DE DREIGENDE APARTHEID IN FRANKRIJK

De film ‘Caché’ van Michael Haneke bevat een sleutelscène waarbij de hoofdfiguur, gespeeld door Daniel Auteuil, kwaad en opgewonden uit het politiebureau komt. Hij wordt bijna omvergereden door een fietser die uit de verkeerde richting komt. Auteuil scheldt de fietser uit. Die keert zich om en blijkt zwart te zijn. De jonge zwarte scheldt uitdagend terug en stuurt aan op een gevecht omdat hij denkt uitgescholden te worden omdat hij zwart is. Terwijl Auteuil gefrustreerd is omdat de politie hem niet wil helpen.

De scène symboliseert het absolute onbegrip tussen de succesvolle Franse middenklasser en de zwarte uit de banlieue. Beiden worden agressief vanuit hun eigen frustratie. En geen van beiden begrijpt de andere.

Dat is wat ook in de Franse ban- lieues gebeurt. Tomeloos guerrillageweld dat tot duizend auto’s per nacht in de vlammen doet opgaan, burgers en agenten levensgevaarlijk verwondt. De Franse banlieue-guerrilla valt niet eenduidig te begrijpen. De autochtone bevolking treft zeker schuld. Ze sluit zich meer en meer op in een cocon die niet verontrust mag worden. Het stedelijk beleid schiet tekort. Veel wijken zijn absoluut verwaarloosd en sommige worden in handen gelaten van bendes. Andere buurten worden gerenoveerd, maar vaak betekent dat alleen dat de allochtone probleembevolking opschuift naar weer een nieuwe probleemwijk. In Antwerpen zijn zo Deurne en Merksem twee grotere kankers aan het worden dan Borgerhout.

Die poging om zich af te zonderen, kan alleen op een mislukking eindigen. Er is hier een ‘collectieve verantwoordelijkheid’, misschien zelfs ‘schuld’, zoals cineast Haneke die als centraal thema in zijn film heeft. Werkgevers hebben daarin een belangrijke rol te spelen. Mohammed vindt geen job omdat werkgever Jan geen Mohammed op de werkvloer wil. Werkgevers die met het Vlaams Belang flirten, dromen van een gemakkelijkheidoplossing die niet bestaat. De bijna-onmogelijkheid om werk te vinden, is een belangrijke oorzaak van gefrustreerd geweld.

Ook de allochtonen dragen schuld. Mee onder invloed van een verkeerd begrepen multiculturalisme hebben veel allochtonen zich teruggetrokken in een getto. Integratie wordt afgewezen. De eigen cultuur wordt ongebreideld verder ontwikkeld, ook al staat die haaks op de waarden van onze maatschappij. Dat opgelegde, maar ook zelfgekozen getto is voor sommigen een dekmantel voor snel geldgewin via criminele activiteiten. In de Parijse banlieues vinden twee soorten alloch- tonen elkaar: de bendes die van de wetteloosheid profiteren en allochtonen die uit pure miskenning revolteren.

De oplossing ligt er zeker in om die twee categorieën uit elkaar te halen. De strijd tegen de criminele bendes moet zonder mededogen gevoerd worden. Politici moeten durven zeggen en doen wat er moet gezegd en gedaan worden. Elementen van een oplossing op termijn zijn zeker integratie op de arbeidsmarkt en een stedelijke ontwikkeling die gericht is op integratie. Allochtonen moeten dan diezelfde stap van integratie willen zetten. Geen makkelijke opdracht. En dan zwijgen we nog van het mondiale probleem van het moslimfundamentalisme.

Inmiddels dreigen de Franse toestanden de oplossing alleen maar moeilijker te maken. Hoewel een ca- tharsis soms groeit uit een scherpe crisis.

Guido Muelenaer