De genadeslag voor het filmrolletje

Stel u voor: een haarscherpe foto van uw partner op ware grootte. Of een foto van uw nummerplaat terwijl u ‘s nachts veel te snel door regenweer naar huis rijdt. Een Mechels bedrijfje produceert digitale sensoren voor camera’s die klassieke film in kwaliteit overklassen.

Fotosessies bij FillFactory lopen uit sinds deze Mechelaars uitpakten met hun digitale beeldsensor in een professionele camera van Kodak. De sensor doet eigenlijk hetzelfde als een negatieffilm: licht omzetten in beelden. Dat gebeurt via optische chips met miljoenen punten die het licht opvangen. Omdat de sensor van FillFactory zit ingebouwd in een behuizing van Nikon, een Japanse fabrikant van optische apparatuur, kunnen fotografen hun kostbare lenzen blijven gebruiken als ze op digitaal overschakelen.

FillFactory kan laten zien dat de opnames van hun sensor zo scherp zijn dat ze probleemloos tot één bij anderhalve meter kunnen worden vergroot. “Het contrast is veel beter dan bij gewone film,” zegt marketing & sales manager Lou Hermans van FillFactory. Nou, dan wordt het moeilijk om onze huisfotografe snel de deur uit te werken.

Tot nog toe werd deze beeldkwaliteit alleen maar met klassieke film of met energieverslindende CCD-chips gehaald. Maar die tijd is voorbij, beweert Hermans. De beeldsensor van FillFactory gebruikt CMOS-chiptechnologie, dezelfde technologie waarmee ook microprocessors worden gemaakt. Chief executive officer Luc De Mey (54) beleeft de tijd van zijn leven. “Zoiets heb ik altijd al willen doen voor ik met pensioen ging,” zegt hij.

Vliegende start na Imec

FillFactory startte op nieuwjaar 2000 als mogelijk de meest succesvolle spin-off van het micro-elektronicacentrum Imec tot nog toe. Winst na twee jaar is niet elke hightechstarter gegeven. Toegegeven, FillFactory nam een vliegende start omdat het een aantal projecten van bij Imec meekreeg. “De technologie was zeer rijp. Bij Imec zijn we in CMOS-beeldsensoren begonnen in 1987,” zegt Lou Hermans, een van de elf oprichters.

Bekijk de omzet: 2,4 miljoen euro in 2000, 4,8 miljoen in 2001 en ongeveer 8 miljoen euro dit jaar. De grote sprong komt nog. “Volgend jaar halen we 23 miljoen euro,” voorspelt Luc De Mey. Bijna een verdrievoudiging in één jaar.

“Gewoonlijk komt 80% van je omzet van 20% van je klanten. Bij ons is alles heel mooi gespreid, zowel geografisch als over de verschillende markten,” zegt Luc De Mey. Maar vanaf volgend jaar wordt dat anders. Dankzij de levering van 20.000 beeldsensoren voor een camera van Kodak (weliswaar over achttien maanden gespreid), is Kodak volgend jaar direct goed voor 40% van de omzet.

De verandering is diepgaand. “We zijn een zogenaamde fabless chipfabrikant,” zegt Luc De Mey. Dat wil zeggen: een chipproducent zonder fabriek. “De productie van componenten wordt steeds belangrijker dan het engineeringwerk. Dat is van bij het begin de bedoeling geweest,” zegt Lou Hermans. De Mechelaars smelten zich om van een verkoper van intellectuele eigendom tot een echt productbedrijf. In de halfgeleiderindustrie waren er vorig jaar maar twee bedrijven die groeiden: Qualcomm en Nvidia, allebei producenten zonder fabriek.

Mechelen neemt de risico’s

Afhankelijk van het project werkt FillFactory met verschillende fabrieken: het vroegere Mietec (nu AMIS), het Melexis-filiaal Xfab of het Taiwanese TMSCTechnology. Voor de Kodak-chips is de partner het Israëlische TowerSemiconductor. Tower heeft de technologie om kleurenfilters op de chip te zetten en kan bovendien chips aan elkaar ‘naaien’. Courante apparatuur om de circuits op de chips te drukken kunnen hooguit oppervlaktes van vier vierkante centimeter aan. De sensoren voor Kodak zijn ruim acht vierkante centimeter groot. Om die reusachtige chips te maken moeten verschillende normale oppervlaktes aan elkaar worden ‘genaaid’. Niet elke producent kan dat of wil daaraan beginnen. FillFactory heeft dus momenteel maar één leverancier. Voor wie aan de omvang van het contract mocht twijfelen: de Mechelse bestelling geeft Tower Semiconductor met zijn 800 mensen een vol kwartaal werk.

