Boekentip voor uw vakantie: toen voetbal echt oorlog was

Op 14 april 1940 debuteert de 17-jarige Guy Thys in het eerste voetbalelftal van Beerschot. De man die later de legendarische bondscoach van de Belgische nationale ploeg zou worden, kreeg vroeger dan verwacht de kans zich te meten met de voetbalelite. Dat kwam doordat veel basisspelers ontbraken. Ze zaten in militaire kazernes. Ze waren al maanden gemobiliseerd, want België vreesde een Duitse inval. Minder dan een maand later was het zover. Een van de Duitse soldaten die daarna deel uitmaakte van de bezettingsmacht in België, was Helmut Schön. Hij zou in 1974 als bondscoach van West-Duitsland wereldkampioen worden.

Het zijn enkele van de honderden anekdotes die Kurt Deswert vertelt in zijn boek over de geschiedenis van het Belgische voetbal tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het is het resultaat van diepgaand onderzoekswerk in binnen- en buitenland. Over het België van die periode zijn al een paar boekenkasten vol geschreven. Deswert vult met zijn boek een lacune in de geschiedschrijving over sport en oorlog.

De Nederlandse bondscoach Rinus Michels zei ooit dat voetbal oorlog was. Dat gold zeker ook voor de sport tijdens de tweede wereldbrand. De spanningen eigen aan de oorlog drongen door tot in de kleedkamers. Tijdens de bezetting werd een soort noodcompetitie georganiseerd en een dissidente Vlaamse voetbalbond die collaboreerde met nazi-Duitsland probeerde de Belgische voetbalbond te overvleugelen. Dat mislukte. Wel trad in die periode een Vlaamse nationale ploeg aan die hier in duel ging met een elftal van de Wehrmacht en ook in Duitsland wedstrijden speelde. ‘Het Vlaamsch elftal’ werd opgehemeld door de collaboratiepers. Vedetten als Bernard Voorhoof en Raymond Braine maakten er deel van uit.

Deswert besteedt ook uitgebreid aandacht aan de voetballers die deel uitmaakten van het verzet. Zoals Jean Brichaut en Jean Capelle van Standard Luik, die Engelse vliegeniers het land uit hielpen te smokkelen. Ten slotte bleef de voetbalwereld evenmin gevrijwaard van de Jodenvervolging. Zo was Hugo Fenichel, de Joods-Hongaarse trainer van Cercle Brugge, een van de 6 miljoen joden die zijn omkomen in de Holocaust. Marc Cohen, de doelman van Schaarbeek, ontsnapte als bij wonder aan de gaskamers.

Kurt Deswert, Schwalbe. Het verzwegen verhaal van het Belgisch voetbal tijdens WO II, Borgerhoff & Lamberigts, 330 blz., 29,99 euro