Over het oostfront tijdens de Tweede Wereldoorlog is al heel wat gepubliceerd, maar toch bleef historicus Philip Vanquaethem wat op zijn honger zitten. Wat ontbrak, vond hij, was een analyse van de militaire ‘avonturen’ van de Vlamingen die aan Duitse zijde in Rusland gingen vechten. Dat is het opzet van Vlaamse leeuwen, Duitse bevelen.
De betrokkenheid van Vlamingen, Walen en andere Europese vrijwilligers is een strijd die nagenoeg samenvalt met de hele oorlog. Zodra Operatie Barbarossa tegen de Sovjet-Unie in juni 1941 gelanceerd werd, begon de rekrutering. Het moest een relatief korte campagne worden, dacht iedereen van Brussel tot Berlijn. Quod non.
Vanquaethem beschrijf de geschiedenis van het Vlaams Legioen, dat in de strijd geworpen werd in het najaar van 1941 tot in de lente van 1943. De beginfase van het Legioen verliep rommelig, Maar al snel kwam de focus op opleiding en strijd te liggen. Het weinige krediet dat de Vlamingen aanvankelijk kregen, groeide stelselmatig. Ze ontpopten zich tot een hardnekkige en koppige gevechtseenheid.
Er bestaat een mythe dat de Duitse Wehrmacht als een mes door de Russische boter sneed tot het fout liep in Stalingrad. In werkelijkheid, en dat blijkt erg goed uit dit chronologische overzicht, was de weerstand erg groot. De eerste negen dagen van de campagne incasseerden de Duitsers al een verlies van 95.000 manschappen. Een uitputtingsslag zou volgen.
Aan de totstandkoming van het boek gingen jaren aan onderzoek vooraf. Vanquaethem doorzocht verschillende archieven, ook in het buitenland. Het was een titanenwerk.
De auteur vermeldt een aantal politieke elementen kort, maar eerder om een zekere context te scheppen. Het vroege sneuvelen van Reimond Tollenaere bijvoorbeeld, gevallen onder Spaans friendly fire. Zijn dood creëerde een leemte in het Legioen die nooit meer ingevuld raakte. De Spanjaarden die vaak naast of met het Vlaams Legioen vochten, maken geen goede beurt. Het opvolgen van bevelen was niet hun sterkste kant, ze hadden ook een broertje dood aan wachtlopen. Na de slag bij Krasny Bor was het afgelopen met het Vlaams Legioen. Het leed verschrikkelijke verliezen, waardoor het de facto niet meer bestond.
Philip Vanquaethem, Vlaamse leeuwen, Duitse bevelen. Het Vlaams Legioen aan het Oostfront, Antwerpen, Ertsberg, 2023, 424 blz., 44,95 euro
Tijdens de zomervakantie publiceert Trends elke maandag en vrijdag een boekentip op zijn website. U vindt ze allemaal hier.
Boekentips van Trends voor aan het zwembad of op het strand
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier