EUROPEES KARTEL

POSTERIJEN TEGEN VRIJE MARKT.

Momenteel staat de positie van de De Post ter diskussie wat de financiële produkten betreft. Maar wat met de core-business, die 41 miljard frank omzet haalt : de postdienst ?

Het internationale postbedrijf kent sterke overheidsmonopolies en volgens de Europese Kommissie heuse kartelvorming.

Postdiensten zijn bijna steeds een zaak van de overheid. In België is De Post sinds 1992 een autonoom overheidsbedrijf. Die “autonomie” nemen critici met een korrel zout. De 12 gewone bestuursleden (voorzitter Etienne Mangé, SP) en de 6 bestuurder-direkteurs (voorzitter Joseph Becco, PS) zijn politiek benoemd. De PS heeft 7 van de 18 mandaten (CVP : 4 ; SP : 3 ; PSC : 2 ; VLD en VU elk 1). In oktober e.k. wordt de helft van hen vervangen. “Ik zal de minister voorstellen dat ze worden herbenoemd, ” zegt Mangé. “Dit is geen cadeau voor bewezen diensten. Ze leveren gewoon goed werk. Bij De Post spelen politieke, noch taalkundige invloeden een rol. Dat is uniek in België. “

De 45.500 personeelsleden van De Post waren in 1993 goed voor een omzet van 60 miljard (winst : 515 miljoen, cash flow : 2,2 miljard).

Als tegenprestatie voor de verlaagde tarieven voor tijdschriften, verkiezingsdrukwerk en dergelijke meer betoelaagde de overheid De Post met 5 miljard. Het bedrijf ontving nog eens 10 miljard als tegenprestatie voor allerlei opdrachten (zoals het innen van boetes) en het doorschuiven van het debet van postchequetransakties (100 miljard) naar de schatkist.

Mangé ontkent formeel dat minister Maystadt heeft gedreigd deze vergoeding na 1996 (in een nieuw beheerskontrakt) met 2 miljard te verminderen, als De Post ING als partner koos. Mangé : “ING was de beste optie in het geval van een privatizering. Maar daarvan is, zolang ik voorzitter ben, geen sprake. Wij willen geen autonome bank worden. We beperken ons dus tot het verdelen van de produkten van Royale Belge en Generale Bank. “

MONOPOLIE.

Postdiensten hebben in de meeste landen een monopolie voor de “gereserveerde gebieden”. Dit zijn gepersonalizeerde brieven (dus reklame, noch drukwerk) onder een bepaalde waarde of gewicht (in België de facto 250 gram), die exclusief voor de posterijen zijn bestemd. Mangé : “Iedereen, of hij nu in Veurne of Brussel woont, mag aan eenzelfde redelijke prijs gelijkwaardige prestaties van De Post verwachten. “

Privé-koerierdiensten klaagden de monopoliepositie aan bij de Europese Kommissie. De twee betrokken direktoraten-generaal geraken het niet eens : DG 4 (Konkurrentie) wil veel verder gaan met de liberalizering dan DG 13 (Telekommunikatie).

Bij gebrek aan vergelijking kan de efficiëntie van de publieke postdiensten moeilijk worden bestudeerd. Negen op tien leden van FEDIM, dat de Europese direct marketing-bedrijven vertegenwoordigt, meent dat de vrijmaking de kwaliteit van de postdiensten zou verbeteren. 78 % rekent dan op lagere prijzen.

De beroepsfederatie van de Europese uitgevers van tijdschriften zegt dat 5 % van de zendingen naar het buitenland verloren raken of meer dan een week later op hun bestemming aankomen.

KARTELVORMING.

Sinds april 1987 bundelden 14 internationale postdiensten (ook De Post) hun krachten tegen privé-koeriers. Royal Mail nodigde de konfraters uit tot een “gemeenschappelijk beleid om de aktiviteiten van deze bedrijven tegen te werken”.

Hét tema is de beperking van “herzendingen”, waarbij privé-koeriers brieven groeperen, vervoeren naar het land met goedkope tarieven en het van daaruit laten verzenden door de openbare post. Oosteuropese postdiensten specializeren zich in deze niche. Een Vlaams ziekenhuis verstuurt bijvoorbeeld zijn binnenlandse post via Tsjechië voor de prijs van 150 frank per kilo. De normale kost is minimum 800 frank (50 brieven van 20 gram aan 16 frank).

Als het ene land tegenover het andere meer post ontvangt, mag de netto-invoerder de buitenlandse konfrater een faktuur (“eindheffing”) opsturen. De cruciale vraag is of de fakturen die heen en weer worden gezonden de werkelijke kost reflekteren. De 14 posterijen dreven de kost op en pasten het fakturatiesysteem op zo’n manier aan, dat de posterijen uiteindelijk minder geneigd zijn de brieven van de privé-koeriers te aanvaarden. De privé-koeriers spreken van een kartel. Maar volgens de posterijen is er niets meer gebeurd dan de aanpassing van de faktuur aan de werkelijke kost. Het gevolg was wel dat sommige posterijen gewoonweg de brieven van de herverzenders weigerden.

De herverzendbedrijven dienden klacht in bij de Europese Kommissie. Die argumenteerde in 1992 dat zowel hogere eindheffingen en het onderscheppen van de brieven van de herzenders een misbruik is van de dominante marktpositie. De Postdiensten “staan doelbewust de integratie van de gemeenschappelijke markt in de weg, ” luidt het.

Etienne Mangé replikeert : “Zolang we elkaar de werkelijke kost aanrekenen, is er niets aan de hand. ” Dat klinkt plausibel, maar weerlegt het standpunt van de Kommissie niet helemaal. Jarenlang was er sprake van het hervormen van de eindheffingen, maar de verhoging gebeurde net op het moment dat de herzenders het de postdiensten knap lastig maakten.

De postdiensten leggen de opmerkingen van de Kommissie naast zich neer. Op de vraag naar de stand van zaken, antwoordt een ambtenaar van DG 4 : “Niemand behandelt dat dossier, het ligt daar zomaar te wachten”.

De 14 postdiensten sloten op 17 januari jl. een principe-akkoord dat het systeem van de eindheffingen zo verfijnt, dat de privé-sektor nog minder kansen krijgt.

ÞATKÞTHE ECONOMISTþÞATKÞHBRþ

ETIENNE MANGÉ (VOORZITTER DE POST) “Van een privatizering van De Post is, zolang ik voorzitter ben, geen sprake. “