HP werkt aan zijn comeback

Hewlett-Packard is in volle bezuinigingsperiode op zoek naar groei. In België ging de hakbijl fors in het personeelsbestand, maar countrymanager Geert Rottier heeft vertrouwen in de toekomst. “Bedrijven gaan investeren in nieuwe technologie.”

Fantastisch”, antwoordt Geert Rottier op de vraag hoe hij zich voelt na vijf maanden in de functie van countrymanager Belux bij Hewlett-Packard. Hij kent HP wel al langer. Rottier begon er in 2000 in de softwareverkoop. “Dit is een heel leuke periode om bij HP te zijn. Dat we een transformatie doormaken, is geen geheim. Maar nu zien we stelselmatig waar die transformatie naartoe gaat, zowel in technologie als in organisatie.”

Niet alleen het management begint het licht te zien bij HP. Op de beurs is het aandeel van de 75-jarige Silicon Valley-pionier met 80 procent gestegen sinds Bloomberg op 1 mei 2013 Meg Whitman uitriep tot “meest onderpresterende CEO” — afgemeten aan de koersevolutie van het aandeel, vergeleken met de S&P 500. Sindsdien steeg het aandeel HP meer dan drie keer sneller dan de index.

De reden is dat HP zijn kosten terugdringt. Meg Whitman windt er geen doekjes om. De verwachte verbetering van de winst per aandeel bij HP komt niet noodzakelijk van groei, maar van efficiënter werken in de divisie Enterprise Services. Dat is de grote, weinig rendabele HP-afdeling die de informatica van grote klanten beheert.

De grootste besparingen voert HP door bij het personeel. Op 23 mei 2012, acht maanden na haar overstap van eBay naar HP, kondigde Whitman haar ‘2012 Plan’ aan. Tegen 2014 moest 8 procent van het personeel weg: 27.000 jobs. Sindsdien is dat aantal opgelopen tot “mogelijk” 50.000. In 2015 zal daarmee 14,3 procent van de 349.600 jobs van eind oktober 2011 bij HP verdwenen zijn.

Klappen in België

België deelt in de klappen. Een sociaal akkoord schrapte in maart vorig jaar 265 van de 2002 vol- en deeltijds tewerkgestelden (cijfer per 31 oktober 2012) bij HP Belgium, dat ook Luxemburg bedient. De laatste van die afvloeiingen gebeurden deze zomer. De huidige ronde, aangekondigd in mei, is zwaarder: 300 functies op een totaal van 1803 werknemers eind oktober 2013. Als er geen verdere ontslagen meer komen, heeft HP Belgium in minder dan drie jaar 28 procent van zijn werknemers zien vertrekken.

Daarmee is HP Belgium dubbel zo hard getroffen als HP wereldwijd, mogelijk net omdat de Enterprise Services-divisie erg belangrijk is in ons land. Ze gaat goeddeels terug op de peperdure overname van de outsourcingspecialist EDS in 2008. Die had toen in België meer werknemers dan HP zelf (1562 tegen 1260). Vlak vóór die overname won EDS nog het Vlaamse outsourcingcontract, goed voor 582 miljoen euro over zeven jaar, waarvan weliswaar 20 procent voor partner Telindus.

De Enterprise Services-afdeling is hier wel rendabel, onderstreept countrymanager Geert Rottier. “Anders hadden we nooit de investeringen gedaan om bijvoorbeeld het contract met de Vlaamse overheid te vernieuwen.” De tandem HP-Belgacom won dat raamcontract, dat uitzicht geeft op 563 miljoen euro omzet over zeven jaar, weliswaar met 30 procent voor Belgacom deze keer.

De omzet van HP Belgium ging vorig boekjaar met 10 procent achteruit tot 838 miljoen euro, de derde daling op rij. Prijserosie op pc’s is één reden, de boekhoudkundige verschuiving van bestellingen van een grote HP-partner naar HP Nederland een andere. Maar HP Belgium boekte volgens de jaarrekening ook 11 miljoen minder omzet doordat de vestiging “minder interne kosten naar andere groepsbedrijven doorrekende”. HP zelf koopt met andere woorden minder diensten bij zijn Belux-filiaal. In 2012 waren die prestaties nog goed voor een stabiele 145 miljoen euro.

