sioenuitkering is pas mogelijk als meer mensen langer werken.

Het pleidooi voor langere carrières vegen de vakbonden steevast weg met de opmerking dat bedrijven niets liever doen dan oudere werknemers als eerste te laten vertrekken. Bovendien worden er veel te weinig 55-plussers aangeworven. Dat klopt, maar dat heeft natuurlijk voor een belangrijk deel te maken met de stelsels van vervroegde uittreding zoals het brugpensioen, die het nog altijd mogelijk maken om voor je zestigste de arbeidsmarkt te verlaten.

Eind dit jaar is het Generatiepact vijf jaar oud. Dat moest de ouderen langer aan het werk houden. Het moment is gekomen om het grondig aan te passen. De vakbonden hebben altijd gezegd dat ze het Generatiepact ten vroegste in 2011 wilden evalueren. Wel, we zijn zover.

Bedrijven proberen bij collectieve ontslagen vooral oudere werknemers via brugpensioen te laten afvloeien. Het is hoog tijd dat ze in zulke gevallen het in Nederland gangbare afspiegelingsprincipe hanteren. Collectieve ontslagen kunnen daar niet langer worden afgewenteld op één leeftijds-categorie, maar moeten in verhouding staan tot de reële leeftijdsstructuur van het bedrijf.

De discussie over de vervroegde uittreding van 55-plussers wordt best al tijdens de interprofessionele onderhandelingen van dit najaar aangevat. Bij de vakbonden bestaat hierover misschien zelfs meer bereidheid dan gedacht. Begin deze maand gaf Claude Rolin, de nummer één van het Franstalige ACV, een interessante voorzet. In een interview met La Libre Belgique dat opvallend genoeg weinig weerklank vond, zag hij er geen graten in om voor 2011-2012 de loonstijging te beperken tot de automatische loonindexe-ring. Voorwaarde is wel dat de werkgevers extra investeren in de opleiding van werknemers. Goed opgeleide werknemers verhogen hun kansen op de arbeidsmarkt, is het argument van Rolin. Ook en vooral voor 55-plussers is dat interessant, want dankzij bijscholing zijn ze langer inzetbaar. Loonmatiging koppelen aan extra opleiding: daarmee slaan de werkgevers twee vliegen in één klap. Ze zien de concurrentiepositie van hun bedrijven verbeteren en beschikken over beter geschoolde werknemers.

Vraag is natuurlijk of de vakbonden geen kat in een zak kopen. Is extra investeren in opleiding niet een te vrijblijvend engagement? Zal dat wel tot resultaten leiden? De Waalse vorser Didier Fouarge, verbonden aan de Universiteit van Maastricht, heeft in verschillende onderzoeken aangetoond dat oudere werknemers die scholing krijgen, effectief langer actief blijven op de arbeidsmarkt. Veel werkgevers gaan er verkeerdelijk van uit dat de return on investment van een opleiding bij oudere werknemers lager is dan bij jongere. Een grove vergissing. De lagere terugverdieneffecten situeren zich net bij de jongeren die veel meer van werk en werkgever veranderen.

Op weg naar moeilijk sociaal overleg blz. 34

visie

Door alain mouton, Redacteur Trends