Geen verborgen agenda’s

De Bel20 bloedt. Zoals elders in de wereld krijgen de financiële instellingen de hardste klappen. Terecht. Vele banken hebben zich, zoals alom geweten, in nefaste financiële avonturen laten meeslepen en verdienen een afstraffing. Het non-communicatiebeleid dat de meeste banken voeren over hun huidige toestand, en het onderlinge grote wantrouwen wijst er op dat ook zij zelf denken dat er nog meer verliezen zullen worden genomen. Aan de andere kant weten de bankiers dat het, in de huidige marktomstandigheden en onder de IFRS-boekhoudregels, moeilijk is een stand van zaken te geven die binnen twee weken nog valabel is.

De gereputeerde hefboomfondsmanager Bill Ackman gaf vorige week vanuit de Verenigde Staten het Belgische Dexia een beursklap van 6 %. Volgens Ackman zou FSA, de Amerikaanse dochter van Dexia, nog meer kredietverliezen in petto hebben dan eerder aangekondigd. Zijn straffe taal noopte onzekere beleggers tot verkopen. En terwijl Dexia zijn koers zag dalen, zag Ackman zijn winst stijgen. Immers, hij had geshort op het aandeel Dexia waardoor een koersdaling hem dus alleen maar winst opleverde. Dexia reageerde enkele dagen later met een nieuwe financieringsoperatie, maar de koers bleef dalen.

Niemand kan hedge funds verwijten dat ze opportunistisch tewerk gaan. Het is hun missie. Ze zoeken de uitdagingen op de markt en spelen er gretig op in. Het is aan de andere marktpartijen om ervoor te zorgen dat ze geen steken laten vallen. De fondsen maken over het algemeen gebruik van afgeleide financiële producten. Daaronder vallen niet alleen de eenvoudige derivaten zoals opties of futures, maar ook voor het gros van de mensen onbegrijpelijke producten als collars en swaptions. Als ze investeren in de meer reguliere producten dan kopen ze zelden een gewoon aandeel, maar wel zaken als asset-backed securities en distressed of high yield bonds. Net als hun agenda is hun investeringsbeleid voor buitenstaanders dus meestal ondoorzichtig of onbegrijpelijk. Of allebei.

Hedge funds ontsnappen vaak en graag aan controle. In de Verenigde Staten kunnen ze een beroep doen op een uitzonderingsbepaling om niet als beleggingsfonds beschouwd te worden. Meestal vestigen ze zich op zogenaamde offshorelocaties zoals de Cayman Islands, Bermuda of de Bahama’s. Niet alleen levert hun dat fiscale voordelen op, ook de toezichthouders stellen over het algemeen weinig vragen. Terwijl God en ‘klein Pierke’ bedolven worden onder beursreglementeringen, ontwijken hedge funds dus de autoriteiten. Zelf hebben ze ooit nagedacht over zelfregulering, maar verder dan denken kwam het nooit. Hun uitzonderingspositie is merkwaardig. Hedge funds zijn partijen die bulken van geld dat ze vaak leenden van banken. Hun winsten, maar zeker hun verliezen, kunnen dus veel andere partijen besmetten. Bij falen kunnen zij een systeemrisico veroorzaken. De eerste tekenen van de huidge financiële crisis kwamen van twee hefboomfondsen van Bear Stearns die in de problemen kwamen. Tegenstanders van regulering argumenteren dat de meerderheid van de hedge funds zijn risico’s voldoende ingeschat en ingedekt heeft. De uitzonderingen mogen dus de regels niet bepalen. Toch heeft het faillissement van LCTM in 1998 voldoende aangetoond welke impact één hefboomfonds op de kapitaalmarkten kan hebben.

Het kortwieken van het investeringsbeleid van de hegde funds is onzinnig, maar hun verborgen agenda’s zouden wat transparanter mogen. Als een investeerder een bepaald percentage neemt in een beursgenoteerd bedrijf heeft hij een meldingsplicht. Op financiële markten waar afgeleide producten een steeds prominentere rol spelen, mag deze meldingsplicht doorgetrokken worden. Hedge funds en andere partijen die belangrijke posities in afgeleide producten nemen, moeten dit dadelijk communiceren. Criteria tot het verschaffen van informatie kunnen het nominale investeringsbedrag zijn of ze kunnen opgelegd worden in functie van het eigen vermogen van de investeerder of in functie van de marktwaarde van het afgeleide product.

Transparantie moet hun werking niet verhinderen: als hedge funds recht in hun schoenen staan, zal de markt hen volgen. Maar door de transparantie kan het geviseerde bedrijf of sector dadelijk met gelijke wapens terugvechten en een eerlijke strijd aangaan. De verplichte communicatie zou veel (kleine) beleggers ook meer inzicht verschaffen in het hoe en waarom van bepaalde marktbewegingen. Rapporten die de wereld worden uitgestuurd, kunnen zo openlijk gekoppeld worden aan het investeringsbeleid van de achterliggende partij en zijn agenda. Het is dan aan elke belegger om de partij te volgen die hij het meest geloofwaardig acht. (T)

de auteur is adjunct-hoofdredacteur.

An Goovaerts