De overheid wil geen vrije markt

Heeft vadertje Staat netjes tijdig zijn huiswerk gemaakt voor de vakken telecom, elektriciteit, gas, kabel, post of de spoorwegen? Het zou mogen, want deze sectoren zijn samen goed voor 5,7% van het bruto binnenlands product en vormen, voor de rest van de economie, een geraamte voor dagelijks gebruik. En kostenefficiënte en kwalitatieve dienstverlening op elk uur van de dag, dat lokt meer investeerders dan een buitenlandse promotietour.

De beste kwaliteitsgarantie is een ordentelijk werkend marktmechanisme. Eén uitzondering: de natuurlijke monopolies, want het heeft geen zin dubbele netwerken te bouwen. Die activiteit neemt de overheid best zelf in handen, om dan eerlijke toegang voor iedereen te garanderen. Elektriciteitstransport, gastransport en spoorweginfrastructuur, dat zijn natuurlijke monopolies. De verkoop van elektriciteit en gas, de hele telecomsector en de post en de commercialisering van de spoorwegen zijn dat niet. De openbare dienstverlening is ook geen reden om de markt af te dammen, want de kostprijs kan verdeeld worden tussen de spelers.

Maar afdoende concurrentie is er volgens een pas verschenen werkdocument van het Planbureau alleen in mobiele telefonie en de koerierdiensten. In elektriciteit, vaste telefonie, spoorvervoer en post is (extreme) dominantie van één speler troef. Electrabel, Belgacom, De Post en de NMBS zetelen knus op hun troon. En voeg daar maar Distrigas en Telenet aan toe.

Dat het Planbureau zijn broodheer op de vingers tikt is veelzeggend. Een modelstaat beheert zelf de netwerken waar nodig en schrijft een duidelijk en eerlijk regelgevend kader, maar laat het ondernemen over aan de ondernemers. België maakt echter kladwerk van zijn netwerksectoren. Waarom? Omdat de overheid geen belang heeft bij een vrije markt. Belgacom is een melkkoe voor haar meerderheidsaandeelhouder, de overheid. Die koe geeft het meeste melk als ze alleen kan grazen in de wei. Idem dito in de energiesector. De gemeenten leven van de energiedividenden van de intercommunales, en daarom is de overheid gebaat bij zo hoog mogelijke prijzen en zo min mogelijk concurrentie.

Kortom, verwacht geen inspanningen van een overheid die rechter en partij is. Wie betaalt de factuur? De consument. De te dure netwerkdiensten zijn gesluierde belastingen. Dáár maakt de overheid geen radiospotje over.

Daan Killemaes [{ssquf}]