La vie en rose

Josephine de Beauharnais, de eerste vrouw van Napoleon, koesterde levenslang een passie voor rozen. Na de dood van de keizerin verkommerde de oude rozentuin van het kasteel van Malmaison in de buurt van Parijs. I never promised you a rose garden? Met de steun van het bekende Zwitserse juweel- en horlogemerk Piaget , dat al even verzot is op de mythische bloem, wordt de oorspronkelijke pracht van de tuin nu in eer hersteld.

Malmaison was initieel een klein onopvallend kasteeltje dat in de vergetelheid zou zijn geraakt, ware het niet dat de vrouw van de machtigste fi guur van zijn tijd er haar oog op liet vallen. Toen Josephine en Bonaparte het gebouw in 1799 kochten, was het bijna een ruïne. De jonge architecten Percier en Fontaine stelden voor om alles met de grond gelijk te maken en er een neoklassieke villa neer te zetten.

Uit zuinigheidsoverwegingen gebood de Eerste Consul hen echter om het bestaande gebouw te restaureren. Wie de plek vandaag betreedt, stelt tot zijn verrassing vast dat de architecten de renovatie destijds behoorlijk modern hebben aangepakt. Elk structureel probleem kreeg een technische oplossing die het gebouw meteen ook een nieuwe esthetische identiteit verleende.

In de vestibule bijvoorbeeld, werden de kapotte balken in de bovenliggende vloer niet vervangen, maar plaatsten Percier en Fontaine vier houten pilaren bedekt met stucwerk. Zij verlenen de ruimte de allure van een Romeins atrium. Dankzij een vernuftig mechanisme kon je spiegels in de wanden verschuiven en zo de biljartzaal en de eetkamer omtoveren tot een ontvangstruimte. Overal kwamen dezelfde zwarte en witte vloertegels te liggen, om het geheel een uniforme uitstraling te geven. Kamer na kamer ontdekt de bezoeker staaltjes van vindingrijkheid waarmee de toch wel beperkte ruimte optimaal werd benut.

Het moderne karakter van Malmaison ten tijde van Josephine beperkte zich niet enkel tot het kasteel. Meteen na haar komst gaf de dame des huizes opdracht voor de aanleg van een Engelse tuin. Na 1805 resulteerde dat in het eerste bekende voorbeeld van een ‘landschapstuin’. De aannemer, architect Berthault, hield het niet bij de gebruikelijke grot, fontein en Liefdestempel. Hij creëerde ook uitzichten op bezienswaardigheden buiten het domein, zoals het aquaduct van

Marly of het kasteel van Saint-Germain. In het midden van het grasperk meandert een riviertje naar een verwarmde serre van vijftig meter lang. Daar kweekte Josephine, die gefascineerd was door plantkunde, zeldzame planten die van overal ter wereld werden meegebracht. In Malmaison bloeiden zo’n tweehonderd planten voor het eerst op Franse bodem. De keizerin verzamelde er ook meer dan 250 rozensoorten, haar lievelingsbloem. De collectie gold destijds als de mooiste van Europa, maar jammer genoeg verdween zij samen met haar grondlegster. Gelukkig niet voorgoed!

ROZEN EN DIAMANTEN

Ter gelegenheid van de tweehonderdste verjaardag van de dood van Josephine, in mei 2014, brengt het Nationaal Museum van Malmaison alles in gereedheid om de rozentuin van de keizerin te doen herleven. De uitdaging is niet min, want heel wat soorten zijn ondertussen verdwenen en er bestaat niet veel documentatie over. Gelukkig weten we iets over hun vormen en kleuren aan de hand van de 120 prenten die de Waalse schilder Pierre-Joseph Redouté er in 1805 maakte. Diep verborgen in de kwekerij voltrekt zich dus momenteel een wonder. Als alles goed gaat, zullen er binnenkort in Malmaison opnieuw 750 rozelaars van uit de tijd tussen het Eerste en Tweede Keizerrijk te bewonderen zijn. De plannen worden uitgevoerd in het kader van een ‘schoolproject’ van een lokale tuinbouwschool, het Centre de Formation Professionnelle et de Promotion Horticole de Saint-Germain- en-Laye.

Uiteraard was er een mecenas nodig om het plan fi nancieel te steunen: een rol die Piaget op het lijf geschreven is. Juwelier Yves Piaget heeft altijd al een zwak gehad voor de roos, die hem inspireerde tot meer dan honderd ontwerpen. Een daarvan is de trofee die hij in 1979 voor het Concours de Roses Nouvelles in Genève creëerde: een levensgrote roos in 18-karaatsgoud. Voor wat hoort wat, en kweker Meilland droeg een roos aan hem op waarmee hij drie jaar later de wedstrijd zou winnen. Een roos waarvan de vorm aan een pioen doet denken en die wervelend ontluikt met meer dan tachtig gekartelde bloemblaadjes, uitvloeiend van roze naar zacht paars – een roos die luistert naar de naam ‘Yves Piaget’.

In 2012 viert deze bloemencreatie haar dertigste verjaardag. De onderneming uit Genève onderstreepte dat passend met een prachtige juwelencollectie – ‘Roos’ genaamd. Uiteraard.

Patrick Delaroche