Boekentip voor uw vakantie: de Vredeskoers, ‘de Ronde van Frankrijk achter het IJzeren Gordijn’

Als Ronde van Vlaanderen-winnaar en tweevoudig Ronde van Frankrijk-laureaat Tadej Pogacar een halve eeuw geleden was geboren, hadden we hier nooit van hem gehoord. De Sloveen zou toen het mooie weer hebben gemaakt in de Vredeskoers, dé meerdaagse wielerwedstrijd aan de andere kant van het IJzeren Gordijn.

In West-Europa enkel bekend bij fervente wielerfans en nu van de kalender verdwenen, maar tijdens de Koude Oorlog een van de belangrijkste sportevenementen in het Oostblok. Steven Bulté haalt ‘de Ronde van Frankrijk achter het IJzeren Gordijn’ uit de vergetelheid. De kapstok voor zijn boek is Marcel Maes, in 1967 de enige Belgische eindwinnaar van de wedstrijd, die startte in Warschau en na 16 ritten via een omweg in de DDR eindigde in Praag. Maes was een amateurwielrenner, want aan de Vredeskoers mochten geen profs deelnemen. Betaald worden voor sportprestaties was ‘westers kapitalisme’. Aan de start van de Vredeskoers stonden enkel West-Europese amateurploegen bestaand uit twintigers, terwijl de deelnemers uit het Oostblok een stuk ouder waren en ondanks hun amateurstatuut heel professioneel werden begeleid, dopingprogramma’s incluis. Niet verwonderlijk dat renners uit de Sovjet-Unie, de DDR en Polen (bijvoorbeeld Ryszard Szukowski, de ‘Poolse Eddy Merckx’) de wedstrijd domineerden.

Dat maakte ook deel uit van de communistische propaganda: de eigen renners waren beter dan de West-Europese en dus moest het socialistische systeem wel performanter zijn. De Vredeskoers was een politiek geladen evenement. De naam verwees naar de wens van de Oostbloklanden om in vrede te leven met het in hun ogen ‘imperialistische’ Westen. Men pochte dat de Vredeskoers meer toeschouwers op de been bracht dan de Tour de France. Alleen: wie thuis bleef, dreigde verdacht te worden van westerse sympathieën.

Het boek is meer dan het verhaal van de wielerwedstrijd alleen. Bulté fietste zelf een groot deel van het parcours af en brengt ook verslag uit van zijn tocht door een streek die zwaar geleden heeft tijdens de donkerste dagen van de 20ste eeuw. Het door de nazi’s en communisten economisch leeggezogen Polen, het vroegere Oost-Duitsland dat nog worstelt met zijn verleden en Tsjechië dat een speelbal van de grootmachten was.

Steven Bulté, Vredeskoers. De ronde van de witte duif, Ertsberg, 202 blz, 27,50 euro