Tower schuift het productierisico echter door naar de Mechelaars. “Typisch voor dergelijke prototypes is dat de producent geen kwaliteitsgaranties geeft,” zegt Luc De Mey. Aan de andere kant krijgt FillFactory van Kodak wél een vaste prijs per goede sensor. Cruciaal voor de winst van FillFactory wordt dan de yield, de bruikbare opbrengst in elke productiestap. “Als je geld wil verdienen, is yield een sleutelelement,” geeft Luc De Mey toe.

“Yield is het gevolg van een combinatie van ontwerp en processing,” legt De Mey uit. “We analyseren de defecten en nemen dan maatregelen in de fabriek. Bijvoorbeeld een proces naar een andere machine overbrengen. Je leert van je fouten. Uiteindelijk hopen we natuurlijk te komen tot een productieovereenkomst van goede chips tegen een vaste prijs.” Niet dat de chips 100% foutloos moeten zijn. Software in de camera kan fouten corrigeren. 99% kan volstaan, klinkt het in Mechelen.

Testen doet FillFactory zelf. In de kantoren in Mechelen is er speciaal een stofvrije ruimte voor gebouwd. Daarmee eindigt het risico niet. Naast de productie-yield is er ook nog de verpakkingsyield. De chips worden gezaagd en verpakt bij MPD in Dresden, in Japanse keramiek achter Amerikaans glas. ” DHL wordt er zeker beter van,” lacht Lou Hermans. De uiteindelijke opbrengst voor FillFactory is een vermenigvuldiging van de yields van elke stap (50% verlies in één productiestap halveert het eindtotaal). “In al die stapjes moet je een paar procentjes zien te winnen. Dat maakt een drastisch verschil in het eindresultaat,” zegt Hermans.

Dat is ook de reden waarom FillFactory zelf zijn chips wil gaan verpakken, zelfs al is vorig jaar chipverpakker CS2 zo zielig failliet gegaan. “Er is op de markt weinig ervaring met optische sensoren. Op een gewone chip heeft een stofje geen belang zolang dat geen kortsluiting veroorzaakt. Maar het is dodelijk op een optische chip.”

Een crisis met winnaars

Vorig jaar viel de halfgeleidermarkt wereldwijd met 31% terug. Voor FillFactory is het een zegen. “We vinden heel makkelijk goede mensen,” zegt Luc De Mey. “En de tester van Electroglas komt van CS2. Kostte nieuw 250.000 euro. Hebben we 25.000 voor betaald. Hij was nooit gebruikt.” Een Nikon-microscoop van 80.000 euro belandde in Mechelen voor 4000 euro.

“We gaan proberen alles tweedehands te kopen. We krijgen van overal aanbiedingen,” zegt De Mey over de geplande investeringen in de verpakkingsactiviteit. FillFactory voorziet een prijskaartje van 4 miljoen euro. “Wat je vooral nodig hebt, is een goede stofvrije ruimte, geen geautomatiseerde productie vol robots,” zegt De Mey. FillFactory wil het geld ophalen via een kapitaalverhoging. Nog eens 4 miljoen euro kapitaal moet research financieren. De Mey: “We zullen geld ophalen bij de bestaande aandeelhouders, maar we zoeken ook een nieuwe referentieaandeelhouder. We willen een echte waardering voor het bedrijf krijgen.”

In tegenstelling tot sommige van zijn collega’s heeft FillFactory voorzichtig geïnvesteerd. Het startkapitaal van 4,6 miljoen euro kwam van IT Partners uit Zaventem en Prelude uit Cambridge, naast Partners@ Ventures, Dow, Sofipa en Capricorn. Daarvan zit nog 2,1 miljoen euro in kas.

Intrigerend is de vraag of de bestelling van Kodak een eenmalige gebeurtenis is, dan wel het begin van een jarenlange samenwerking. “We hebben geen idee waarom ze ons hebben gekozen,” zegt Luc De Mey over Kodak. FillFactory mag de chip voor Kodak niet als dusdanig aan anderen leveren (hij kreeg ook geen commerciële benaming mee), maar de Mechelaars zijn wel vrij om voor anderen gelijkaardige chips te maken. “Er is belangstelling uit Japan,” glimlacht Luc De Mey.

Voor FillFactory is het een cruciale overgang. Een weddenschap met de firma als inzet? Luc De Mey: “Absoluut. Maar we investeren niet zo veel dat we een mislukking niet zouden overleven. Bij de budgettering voor de investeringen voor volgend jaar is niet gerekend op inkomsten uit dit contract.”

Bruno Leijnse [{ssquf}]

bruno.leijnse@trends.be

“We gaan proberen alles tweedehands te kopen. We krijgen van overal aanbiedingen.”

“We zoeken een nieuwe referentieaandeelhouder. We willen een echte waardering voor het bedrijf krijgen.”