Meer offshoring

De vakbonden zien de omzetdaling met lede ogen aan. “HP verliest hier en daar contracten of stoot zelf contracten af, maar het overgrote deel van de ontslagen is het gevolg van een transfer van activiteiten naar Oost-Europese landen zoals Polen, Bulgarije en Roemenië”, meent Geert Haverbeke, adjunct-secretaris van de socialistische vakbond BBTK.

Volgens Geert Rottier van HP Belgium vangen “heel veel automatisering” en “soms offshoring” de gaten op die door de ontslagrondes vallen.

Mike Nefkens, de verantwoordelijke voor de Enterprise Services bij HP, maakt er geen geheim van dat volgens hem te weinig werk in Europa aan goedkope landen wordt uitbesteed. Aan analisten van Morgan Stanley vertelde hij in juni dat hij focust op kosten en “uitdagingen aanpakt in Europa, waar HP meer onshore werkt dan zijn concurrenten”.

Nefkens komt uit EDS en was voordien drie jaar baas van de Europese Enterprise Services-tak van HP. Volgens Morgan Stanley zei hij ook dat “de dienstenindustrie verandert. De voorbije tien jaar draaiden rond virtualisering (het efficiënter gebruiken van computers, nvdr) en arbitrage tussen arbeidskrachten. De volgende tien jaar zullen draaien rond automatisering en het compleet elimineren van arbeidskracht.” Nefkens wil de bedrijfswinstmarge in diensten op termijn naar “7 tot 9 procent” brengen, tegen 4,1 procent nu.

Focus op de toekomst

De koerswinst van HP teert echter niet alleen op strikte kostencontrole. “Innovatie leeft bij HP”, onderstreepte Meg Whitman, verwijzend naar een reeks producten in pc’s, servers, cloud en printing die HP in de pijplijn heeft. Het O&O-budget is in de eerste negen maanden van boekjaar 2014 opgetrokken tot 3,1 procent van de omzet, tegenover 2,9 procent een jaar geleden. Tegen 2018 belooft HP de computermarkt op zijn kop te zetten met The Machine. Het wordt een familie van apparaten met een ongehoord compacte rekenkracht, een nieuw besturingssysteem, onderdelen die optisch met elkaar communiceren en met een nieuw type permanent geheugen. The Machine moet beleggers doen vergeten dat HP de smartphone- en de tabletrage heeft gemist.

The Machine helpt om HP te typeren als een bedrijf met groeiperspectieven. Dat doet Meg Whitman ook met haar inzet op de hypes van het moment: cloud, mobiliteit, beveiliging en big data (omzetten van gigantische hoeveelheden gegevens in kennis). Daar is nog werk voor de boeg, geeft de CEO toe. Stuk voor stuk zitten die in de softwaredivisie, waar ze in mei een nieuwe manager benoemde en die in het afgelopen kwartaal achteruitging.

In België heeft Geert Rottier er vertrouwen in. “Dit jaar verloopt zoals verwacht. De uitdaging is België te onderscheiden in de HP-groep. Onze loonkostenhandicap is een feit, maar we hebben ook onze meertaligheid en ons cultureel aanpassingsvermogen. Redelijk wat Belgen maken internationaal carrière in de groep. In sommige segmenten is België sterk en gebeurt er ook meer en meer automatisering. Onderzoek & ontwikkeling in farmaceutische bedrijven is een interessant werkterrein voor big data. En zo zijn er nog.”

Bovendien staan Belgische bedrijven volgens Rottier op het punt grote investeringen te doen in nieuwe technologie. “België heeft typisch redelijk wat early adopters, maar dan volgt eigenlijk een heel lange periode van weinig brede acceptatie. Plotseling komt dat dan op gang. Je voelt dat het nu echt gaat beginnen in België. Dat maakt me enthousiast.”

BRUNO LEIJNSE, FOTOGRAFIE EMY ELLEBOOG

The Machine moet beleggers doen vergeten dat HP de smartphone- en de tabletrage heeft gemist.