Hush Puppies en Albert II

Frans Crols

Een aardige soeverein draagt mooie schoenen. Wedden dat de koning van België Hush Puppies in de kast heeft? Het zou hem excellent bekomen om de geschiedenis van deze schoen te lezen. De historie van Hush Puppies opende alvast de ogen van Malcolm Gladwell, de auteur van The Tipping Point (Little, Brown & Company, 2000). Het kantelmoment voor Hush Puppies viel begin 1995. De Amerikaanse suèdeschoen met de crêpezool en de bassethond als logo was haast dood. Jaarlijks kochten provinciaaltjes nog 30.000 paar. Wolverine, de fabrikant, overwoog om de winkeldochters in te laten slapen. Tot … verbaasde medewerkers van Hush Puppies tijdens een modereportage hoorden dat de klassieker plots hip was in de clubs van downtown Manhattan. Meer modemakers bedelden schoenen bij Wolve- rine. Eind 1995 werden er 450.000 paar verkocht, in 1996 viermaal meer en in datzelfde jaar ontving Hush Puppies de prijs voor beste accessoire van de Council of Fashion Designers. De schoenen blijven een waarde in de garderobe van elke trendy Amerikaan.

Wat is de les van dit en tientallen andere verhalen in The Tipping Point? Dat ideeën, producten, boodschappen en gedragingen zich verspreiden als virussen. De heropstanding van Hush Puppies en het vallen van de moordcijfers in New York – dat ging evenmin geleidelijk, zij bewogen jarenlang niet en vielen vanaf 1993 met een bons – zijn kantelmomenten. Niemand adverteerde om de trendsetters aan te sporen Hush Puppies te kopen; niemand convoceerde de maffiabazen om hen te bidden hun Colts in de Hudsonrivier te smijten. Malcolm Gladwell rook een trend en schreef een bestseller, die verhelderend is voor economische, politieke en maatschappelijke ontwikkelingen. Ze zijn verwant met epidemieën en hebben drie kenmerken: er is een besmetting, kleine oorzaken hebben grote gevolgen en de veranderingen gebeuren zeer snel.

Een wereld die de regels van een epidemie volgt, is niet voorspelbaar en rechttoe rechtaan. Een virus dat zich verspreid onder de mensen dubbelt en verdubbelt aan een hoog tempo. Na 1999 was CD&V een kadaver. Dat duurde tot 2003, toen kwam het kantelmoment en steeg hand over hand de weerzin voor de ‘brede volkspartij’ VLD en haar hyperkinetische voorman. Vandaag scoort het kartel CD&V-NVA bij meer dan 30 % van de kiezers.

The Tipping Point is de kritische massa, de drempel, het kookpunt. Hoe bereik je The Tipping Point in de politiek? Door de handelingen, de vaardigheden van drie soorten mensen zo toont Gladwell. De drie types zijn: ‘connectors’ (netwerkers, type Remi Vermeiren); ‘mavens’ (cijferaars, type Juul Hannes) en ‘salesmen’ ( verkopers, type Bart De Wever).

Waarom zijn de Hush Puppies in het paleis van Albert II wandeldingetjes om peinzend te haten? Omdat wat gebeurde met de suèdeschoenen, nu ook hier, vandaag gebeurt met de epidemische verspreiding in de Vlaamse bovenlaag – andere lagen zullen volgen via klassieke doorsijpeling – van de grote goesting om eens en voorgoed de rekening te vereffenen met België. Dat kan misschien nog op een confederale wijze, maar dag na dag wordt waarschijnlijker dat de politieke eindstrijd is ingeluid voor twee onafhankelijke landen en een transitzone. De transitzone Brussel was jarenlang een reden om het niet te doen. Velen beseffen in Vlaanderen die stad kwijt te zijn en zeggen: “Foert!” De stuitende domheid waarmee van Hof tot Franstalige elite uur na uur excuses gevraagd worden voor een democratische meerderheidsbeslissing volgens alle regels, jaagt een golf van afkeer door de meerderheid van de Vlaamse politieke klasse. De burgemeester van de faciliteitengemeente die de Vlamingen uitriep tot vijanden en ei zo na de historische zin van Wilfried Martens, “Geef ons wapens”, herhaalde, vertelt exact wat Didier Reynders, Joëlle Milquet en Elio Di Rupo menen.

Wat is de logische reactie in Vlaanderen? Een Hush-Puppieskantelmoment. Eergisteren waren er 10.000 Vlamingen die zich publiek independentist durfden te noemen, gisteren waren het er 20.000, vandaag 40.000, morgen 80.000, overmorgen 160.000 en voor het einde van november is het iedereen behalve de kabouters van Groen! en tien vleiers rond Caroline Gennez. Waar zal een geschiedkundige in 2020 de kiem van The Tipping Point voor de Vlaamse en de Waalse onafhankelijkheid vinden? Ergens tussen de publicatie van het Manifest van de denkgroep In de Warande (eind 2005) en de RTBF-docufictie. Wat er sinds de koningswoorden van vorige week en vandaag gebeurde, komt daarbovenop en staat gelijk met het uitbreken van politiek aids, zonder medicamenten.

de auteur is directeur van trends