DE HOEPLA HOEPLA VAN FIENTJE MOERMAN
De massage van minister Fientje Moerman is mild. Haar actie Flanders’ Future is een frêle dubbel van de jarenlange hoepla rond Flanders Technology International van Gaston Geens zaliger gedachtenis. In een globaliserende wereld is ‘technonationalisme’ geen verfomfaaide truc om de burgers van een natie op te zwepen tot economische durf. Heel Azië brandt van ‘technonationalisme’. Europa mist het, want wie verzet een poot voor de euroheren van Brussel?
Is Fientje Moerman een lief van Adam Smith? Ja, beslist, en niet alleen omdat de Vlaamse minister van Economie, Ondernemen, Wetenschap en Innovatie en Buitenlandse Handel liberaal is. In 1776 verscheen het schokkende en hervormende The Wealth of Nations van de Engelse filosoof. Het woord in de titel waar vandaag amper op gelet wordt is nations. In 1776 was dat woord revolutionair. Een nation was – met uitzondering van Engeland – onbekend. De wereld vóór de negentiende eeuw wentelde rond dynastieke ruimten, onderdanen en de mensheid. Natie en nationalisme waren in het denken van Adam Smith essentieel. Hij zag de wereld en het opbouwen van de economie door dat prisma.
Het mag verbazing wekken, maar wetenschappelijk onderzoek van de jongste jaren, in het bijzonder van Liah Greenfield, een Amerikaanse politieke wetenschapper en socioloog van Boston University, bewijst dat dé reden van de economische groei en levendigheid van Engeland vanaf 1505 (en nadien van Frankrijk, Duitsland, Japan en de VS) het nationalisme van zijn elite en handelaars was. Niet, zoals Max Weber beweerde in 1905 in Die Protestantische Ethik und der Geist des Kapitalismus, het puriteinse protestantisme.
Technonationalisme. Het nationalisme was en is een synoniem van internationaal aanzien, prestige, waardigheid, macht. In 1505 verstrekte de Engelse koning Henry VII een handvest aan de Company of Merchant Adventurers of England. Die nationalistische en mercantiele wildebrassen duwden het internationale monopolie van de Hanzeliga kopje onder. Sir Thomas Gresham (van de fameuze Gresham’s Law – slecht geld drijft goed geld uit de markt), de penningmeester van de vorst in Antwerpen, vocht als een patriot tegen de handelaars van Brugge, Lübeck, Hamburg en Reval (Tallinn). Een half millennium geleden begon het technonationalisme.
Tussen de Zuid-Koreaanse onderzoeker Hwang Woo-suk, die beschamend van zijn wetenschapssokkel donderde toen hij eind 2005 moest opbiechten dat hij de researchresultaten van zijn vorsen naar stamcellen vervalst had, en Gaston Geens en zijn Flanders Technology International bestaat een rechtstreeks verband. De Zuid-Koreaan van nu en de Vlaming van de jaren tachtig van de vorige eeuw waren allebei gegrepen door het technonationalisme. Het technonationalisme is zoals economisch nationalisme en nationalisme tout court een begrip waarmee de meerderheid van de Europese politici, smaakmakers, opinieleiders niet wenst geconfronteerd te worden. In die invloedrijke kringen vol gepoch en met overeenstemmende oogkleppen op meent men te moeten zeggen dat nationalistische inspiratie des duivels, ouderwets en gevaarlijk is. Alleen euronationalisme is volgens hen oké – het bestaat echter niet en zal moeilijk zijn om te maken.
Nobelprijs. Hwang Woo-Suk, de liegende wetenschapper, is een gevolg van het technonationalisme. De Zuid-Koreanen zien de wedijver in de wetenschappen, de industriële gevolgen van doorbraaktechnologie, de reputatie van hun onderzoek als essentieel voor hun groei en zelfbeeld. De economen David Kang en Adam Segal citeren in een recent essay over Azië in de Far Eastern Economic Review dat in de boekhandels van Seoul portretten staan in de etalages met de koppen van de Nobelprijswinnaars. Die koppen worden gevolgd door een witte vlek met de Koreaanse vlag en de vraag: Wie wordt de eerste Koreaanse Nobelprijswinnaar?
In Standaard Boekhandel en Fnac vind je geen technonationalisme in het uitstalraam, daar prijken kookboeken, fitnesshandleidingen en flutteksten over grote penissen van literaire pooiers als de Nederlandse Heleen van Royen. Vandaag werken de Aziatische reuzen samen met de multinationals van het Westen. Omdat die alsnog een technologische voorsprong hebben. Er wordt in China en India keihard geknokt om de patenten en de wetenschappers op te drijven. Het technonationalisme is erop gericht om onze wetenschappelijke macht te kneuzen. Fientje Moerman geeft weerwerk. Een kittige meid.
De auteur is directeur van Trends. Reacties: frans.crols@trends.be
Frans Crols
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier